پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از تلفیق روش های Hot Spot، ANP و WlC (مطالعه موردی: شهرستان خلخال)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

زمین لغزش­ها ازجمله مخاطرات طبیعی هستند که همه‌ساله موجب خسارات جانی و مالی زیاد، به­ویژه در نواحی کوهستانی می­شوند. شهرستان خلخال با داشتن چهرۀ کوهستانی و با توجه به وضعیت زمین­شناسی، فیزیوگرافی، اقلیمی و انسانی، عمده شرایط لازم جهت شکل­گیری حرکات لغزشی را داراست؛ لذا هدف تحقیق حاضر، پهنه­بندی خطر زمین­لغزش در این شهرستان می­باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت ایجاد لغزش در منطقه شناسایی شدند و سپس نسبت به تهیۀ لایه­های اطلاعاتی در سامانه اطلاعات جغرافیایی اقدام گردید. در مرحله بعد وزن­دهی عوامل مورد بررسی، با استفاده از روش ANP و در محیط نرم­افزار  Super Decisionانجام گردید و تحلیل و مدل­سازی نهایی با استفاده از روش تحلیل لکه­های داغ به عنوان روش آمار فضایی و نیز روش WLC به عنوان یکی از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره، انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد، عوامل شیب، کاربری اراضی، بارش و لیتولوژی به ترتیب با ضریب وزنی 663/0، 646/0، 639/0 و 379/0 بیش‌ترین تأثیر را بر ایجاد زمین­لغزش در شهرستان خلخال دارند. همچنین، با توجه به نتایج به دست آمده به ترتیب 33/249، 08/385 و 14/427 کیلومتر­مربع از مساحت محدوده، در طبقات لکه داغ، با ضریب اطمینان 99، 95 و 90 درصد، قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


احمدی، حسن؛ 1386. ژئومورفولوژی کاربردی. جلد اول. فرسایش آبی. چاپ پنجم. انتشارات دانشگاه تهران.
امیر احمدی، ابوالقاسم؛ شکاری بادی، علی؛ معتمدی‌راد، محمد؛ 1394. پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از مدل ANP (مطالعه موردی: حوضه پیوه‌ژن دامنه جنوبی بینالود). پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی. سال چهارم. شماره 3، 230-214.
بهاروند، سیامک؛ رهنماراد، جعفر؛ سوری، سلمان؛ 1397. اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر زمین لغزش و پهنه‌بندی خطر آن با استفاده از رو.ش ترکیب خطی وزن‌دار (مطالعه موردی: حوضه وارک). مخاطرات محیط طبیعی. دوره هفتم. شماره 16. 210-195.
بهاروند، سیامک؛ سارویی، حمزه؛ سوری، سلمان؛ 1396. پهنه‌بندی خطر زمین لغزش با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار، مطالعه موردی: حوضه ده یقید. استان لرستان. فصلنامه جغرافیای طبیعی. سال دهم. شماره 35، 86-75.
پیروزی، الناز؛ مددی، عقیل؛ غفاری گیلانده، عطا؛ 1392. پهنه‌بندی زمین لغزش با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی در راستای حفاظت از محیط زیست (مطالعه موردی: حوضه آبخیز آق لاقان چای). هفتمین کنفرانس ملی روز جهانی محیط زیست. تهران.
رنجبر، محسن؛ روغنی، پریسا؛ 1388. پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در شهرستان اردل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبیAHP . فصل‌نامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس. سال اول. شاره 2، 88-22.
روستایی، شهریور؛ کریم‌زاده، حسین؛ زاد ولی، فاطمه؛ 1395. بررسی تحلیل فضایی گسترش فقرشهری در شهر تبریز طی سال‌های 1385-1375. مجله آمایش جغرافیایی فضا. سال ششم. شماره بیست و دوم، 136-125.
صمدزاده، رسول؛ 1394. ارزیابی پهنه‌های خطر زمین لغزش در جاده اردبیل-سرچم. پژوهش‌های دانش زمین. سال ششم. شماره 23، 33-19.
