Analysis of Key Factors Affecting the Promotion of Resilience of Rural Settlements against Environmental Hazards (Case Study: Rural Settlements of Fariman City)

Document Type : مقاله پژوهشی

Authors

• Fahimeh Jafari
• Hamid Shayan
• Homa Bataghva Sarabi

Ferdowsi University of Mashhad

10.22067/geo.v9i1.86846

Abstract

1. Introduction

There are dramatic changes in attitudes toward risk today; thus, the prevailing view has shifted from focusing solely on reducing "vulnerability" to increasing "resilience" to disasters. Resilience is a kind of futurism emerging due to the dynamic response of society to risks which can have an impact on expanding policy choices to deal with uncertainty and changes. Accordingly, on a global scale, in a situation where risks and uncertainties are rising, efficient natural disaster planning and management strategies are highly required. As a result, human societies can reduce vulnerability at different levels, especially at the local level. Accordingly, one of the most effective approaches in risk management, planning, and increasing the resilience of rural settlements is the futuristic approach., uncertainties in the planning process can be detected and managed by analyzing the main factors and drivers of development.

2. Study Area

The study area in this research is the rural settlements of Fariman. Fariman is one of the cities of Khorasan Razavi. In 2016, it had a population of 99001 people and consisted of two central parts of Qalandarabad and five villages named Fariman, Sang Bast, Balaband, Sefid Sang, and Qalandarabad. It has a total of 177 inhabited villages.  Fariman Sangbast, Qalandarabad, Kalateh Minar, and Barashk rivers flow to this region while it is located on an active fault. The studied villages include 29 villages in Qalandarabad district who have suffered human and financial losses due to floods and earthquakes. According to the city governor's office, in villages where the earthquake occurred, about 40 to 100 percent has been destroyed. Besides, according to the city housing foundation, 285 rural housing units and 324 livestock places have been damaged due to the flood for about 10 to 100 percent. More importantly, 200 hectares of wheat and saffron fields in Fariman have been damaged due to flood. In general, about 15 billion tomans of the damage has been caused by floods to farms, livestock, and roads in Qalandarabad, Fariman.
 
Figure 1. Introduction of the Study Area

3. Materials and Methods

The present research is an applied one in terms of purpose and nature which is conducted using new methods of futures studies, analytical, and structural ones. It is a mixed methods approach using a combination of both quantitative and qualitative models. The present study identifies the most important factors affecting the promotion of resilience of rural settlements against environmental hazards in Fariman. To this end, Delphi technique has been applied to identify variables and indicators. In this regard, first, to collect the variables, published scientific-research articles on the factors affecting the increase of resilience against environmental hazards were used. Then, a semi-structured questionnaire was designed and distributed using selected Delphi method in several stages among selected experts - experts in the field of research and rural managers. In order to consciously select the participants, purposive sampling method was used. The statistical population of the present study is 50 people including 29 villagers and members of Islamic councils of the studied villages while 21 others involved 8 university professors, 7 doctoral students and specialists in the study area, 3 experts of the housing foundation of the Islamic Revolution of Khorasan Razavi, and 3 experts of the city governors. The applied futuristic method of the study is used for cross-impact analysis. This method is an expert-centered method through which a few results are obtained. The method is based on the analysis of interactions in the matrix. In crossover effects analysis, events along with events and trends are considered as independent variables and the probabilities of the phenomenon in the future are plotted by examining the output (in pairs) of the effective variables or drivers (in the column row). This method uses Mick Mac software.

4. Results and Discussion

Based on the results of the number of variables, the dimensions of the 47 ×47 matrix are set in six different domains. The results show that the number of repetitions is double and the degree of matrix filling is 75.73%. The results indicate that the number of high-intensity relationships accounted for a higher percentage. How variables are distributed on the scatter plot determines the stability and instability of the system. The status of distribution and the dispersion of variables affecting the promotion of resilience of rural settlements against environmental hazards in the distribution plate indicates that the status of the system is unstable. So, the most variables are scattered around the diagonal axis of the plane. To analyze the system environment and finally to identify the drivers and key effective factors, the impact plan and the variability of variables are examined along with the ranking and displacement of variables. Due to the instability of the system,  five types of variables including effective variables, two-dimensional variables, regulatory variables, affective variables, and independent variables were identified. Moreover, the system shows the sum of influential variables and their interactional effect. Among the research variables, social variables had the highest impact on increasing the resilience of rural settlements and environmental hazards while environmental-physical variables had the lowest impact. Comparing the results of direct and indirect effects analysis, the key factors affecting the promotion of resilience of rural settlements against environmental hazards were detected. According to the results, the key driving forces in terms of the impact on the 16 key factors are more important, both in direct and indirect effects. Finally, the key factors affecting the increase in resilience were ranked from highest to lowest.

