پیش‌نگری تغییرات مقدار بارش فرین با دوره بازگشت‌های مختلف در ایران بر اساس رویکرد همادی ده مدل‌ CMIP6 در آینده نزدیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سکینه خان سالاری ¹
• سیده عاطفه محمدی ²
• زهرا قصابی ³
• حسن صالحی ⁴

¹ استادیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوّ، تهران، ایران

² پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو

³ پژوهشگاه هواشناسی

⁴ دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/geoeh.2024.86464.1456

چکیده

در پژوهش حاضر تغییرات مقدار بارش فرین با دوره بازگشت‌های مختلف در دوره 2050-2026 با ترکیب وزنی 10 مدل CMIP6 در سناریوهای مختلف مطالعه شد. طبق رتبه‌بندی مکانی و زمانی ظرفیت-های شبیه‌سازی تاریخی 10 مدل CMIP6 در ایران، وزن‌های مربوط به هر یک از مدل‌ها به‌دست آمد. سپس با استفاده از روش وزن‌دهی مبتنی بر رتبه، پیش‌نگری مقدار بارش فرین در منطقه مورد مطالعه انجام شد. در ادامه بارش‌های فرین در بهترین توزیع آﻣﺎری ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ داده‌ﻫﺎ برای هر یک از ایستگاه‌ها که در 84 درصد ایستگاه‌ها توزیع log-Pearson type3 با آزمون کای‌اسکوئر انتخاب گردید، در دوره‌ی تاریخی (1990-2014) و آینده در هر سه سناریو و دوره بازگشت‌های مختلف محاسبه شد. مقایسه پیش-نگری بارش‌های فرین با دوره تاریخی نشان داد که درصد تغییرات مقدار بارش فرین پیش‌نگری شده در سناریو SSP2-4.5، نسبت به دو سناریو دیگر بیشتر است. همچنین به سمت دوره بازگشت‌های طولانی‌تر درصد افزایش مقدار بارش پیش‌نگری شده افزایش و منطقه رخداد آن نیز گسترش می‌یابد. بیشترین افزایش مقدار بارش فرین پیش‌نگری شده (بیشتر از25 درصد) در سناریو خوش‌بینانه در ایستگاه‌های گرگان، بابلسر، بجنورد، اراک، اصفهان و زاهدان، در سناریو میانه در ایستگاه‌های گرگان، سنندج، همدان، اراک، کاشان، اصفهان، شیراز، فسا، میناب، بوشهر، بندر عباس، بندر لنگه، ابوموسی، و در سناریو بدبینانه در ایستگاه‌های بجنورد، بیرجند، اراک، کاشان و سمنان مشاهده ‌شد. افزایش مقدار بارش فرین بیش از 25 درصد در ایستگاه اراک در هر سه سناریو (حدود 70 درصد در سناریوهای SSP1-2.6 و SSP2-4.5، حدود 50 درصد در سناریوی SSP5-8.5 در دوره بازگشت 200 ساله) مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

• دوره بازگشت
• بارش فرین
• مدل CMIP6
• سناریو

موضوعات

• تغییر اقلیم

---