بررسی توزیع زمانی- مکانی و امکان پیش بینی جست باد در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد حسام محمدی ¹
• امیرحسین مشکوتی ²
• سرمد قادر ³
• مجید آزادی ⁴

¹ دانشجوی دکتری، گروه علوم زمین، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

³ دانشیار موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

⁴ پژوهشکده هواشناسی و علوم جو، تهران، ایران.

10.22067/geoeh.2022.74312.1148

چکیده

امروزه شاهد انبوهی از پدیده‌های مخرب طبیعی هواشناسی و هیدرولوژیکی هستیم که هر ساله تلفات و خسارات مالی و زیست محیطی بیشتری به زندگی بشر وارد می-کنند. یکی از پدیده‌های جوی که می‌تواند بر ایمنی پرواز، حمل‌و‌نقل، سازه‌ها، انرژی و بسیاری دیگر از جنبه‌های زندگی بشری اثر مستقیم داشته باشد، جست‌باد است. هدف از این مطالعه، بررسی توزیع زمانی-مکانی جست‌باد در کشور ایران در یک بازۀ زمانی 15 ساله و ارزیابی یک روش تجربی تحت عنوان WPD جهت پیش‌بینی این پدیده با استفاده از برونداد مدل WRF می‌باشد. بدین‌منظور داده‌های ثبت شده در 32 ایستگاه همدیدی بین سال‌های 2004 تا 2018 میلادی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تعداد دفعات وقوع جست‌باد در مناطق جنوب شرق و شمال غرب کشور به‌مراتب بیشتر از سایر مناطق بوده است در حالی که فراوانی وقوع جست-بادهای همرفتی در نیمه غربی کشور بیشتر بود. به صورت کلی، فراوانی وقوع جست‌باد در بازه مورد مطالعه روندی صعودی داشته و اغلب گزارش‌های جست‌باد همرفتی مربوط به فصل بهار بوده است. در مجموع، 67 درصد جست‌بادها در نیمه اول سال گزارش گردیده‌اند و تنها 13 درصد از آنها در فصل پاییز اتفاق افتاده‌اند. همچنین محتمل‌ترین زمان وقوع جست‌باد بین ساعت‌های 18-12 محلی بوده است. در ادامه و از میان روش‌های پیش‌بینی جست‌باد، رابطه‌ مورد استفاده در سامانه پس-پردازش یکپارچه مدل WRF (WPD) انتخاب و عملکرد آن در کشور ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از روش پیش‌گفته بر روی 885 مورد جست‌باد غیرهمرفتی، حاکی از عملکرد مطلوب این روش جهت پیش‌بینی جست‌باد در ایران بود.

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی
• جست باد
• غیرهمرفتی
• مخاطرات جوی
• WRF

---