فرجی سبک‌بار، حسنعلی؛ سلمانی، محمد؛ فریدونی، فاطمه؛ کریم‌زاده، حسین؛ رحیمی، حسن؛ 1389. مکان‌یابی محل دفن بهداشتی زبالۀ روستایی با استفاده از مدل فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) ؛ مطالعۀ موردی: نواحی روستایی شهرستان قوچان. فصل‌نامه‌ مدرس علوم انسانی. دوره‌ 14. شماره 1. 149-127.
کردوانی، پرویز؛ غلامی کلاته، غلامرضا؛ رنجبر، محسن؛ 1396. ارزیابی خطر وقوع زمین‌لغزش در حوضه آبخیز اوغان استان گلستان با استفاده از فرایندد تحلیل شبکه (ANP). پژوهش‌های حفاظت آب و خاک. جلد بیست و چهارم. شماره ششم. 66-47.
کریمی سنگ‌چینی، ابراهیم؛ اونق، مجید؛ سعدالدین، امیر؛ 1390. مقایسه کارایی 4 مدل کمی ونیمه کیفی در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوضه آبخیز چهل‌چای استان گلستان. پژوهش‌های حفاطت آب و خاک. جلد نوزدهم. شماره اول. 183-196.
مالچفسکی، یاچک؛ 1385. ترجمه پرهیزگار، اکبر، عطا غفاری گیلانده. سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری. چاپ اول. انتشارات سمت.
محمودی، فرج الله؛ 1387. ژئومورفولوژی دینامیک. چاپ دوم. انتشارات پیام نور.
مهدی زاده سولا، جواد؛ 1391. تحلیل مخاطرات اقلیمی در شهر تبریز با استفاده از منطق فازی و مدل ANP. استاد راهنما: بهروز سبحانی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جغرافیا. دانشگاه محقق اردبیلی.
نصیری، شهرام؛ 1383. نگرشی بر زمین‌لغزش‌های ایران (مطالعه موردی ناپایداری شیب‌ها در جاده هراز. پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور.
هدایی، علی‌اصغر؛ 1381. ناپایداری دامنه‌ای و پهنه‌بندی خطر رویداد حرکات دامنه‌ای. همایش علمی تحقیق مدیریت امداد و نجات. 461-453.
Abedi Gheshlaghi H, Feizizadeh B. (2017). An integrated approach of analytical network process and fuzzy based spatial decision making systems applied to landslide risk mapping. Journal of African Earth Sciences 133: 15-24.
Alcantara I. (2002).Geomorphology, Natural Hazards, Vulnerability and Prevention of Natural Disaster in Developing Countries. Geomorphology 47:107-124.
Bell R, Glade T. (2004). Quantitative risk analysis for landslides,Examples from Bildudalur, NW- Iceland, Natural Hazards and Earth 4: 117-131.
Dhakal A, Amada T, Aniya M. (2000). Landslide Hazard Mapping and its Evaluation Using GIs: An Investigation of Sampling Schemes for a Grid-Cell Based Quantitative Method.
Gigovic L, Drobnjak S, Pamucar D. (2019). The Application of the Hybrid GIS Spatial Multi-Criteria Decision Analysis Best–Worst Methodology for Landslide Susceptibility Mapping. International jornal of Geo-Information 8 (79): 1-29.
Kouli M, Loupasakis C, Soupios P, Vallianatos F. (2010). Landslide hazard zonation in high risk areas of Rethymno Prefecture, Crete Island, Greece. Nat Hazards 52: 599-621.
Mitchell A. 2008. The ESRI Guide to GIS Analysis. Volume 2, Spatial Measurements and Statistics, ESRI Press, Redlands, California.
Neaupane K.M, Piantanakulchai M. (2006). Analytic network process model for landslide hazard zonation. Engineering Geology 85: 281–294.
Sakar S, Kanugo D, Mehrotar P. (1995). Landslide zoning : A case study in Garhwal Himalaya, India. Mountain research and development 15 (4): 301-309.
Tajudin N, Yaacob N, mohdali D, Adnan N. (2018). Rainfall – landslide potential mapping using remote sensing and GIS at Ulu Kelang, Selangor, Malaysia. Conference Series Earth and Environmental Science 169 (1):1-8.
CAPTCHA Image