5. Conclusion

In the present study, 16 factors were selected as the most prominent ones including the increase in people's cooperation and convergence in times of danger, accountability of government organizations and local institutions, partnership between communities, the private sector and local authorities, taking the necessary measures to protect the village from hazards by local management, strong buildings for use in times of danger, granting credit and loans to victims, coordination between different institutions and timely supervision to provide assistance, increasing non-agricultural incomes of villagers, use of GIS in natural hazard management by relevant organizations, informing people about ways to deal with accidents, rehabilitation of residential units with the advice of local architects and engineers, use of information tools by relevant institutions, access to organizations for post-accident management, training people to build durable structures, creating insurance coverage in various aspects, and training and maneuvering by government agencies. The problems regarding the crisis management can be solved and the effects of natural disasters in the city of Fariman will be reduced if only these factors are well taken into account.

Keywords

• Environmental risk management
• Resilience
• rural settlements
• Awareness and participation
• Futures Studies

20.1001.1.23221682.1399.9.1.5.3

---

References

ایمانی، بهرام؛ عمران زاده، بهزاد؛ 1388. راهکارهای رفع نارسایی مدیریت بحران در نواحی روستایی ایران. فصلنامه مسکن و محیط روستا. 28(125): 57-46.

بدری، سیدعلی؛ کریم زاده، حسین؛ سعدی، سیما؛ کاظمی، نسرین؛ 1398. تحلیل فضایی تاب آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات زلزله، مطالعه موردی: شهرستان مریوان. مجله تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 6(1): 1-16.

بدری، ﺳﯿﺪ ﻋﻠﯽ؛ رﻣﻀﺎن زاده ﻟﺴﺒﻮﯾﯽ، ﻣﻬﺪی؛ ﻋﺴﮕﺮی، ﻋﻠﯽ؛ ﻗﺪﯾﺮی ﻣﻌﺼﻮم، ﻣﺠﺘﺒﯽ؛ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ، ﻣﺤﻤﺪ؛ 1392. ﻧﻘﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺤﻠﯽ در ارﺗﻘﺎی ﺗﺎب آوری ﻣﮑﺎﻧﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻼﯾﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺳﯿﻼب، ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﻣﻮردی: دو ﺣﻮﺿﮥ ﭼﺸﻤﻪ ﮐﯿﻠﮥ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺗﻨﮑﺎﺑﻦ و ﺳﺮدآﺑﺮود ﮐﻼردﺷﺖ. مجله مدیریت بحران. 1(2): 48-37.

بذرافشان، جواد؛ طولابی نژاد، مهرشاد؛ طولابی نژاد، میثم؛ 1397. تحلیل فضایی تفاوت های تاب آوری در نواحی شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (موردمطالعه: شهرستان پل دختر). مجله پژوهش‌های روستایی. 9(1): 119- 135.

برقی، حمید؛ هاشمی، صدیقه؛ جعفری، نسرین؛ 1396. سنجش تاب آوری محیطی روستاهای در معرض خطر زلزله (مطالعه موردی: دهستان معجزات در شهرستان زنجان). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی. 6(1): 97- 81.

ﭘﻮرﻃﺎﻫﺮی، ﻣﻬﺪی؛ رﮐﻦاﻟﺪﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎری، ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ؛ ﮐﺎﻇﻤﯽ، ﻧﺴﺮﯾﻦ؛ 1392. نقش روﯾﮑﺮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﺧﺸﮏﺳﺎﻟﯽ در ﮐﺎﻫﺶ آﺳﯿﺐﭘﺬﯾﺮی اﻗﺘﺼﺎدی - اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﺎورزان روﺳﺘﺎﯾﯽ(ازدﯾﺪﮔﺎه ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن) ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: دﻫﺴﺘﺎن ﺳﻮﻟﺪوز، آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻏﺮبی. مجله پژوهش‌های روستایی. 4(1):22-1.

