ارزیابی مخاطره خشکسالی و اثرات آن بر ناپایداری روستاهای مقصد گردشگری مورد مطالعه: روستاهای مقصد گردشگری منطقه ترشیز

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فهیمه جعفری ¹
• خدیجه بوزرجمهری ²
• حسنعلی فرجی سبکبار ³
• حمدالله سجاسی قیداری ⁴

¹ iran-tehran iran-mashhad

² دانشگاه فردوسی مشهد/ گروه جغرافیا

³ NULL

⁴ استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22067/geoeh.2025.87795.1479

چکیده

صنعت گردشگری در مناطق روستایی نقش مهمی در کاهش بیکاری، افزایش درآمد و ماندگاری و پایداری روستاها دارد. اما این صنعت نسبت به مخاطرات آب و هوایی بخصوص مخاطره خشکسالی بسیار حساس بوده و بروز مخاطرات می‌تواند اثرات منفی و جبران ناپذیری در روستاهای مقصد گردشگری برجای گذارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات مخاطره خشکسالی بر پایداری روستاهای مقصد گردشگری منطقه ترشیز انجام گرفته است. برای بررسی وضعیت خشکسالی منطقه از داده‌های بارندگی 8 ایستگاه سینوپتیک در طی دوره آماری 2000 تا 2020 در مقیاس ماهانه استفاده شد. ابتدا با استفاده از نرم‌افزار DRINC مقادیر شاخص SPI محاسبه شد سپس جهت بررسی روند خشکسالی در سال‌های موردنظر، نقشه‌های پهنه-بندی سالانه تهیه شد مقادیر بدست آمده از شاخص SPI نشان داد منطقه مورد مطالعه در طی دوره آماری (2000 تا 2020) در محدوده خشکسالی قرار گرفته است. براین اساس در ادامه جهت بررسی اثرات خشکسالی بر روستاهای مقصد گردشگری از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. بدین ترتیب از نظرات 30 نفر از کارشناسان، اساتید و دانشجویان دکتری فعال در حوزه گردشگری روستایی و مخاطرات جهت ارزیابی میزان اثر هریک از مولفه‌های تحقیق بهره گرفته شد. سپس جهت اولویت‌بندی مولفه‌های تحقیق از روش وزن‌دهی MEREC استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص SPI نشان داد در طی دوره آماری 2000 تا 2020 منطقه موردمطالعه با خشکسالی خفیف مواجه بوده است و نتایج حاصل از مدل MEREC نشان داد از میان عوامل اثرات خشکسالی، عامل‌های اقتصادی و محیطی بیشترین تأثیر را بر پایداری روستاهای مقصد گردشگری دارد.

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی
• گردشگری روستایی
• اثرات مخاطرات
• پایداری گردشگری
• منطقه ترشیز

موضوعات

• مخاطرات محیط ‌های روستایی

---