ارزیابی خدمات اکوسیستمی تولید آب بر اساس کاربری و پوشش اراضی در اکوسیستم های منطقه سیستان

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد امین ایزدی پور ¹
• رضا دهمرده بهروز ²
• فاطمه عین الهی پیر ³
• فاطمه رجائی ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم و مهندسی محیط زیست گرایش ارزیابی و آمایش سرزمین دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل

² دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل

³ محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل هیئت علمی

⁴ گروه محیط زیست،دانشکده علوم، دانشگاه زنجان

10.22067/geoeh.2024.88366.1491

چکیده

تولید آب یکی از مهمترین خدمات اکوسیستمی تولیدی است که تحت تأثیر ویژگی‌های کاربری اراضی تغییر می‌کند. این پژوهش با هدف ارزیابی تولید آب در منطقه سیستان و ارزیابی همبستگی مکانی آن با ویژگی‌های کاربری اراضی بر مبنای سنجه‌های تراکم وتعداد لکه، بزرگ‌ترین لکه، شکل سیمای سرزمین و تراکم لبه انجام شد. مدل اینوست برای ارزیابی تولید آب و رگرسیون وزنی مکانی (GWR) برای بررسی همبستگی مکانی بین تولید آب و سنجه‌های سیمای سرزمین استفاده شد. مجموع تولید سالیانه آب در منطقه حدود 71 میلیون مترمکعب (بطور میانگین 43 مترمکعب در هکتار) برآورد گردید که بیشترین میزان آن در مناطق غربی و کمترین میزان آن در بخش‌های شرقی مشاهده شد. اراضی بایر و ساخته‌شده‌ها به ترتیب با 65 و 4 مترمکعب در هکتار دارای بیشترین و کمترین میزان تولید آب بودند. نتایج GWR مشخص کرد که بین تولید آب با سنجه‌های موردنظر همبستگی مکانی معناداری وجود دارد (0.95<R2<0.98, P-value<0.01) که بیانگر اثر ویژگی‌های کاربری اراضی بر فراهم‌سازی خدمات اکوسیستمی تولید آب است. این مطالعه اطلاعات مفیدی در رابطه با میزان تولید آب و ارتباط آن با ویژگی‌های مختلف کاربری‌های اراضی در منطقه مطالعاتی ارائه داده است که می‌تواند در راستای اتخاذ راهبردهای مناسب برای حفظ منابع آبی مورد استفاده قرار گیرند

کلیدواژه‌ها

• خدمات اکوسیستمی
• تولید آب
• کاربری اراضی
• سنجه‌های سیمای سرزمین
• اینوست

موضوعات

• اکولوژی و محیط زیست

---