حاجی زاده، فاضل؛ ایستگلدی، مصطفی؛ 1397. تحلیلی بر تاب آوری سکونتگاه‌های روستایی با تأکید بر زلزله (مطالعه موردی: دهستان حومۀ شهرستان لامرد). مجله مدیریت مخاطرات محیطی (دانش مخاطرات سابق). 5(1): 83- 67.

حسنوند، افسانه؛ 1396. بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی بعد از رخداد زلزله (مطالعه موردی: سکونتگاه‌های روستای دهستان سیلاخور شهرستان دورود). پایان نامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: علی حاجی نژاد، دانشگاه گیلان. دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

خیرگو، منصور؛ شکری، زینب؛ 1390. توسعه فرایند سیاست گذاری با استفاده از راهبرد آینده نگاری، مجله مدیریت نظامی، شماره 11. 116- 103.

ربانی، طاها؛ 1392. روش تحلیل ساختاری، ابزاری برای شناخت و تحلیل متغیرهای مؤثر بر آینده موضوعات شهری. چاپ در مجموعه مقالات نخستین همایش ملی آینده‌پژوهی. تهران: بهمن 1392.

رضائی میرقائد، معصومه؛ 1397. ارائه راهبردهای افزایش تاب‌آوری ‌جوامع روستایی در برابر سیلاب مورد مطالعه: دهستان حتی، شهرستان لالی. پایان نامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: مصطفی محمدی ده چشمه. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

رﻓﯿﻌﯿـﺎن، ﻣﺠﺘﺒـﯽ؛ رﺿـﺎﯾﯽ، ﻣﺤﻤـﺪ رﺿـﺎ؛ ﻋﺴـﮕﺮی، ﻋﻠـﯽ؛ ﭘﺮﻫﯿﺰﮐــﺎر، اﮐﺒــﺮ؛ ﺷــﺎﯾﺎن، ﺳــﯿﺎوش؛ 1389. تبیین مفهومی ﺗﺎب آوری و ﺷـﺎﺧﺺ ﺳـﺎزی آن در ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳـﻮاﻧﺢ اﺟﺘﻤـﺎع ﻣﺤﻮر. ﻣﺪرس ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و آﻣﺎﯾﺶ ﻓﻀﺎ. 15(4): 41- 19.

رﮐﻦاﻟﺪﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎری، ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ؛ ﻣﻮﺳﻮی، ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ؛ ﭘﻮرﻃﺎﻫﺮی، ﻣﻬﺪی؛ ﻓﺮج زاده اﺻﻞ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ؛ 1393. تحلیل نقش ﺗﻨﻮع ﻣﻌﯿﺸﺘﯽ در ﺗﺎب آوری ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎی روﺳﺘﺎﯾﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺸﮏﺳﺎﻟﯽ (ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﻣﻮردی: ﻣﻨﺎﻃﻖ در ﻣﻌﺮض ﺧﺸﮏﺳﺎﻟﯽ اﺳﺘﺎن اﺻﻔﻬﺎن). ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ پژوهش‌های روستایی. 5(3): 639- 662.

زالی، نادر؛ عطریان، فروغ؛ 1395. تدوین سناریوهای توسعة گردشگری منطقه‌ای براساس اصول آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: استان همدان). آمایش سرزمین. 8(1): 131- 107.

سعیدی، عباس؛ (1383). عمران و توسعه روستایی: مسائل و چشم انداز عمران و توسعه روستایی در ایران. فصلنامه مسکن و محیط روستا. شماره 108. 13-2.

سلمانی، محمد؛ بدری، علی؛ مطوف، شریف؛ کاظمی ثانی عطاالله، نسرین؛ 1394. ارزیابی رویکرد تاب آوری جامعه در برابر مخاطرات محیطی، مورد مطالعه: شهرستان دماوند. مجله دانش مخاطرات. 2(4): 409- 393.

