نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران
2 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 استاد، گروه جغرافیای طبیعی، گرایش ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی نقش لندفرمها در میزان فرسایش خاک در حوضههای دامنه جنوبی توده کوهستان سهند انجام شد. با استفاده از مدل اصلاحشده جهانی فرسایش خاک (RUSLE) و سامانه گوگل ارث انجین (Google Earth Engine)، عوامل مؤثر بر فرسایش شامل فرسایندگی بارش (R)، فرسایشپذیری خاک (K)، طول و شدت شیب (LS)، مدیریت پوشش گیاهی (C) و عملیات حفاظتی خاک (P) مورد ارزیابی قرار گرفت و طبقهبندی لندفرمها نیز در این سامانه انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مناطق با فرسایش خیلی زیاد و زیاد با مساحتی حدود 45/0 درصد معادل 33/17 کیلومترمربع را شامل میشود. این مناطق در بالادست حوضه که دارای ارتفاع بالا، میانگین بارندگی بیشتر و دارای پوشش گیاهی کمتری بوده رخ داده است. مناطق با فرسایش خیلی کم و کم مساحتی حدود 54/95 درصد معادل 11/3623 کیلومترمربع بوده است که در مناطق دارای پوشش گیاهی پر تراکم، بارندگی کمتر و در مناطق دشتها و مسطح بوده است. علاوه بر این، تحلیل لندفرمهای منطقه نشان داد که بیشترین میزان فرسایش در لندفرمهای آبراههها، پرتگاهها و درههای باریک مشاهده میشود. در حالیکه لندفرمهای مسطحتر نظیر دشتها و تراسهای آبرفتی از فرسایش کمتری برخوردارند. استفاده از سامانه GEE در این پژوهش قابلیت بالای آن را در ترکیب و تحلیل دادههای جغرافیایی مقیاسپذیر نشان داد و روشی مؤثر برای مدیریت پایدار اراضی و کاهش فرسایش خاک فراهم آورده شد. این یافتهها میتوانند در برنامهریزیهای مدیریتی و اجرای عملیات حفاظتی در حوضههای آبخیز مشابه، توسط مسئولین و محققین مورد استفاده قرار گیرند.
کلیدواژهها
- طبقهبندی اشکال زمین
- فرسایش خاک
- معادله بازنگریشده جهانی فرسایش خاک (RUSLE)
- گوگل ارث انجین (GEE)
- مدیریت حوضه آبخیز
موضوعات
©2025 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)
ارسال نظر در مورد این مقاله