استفاده از مدل SWAT و نرم‌افزار SWAT- CUP در شبیه‌سازی و آنالیز عدم قطعیت هیدرولوژیک حوزه آبخیز کسیلیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نیلوفر رسول زاده درزی ¹
• حسن احمدی ²
• ابوالفضل معینی ³
• بهارک معتمدوزیری ⁴

¹ دانشجوی دکتری دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

² استاد گروه احیاء منطق خشک و کوهستانی،دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ استادیار گروه جنگل،مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

⁴ استادیار گروه جنگل،مرتع و آبخیزداری، ددانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

10.22067/geoeh.2022.74253.1144

چکیده

مدل SWAT ، ابزاری جهت ارزیابی آب و خاک است که برای بهبود مدیریت حوزه آبخیز توصیه میشود. این ابزار مدیریت مؤثر حوزه آبخیز و تصمیم گیری آگاهانه برای توسعه بهتر آنرا حمایت می کند که از نظر زمانی یک مدل پیوسته است، در مطالعه حاضر، هدف تحلیل ارزیابی کارایی مدل نیمه توزیعی- فیزیکی SWAT در شبیه‌سازی رواناب روزانه و ماهانه، بهینه‌سازی پارامترهای مؤثر بر بارش-رواناب و آنالیز عدم قطعیت هیدرولوژیک حوزه آبخیز کسیلیان می‌باشد. در این تحقیق جهت شبیه‌سازی و آنالیز عدم قطعیت و واسنجی مدل از نرم‌افزارSWAT-CUP ، روشهایSUFI-2و PARASOL استفاده شد. در مرحله واسنجی و اعتبار سنجی رواناب از ضرایب R2 ، bR2 و NS بین داده های مشاهده ای و شبیه سازی شده برای صحت سنجی استفاده شد به‌طورکلی دقت شبیه‌سازی در دوره ماهانه بالاتر از دوره روزانه می‌باشد. همچنین در دوره روزانه طی واسنجی و اعتبار سنجی دقت PARASOL بالاتر از SUFI2 است. ولی در دوره زمانی ماهانه در واسنجی و اعتبارسنجی دقت SUFI2 بالاتر است. ولی در کل برحسب ضرورت برای به دست آوردن نتایج دقیق‌تر نیاز به تکرارهای بیشتری می‌باشد. به‌طورکلی با توجه به نتایج ارزیابی مدل در طی دوره های واسنجی و اعتبارسنجی با شاخص‌های آماری R2، bR2، MSE، RMSE و ضریب کارایی ENS نشان از موفقیت آمیز بودن مدل در شبیه سازی دارد. که با دقت نسبتاً خوبی فرایندهای هیدرولوژیکی حوضه را شبیه‌سازی نمود. درنهایت این مدل می‌تواند برای آنالیزهای بعدی حوضه و زیر حوضه‌های مربوطه و برای بررسی مؤلفه‌های مختلف چرخه هیدرولوژیکی مورداستفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

• مدل SWAT
• حوزه آبخیز کسیلیان
• واسنجی
• عدم قطعیت

---