شایان، محسن؛ پایدار، ابوذر؛ بازوند، سجاد؛ 1396. تحلیل تأثیرات ارتقای شاخص‌های تاب آوری بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی در مقابل سیلاب (مورد مطالعه: نواحی روستایی شهرستان زرین دشت). مدیریت مخاطرات محیطی (دانش مخاطرات سابق). 4(2): 121- 103.

شکری فیروزجاه، پری؛ 1396. تحلیل فضایی میزان تاب آوری مناطق شهر بابل در برابر مخاطرات محیطی. برنامه ریزی توسعه کالبدی. 2(6): 44- 27.

صادقلو، طاهره؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ 1393. اولویت بندی عوامل مؤثر بر افزایش تاب آوری کشاورزان در برابر مخاطرات طبیعی (با تأکید بر خشکسالی) منطقه مورد مطالعه: کشاورزان روستاهای شهرستان ایجرود. مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی. شماره 10. 153- 129.

صالحی، اسماعیل؛ آقابابایی، محمدتقی؛ سرمدی، هاجر؛ فرزاد بهتاش، محمد رضا؛ 1390. بررسی میزان تاب‌آوری محیطی با استفاده از مدل شبکه علیت. مجله محیط شناسی. 37(59): 99-112.

عرفانی، ملیحه؛ میرچراغخانی، یاسر؛ 1398. تعیین پیشران‌های توسعه گردشگری طبیعی و فرهنگی در سیستان با روش تجزیه و تحلیل ساختاری. محیط زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران. دوره 72، شماره 1. 97- 111.

علی اکبری، اسماعیل؛ پوراحمد، احمد؛ جلال آبادی، لیلا؛ 1397. شناسایی پیشران‌های مؤثر بر وضعیت آینده گردشگری پایدار شهر کرمان با رویکرد آینده‌پژوهی. گردشگری و توسعه. 7(1): 178- 156.

ﻋﻨﺎﺑﺴﺘانی، ﻋﻠﯽ اﮐﺒﺮ؛ ﺟﻮاﻧﺸﯿﺮی، ﻣﻬﺪی؛ ﻣﺤﻤﻮدی، ﺣﻤﯿﺪه؛ درﺑﺎن آﺳﺘﺎﻧﻪ، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ؛ 1396. ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺳﻄﺢ ﺗﺎب آوری ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎهﻫﺎی روﺳﺘﺎﯾﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻣﺤﯿﻄﯽ (ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ: ﺑﺨﺶ ﻣﺮﮐﺰی ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻓﺎروج). نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 4(4): 38- 17.

غلامی، فائزه؛ 1395. تحلیل و بررسی تاب آوری اجتماعی و اقتصادی جوامع روستایی در برابر مخاطرات محیطی با تأکید بر سیلاب مطالعه موردی: روستاهای حوزه ی ماسوله رودخان فومن. پایان نامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: لیلا صیاد بیدهندی، دانشگاه پیام نور استان گیلان. دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

فرمانداری شهرستان فریمان، 1398.

کاظمی، داوود و عندلیب، علیرضا؛ 1396. ارزیابی مولفه‌های مؤثر بر تاب آوری اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی در شرایط بحرانی. فصلنامه مسکن و محیط روستا. شماره 158: 131- 145.

لطیفیان، سعیده؛ 1384. استراتژی‌ها و روش‌های برنامه ریزی استراتژیک، تهران: وزارت امور خارجه.

مرکز آمار ایران، سالنامه آماری استان خراسان رضوی، 1395

ملک زاده، ندا؛ بزاززاده، مهدی؛ رفیعیان، مجتبی؛ 1395. شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعۀ شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: کلانشهر کرج). جغرافیا و توسعۀ فضای شهری. 3(2): 35- 52.

میرزاعلی، محمد؛ نظری، عبدالحمید؛ اونق، مجید؛ 1397. سنجش ابعاد کالبدی تاب آوری جوامع روستایی در مواجهه با سیل (مطالعه موردی: حوضه آبخیز گرگانرود). برنامه ریزی توسعه کالبدی. 3(7): 133-111.

