شناخت الگوهای مکانی مخاطرات دمایی استان قزوین با استفاده از داده های بازتحلیل ERA5-land

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• منصوره کوهی ¹
• ابراهیم اسعدی اسکویی ²

¹ استادیار- گروه پژوهشی مخاطرات و تغییر اقلیم، پژوهشکده اقلیم شناسی و تغییر اقلیم

² استادیار پژوهشکده اقلیم‌شناسی و تغییر اقلیم، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، مشهد، ایران

10.22067/geoeh.2023.83713.1401

چکیده

مخاطرات اقلیمی بویژه انواع دمایی آن، دارای اثرات منفی بر بخش‌های مختلف فعالیت های بشر هستند. از آنجایی که انتظار می‌رود تغییرات اقلیمی منجربه تشدید فراوانی، شدت و مدت مخاطرات اقلیمی شود لذا ضروری است استراتژی‌هایی همچون استخراج الگوهای مخاطرات اقلیمی به منظور افزایش تاب‌آوری مراکز جمعیتی، صنعتی و کشاورزی در برابر تغییر اقلیم و افزایش رخدادهای فرین و سازگاری با این رویدادها، مد نظر تصمیم‌گیران، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران قرار گیرد. استان قزوین با توجه به موقعیت جغرافیایی، وسعت کم، توپوگرافی خاص و شرایط اقلیمی متنوع، هر ساله شاهد وقوع پدیده‌های مخرب جوی در فصول مختلف می‌باشد که خسارات جانی و مالی زیادی را در بخش‌های مختلف همچون کشاورزی بهمراه داشته است. در این پژوهش، داده‌های شبکه‌ای دمای بازتحلیل ERA5-Land با قدرت تفکیک مکانی 9 کیلومتر طی دوره 2020-1991 برای بررسی توزیع مکانی نمایه‌های مرتبط با مخاطرات اقلیمی دمایی سرد و گرم شامل روزهای یخبندان (FD)، روزهای یخی (ID) ، شب‌های حاره‌ای (TR)، نمایه طول دوره گرما (WSDI)و سرما (CSDI) و روزهایی با دمای بیشینه بیش از C° 35 (TXge35) استفاده و نقشه مخاطرات چندگانه تهیه شد. بررسی‌ها نشان داد منطقه مرکزی استان قزوین در معرض چندین نوع خطر (TXge35،CSDI،FD وTR) به‌طور همزمان قرار دارد که با توجه به تراکم جمعیت شهری و روستایی و تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در این ناحیه، انتظار می‌رود ریسک‌های اقتصادی-اجتماعی مرتبط با مخاطرات اقلیمی در این ناحیه شدت یابد.

کلیدواژه‌ها

• توزیع مکانی
• ERA5-Land
• مخاطرات دمایی
• قزوین

موضوعات

• مخاطرات اقلیمی و اتمسفریک

---