تأثیر ویژگی های رسوب شناسی در توسعه فرسایش تونلی در سازند فلیش مکران (مطالعه موردی: محدوده شهرستان جاسک)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• مجتبی یمانی ¹
• محمد اکبریان ²

¹ دانشگاه تهران

² دانشگاه هرمزگان

10.22067/geo.v0i0.16990

چکیده

فرسایش تونلی از مهم‌ترین اشکال ژئومورفولوژیکی تپه‌ماهورهای بی‌شکل یا هزار‌دره در بخش عمده‌ای از فلیش‌های مکران است. تحقیق حاضر با هدف تعیین ویژگی‌های رسوب‌شناسی مؤثر در ایجاد فرسایش تونلی سازند فلیش مکران، در محدوده شهرستان‌های جاسک و سیریک انجام شده است. ویژگی‌های رسوب نظیر درصد آهک، گچ، هدایت الکتریکی ، اسیدیته ، بافت، نوع کانی رسی، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و...، داده‌های این تحقیق است. نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی، عکس‌های هوایی، تصاویر ماهواره‌ای، ادوات آزمایشگاهی و نیز نرم‌افزارهای رایانه‌ای اِلویس، آرک‌جی‌آی‌اِس و مینی‌تَب ابزارهای اصلی تحقیق را تشکیل داده‌اند. با استفاده از مدارک موجود و بازدید صحرایی، نقشه لندفرم‌های محدوده پراکنش بدلندهای مکران ترسیم و بخش‌های دارای فرسایش تونلی و فاقد آن مشخص شد. با شبکه بندی لندفرم‌ها، محل‌های نمونه گیری(نمونه و شاهد)، مشخص و حین کارهای میدانی در عرصه پژوهش، نمونه‌گیری رسوب نیز انجام شده است. نمونه‌ها به آزمایشگاه خاک و رسوب انتقال یافته و عواملی نظیر آهک، گچ، بافت، نوع کانی رسی و ... تفکیک و نتایج آزمایشگاهی با آزمون‌های مناسب آماری در برنامه مینی‌تَب برازش داده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد هدایت الکتریکی گل اشباع، درصد سیلت، درصد ماسه، درصد آهک، درصد گچ، یون منیزیم، یون کلسیم، یون سدیم و یون پتاسیم، دامنه حساسیت سازند را تعیین کرده و میزان اسیدیته گل اشباع، درصد اشباع خاک و درصد رس، باعث پایداری و مقاومت سازند در مقابل فرسایش تونلی شده‌است.

کلیدواژه‌ها

• فرسایش تونلی
• هزاردره
• سازند فلیش مکران
• جاسک

---