نودهی، علی؛ 1396. سنجش میزان تاب آوری مؤلفه‌های اقتصادی اجتماعی خانوارهای روستایی در مقابل مخاطرات طبیعی با تأکید بر خشکسالی (مورد مطالعه دهستان قهستان، شهرستان درمیان). پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: مفید شاطری، دانشگاه بیرجند، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

نوروزی، اصغر؛ 1398. سنجش میزان تاب آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: بخش بلداجی). برنامه‌ریزی توسعه کالبدی. 4(3): 88-73.

نوری، سیدهدایت؛ سپهوند، فرخنده؛ 1395. تحلیل تاب آوری سکونتگاه‌های روستایی دربرابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله (مورد مطالعه: شهرستان بروجرد)ِ دهستان شیروان. پژوهش‌های روستایی. 7(2): 275- 285.

ویسی، فرزاد؛ شاکری، بهار؛ 1396. ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی سکونتگاه‌های روستایی از دیدگاه دهیاران (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مریوان). فصلنامه امداد و نجات. 8(4): 1-22.

Ainuddin, S., Routray, J. K., 2012. Community resilience framework for an earthquake prone area in Baluchistan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 2(1): 25-36.

Arouri, M. C. Nguyen, A. B.Youssef., 2015. Natural disasters, household welfare, and resilience: evidence from rural Vietnam. World development, 70: 59-77

Blaikie, P., Cannon, T., Davis, I., Wisner, B., 2005. At Risk: Natural Hazards, People’s Vulnerability and Disasters, Taylor & Francis e-Library, USA.

Cutter S. L.; Mitchell J.T.; Scott M.S., 2008. “Revealing the vulnerability of people and places: A case study of Georgetown County”. South Carolina, Annals of the Association of American Geographers. 90: 1-19.

Foundation of Development Tomorrow., 2005. Methods of Technology Foresight, Knowledge Light Technology Development Institute, Tehran.

Godet, M., Roubelat, F., 1996. Creating the future: the use and misuse of scenarios. Long range planning, 29(2): 164-171.

Godschalk, D. R., 2003. Urban Hazard Mitigation: Creating Resilient Cities, Natural Hazards Review, 4(3): 136-143.

Hwang, Sh.H., 2017. Resilience and Sustainability of Rural Areas A Case Study of the Indigenous Laiji Village, Rural Planning Seminar .9-10.

Manyena, S. B., 2006. The concept of resilience revisited. Disasters, 30(4), 434-450.

Manyena, S., Bernard., 2014. Disastre resilience:A question of multiple faces and multiple spaces? Internayional journal of disastre risk reduction , 210-224.

Manyena, S.B., OBrien, G., OKeefe, Rose, J., 2011. Diaster resilience:abounce back or bounce forward ability, Local Environment, 16: 417-424.

Mitchell, T., Harris, K., 2012. Resilience: a risk management approach, background note, ODI

Neuma, W., 2007. Social research methods, 6thed. Upper Saddle River, NJ: Pearson education, London.

Robin S. Cox., Hamlen, M., 2015. Community Disaster Resilience and the Rural Resilience Index American Behavioral Scientist, 59(2): 220

Schouten, M., Vander, H., Ma., Heijman, W., 2009. Resilience of socialecological systems in European rural areas: theory and prospects, paper prepared for presentation at the 113theaae seminar , the role of knowledge, innovation and human capital in multifunctional agriculture and territorial rural, Belgrade, Republic of Serbia,.

Skerratt, S., 2013. Enhancing the analysis of rural community resilience: Evidence from community land ownership. Journal of Rural Studies, 31: 36- 46.

Vasquez-Leon, M. C. T., West, Finan, T. J., 2003. A comparative assessment of climate vulnerability: agriculture and ranching on both sides of the US–Mexico border. Global Environmental Change, 13(3): 159-173.

Young, C., 2007. Housing Microfinance: Designing a Product for the Rural Poor, Centre for Microfinance Working Paper Series, 2 (19): 45-57.

Zhou, H., Wan, J., Jia, H., 2010. Resilience to natural hazards: a geographic perspective. Natural Hazards, 53(1): 21-41.