بازتاب همه گیری کرونا بر افزایش نابرابری های اقتصادی و اجتماعی در جوامع شهری، نمونه مطالعه شهر شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا حقی ¹
• احسان حیدرزاده ²

¹ استادیار شهرسازی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² شهرسازی، هنر و معماری، خلیج فارس، بوشهر، ایران

10.22067/geoeh.2022.73297.1126

چکیده

شاید بتوان گفت همه‌گیری کرونا یکی از اصلی‌ترین مخاطرات دهه‌های اخیر بوده است که در گستره‌ای جهانی، جوامع را با چالش‌های جدی اقتصادی و اجتماعی مواجه نمود. از همین‌رو، تحلیل بازتاب این همه‌گیری بر افزایش نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی به عنوان زیربنای تدوین پژوهش حاضر مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی انجام پذیرفته است. با بررسی پژوهش‌های پیشین، 24 متغیر اقتصادی و اجتماعی شهری که با همه‌گیری بیماری کرونا تحت تاثیر قرار گرفته‌اند شناسایی شده و در دو محله با ساختار اقتصادی و اجتماعی متفاوت در شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفته‌اند. از همین‌رو تعداد 100 پرسشنامه (بیش از 4 برابر تعداد متغیرها) در هر یک از محلات توزیع شده است. در ادامه داده‌های حاصل از پرسشنامه‌ها در نرم‌افزار SPSS وارد شده و به کمک مدل تحلیل عاملی اکتشافی مورد سنجش قرار گرفته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد پیامدهای منفی همه‌گیری کرونا بر جوامع شهری به ترتیب در 5 عامل «بنیه اقتصادی خانوار»، «حمایت دولتی»، «سلامت جسمی و روانی»، «هزینه خانوار» و «تعاملات اجتماعی» خود را نشان داده است. بازتاب این پیامدها در محلات فقیر بیش از محلات مرفه است بطوریکه بویژه در متغیرهای «تهیه وسایل آموزش مجازی»، «مصرف خوراکی و مواد غذایی»، «تامین کالاهای اساسی»، «ناامنی، جرم و جنایت»، «مصرف پوشاک» و «اشتغال و کسب و کار» موجب نابرابری-هایی شدید می‌شود. لذا در پایان با بهره‌گیری از مدل تحلیل رگرسیون چندمتغیره خطی، عوامل دارای اولویت برای کاربست در سیاست‌ها و برنامه‌های مسئولین دولتی و مدیران شهری مشخص شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• مخاطرات طبیعی
• بیماری های همه گیر
• نابرابری اقتصادی اجتماعی
• کووید 19
• شهر شیراز

---