تأثیر سولی‌فلوکسیون‌های حوضه آبریز درونگر بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ملیحه باتجربه ¹
• ندا محسنی ²
• سیدرضا حسین زاده ³
• امیر لکزیان ⁴

¹ جغرافیا، ادبیات و علوم انسانی، فردوسی، مشهد، ایران

² استادیار گروه آموزشی جغرافیا دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد

³ دانشیار گروه آموزشی جغرافیا دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد

⁴ استاد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/geoeh.2022.77450.1256

چکیده

سولی‌فلوکسیون عبارتست از جابجایی قشر گلی بر سطح زیربنای ثابت که در مناطق مجاور یخچالی و کوهستان‌ها رخ می‌دهد که به عنوان عامل اختلال طبیعی دست‌کم گرفته شده و نقش اکولوژیکی آن‌ در حفظ تنوع زیستی نادیده گرفته می‌شود. این فرآیند کمتر از فرآیندهای سریع (زمین لغزش) و انتقالات ژئوشیمیایی بر برهنه شدن کوه‌ها تأثیر می‌گذارد ولی به دلیل گستردگی تأثیر زیادی بر تکامل مناظر کوهستانی دارد. به منظور بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک‌ سولی‌فلوکسیون‌های مختلف، 4 سایت در حوضه آبریز رودخانه درونگر، واقع در شمال شرق کشور، براساس نوع پله‌ای یا زبانه‌ای انتخاب شدند. سپس از میکروتوپوگرافی مختلف شامل قسمت‌های پیشانی، کف و حاشیه نمونه‌گیری انجام و بافت، کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، pH، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، رطوبت اشباع، پایداری خاکدانه و تخلخل اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که تأثیر فاکتورهای مورد بررسی بر تخلخل و فسفر قابل دسترس خاک معنی‌دار نبود. در سایر خصوصیات مورد مطالعه تنها اثر ساده نوع سایت مورد مطالعه معنی‌دار بود. مقادیر pH، هدایت الکتریکی، رطوبت اشباع و پتاسیم قابل دسترس در سایت 1 و 2 در مقایسه با دو سایت دیگر کمتر بوده و اختلاف معنی‌داری داشت. این روند در مورد کربن آلی، پایداری خاکدانه و کربنات کلسیم معادل برعکس بود و بیشترین مقدار این پارامترها در سولی‌فلوکسیون‌های نوع پله‌ای مشاهده شد. به نظر می‌رسد تأثیر جابجایی خاک در انواع سولی‌فلوکسیون‌ها و ارتباط متقابل برخی خصوصیات خاک و اثرگذاری آن‌ها بر روی هم باعث بوجود آمدن خصوصیات مختلف در سولی‌فلوکسیون‌های مورد بررسی بود.

کلیدواژه‌ها

• چرخه ذوب- انجماد
• حوضه آبریز درونگر
• خصوصیات فیزیکو-شیمیایی خاک
• میکروتوپوگرافی

موضوعات

• لغزش و حرکات توده ‌ای

---