بررسی آسیب‌پذیری آبخوان دشت نیشابور با استفاده از روش دراستیک در محیط GIS

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• ابوالقاسم امیراحمدی
• مجید ابراهیمی
• محمد علی زنگنه اسدی
• الهه اکبری

دانشگاه حکیم سبزواری

10.22067/geo.v0i0.20025

چکیده

شناسایی و تهیّه نقشه پهنه‌بندی مناطق آسیب‌پذیر آبخوان، یعنی مناطقی که امکان نفوذ و پخش آلاینده‌ها از سطح زمین به سیستم آب زیرزمینی وجود دارد، یک اَبزار مدیریتی مناسب برای جلوگیری از آلودگی منابع آب زیرزمینی می‌باشد. با توجّه به اهمیت دشت نیشابور در تأمین آب کشاورزی، شرب و صنعت منطقه، از مدل دراستیک جهت اَرزیابی آسیب‌پذیری آبخوان استفاده شده است. در مدل دراستیک از مشخصه‌های مؤثر در اَرزیابی آسیب‌پذیری آبخوان آب زیرزمینی شامل عمق سطح ایستابی، شبکه تغذیه، جنس آبخوان، نوع خاک، شیب توپوگرافی، مواد تشکیل دهنده منطقه غیر اشباع و هدایت هیدرولیکی استفاده می‌شود که به صورت هفت لایه در نرم افزار ArcGis تهیّه شدند و با وزن‌دهی و رتبه‌بندی و تلفیق هفت لایه فوق، نقشه نهایی آسیب‌پذیری آبخوان نسبت به آلودگی تهیّه گردید. با انطباق یون نیترات بر روی نقشه نهایی دراستیک، مشخص شد کلیه نقاطی که دارای نیترات بالا هستند، در محدوده آلودگی زیاد قرار گرفته‌اند که دقّت و صحّت مدل را مورد تأیید قرار می‌دهد. با توجّه به نقشه پهنه‌بندی به‌دست آمده حدود 55/23 درصد از منطقه مورد مطالعه در محدوده آسیب‌پذیری خیلی کم، 16/17 درصد آسیب‌پذیری کم، 21/19 درصد آسیب‌پذیری متوسط، 72/28 درصد آسیب‌پذیری زیاد و 36/11 درصد در محدوده آسیب‌پذیری خیلی زیاد قرار می‌گیرد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد بیشترین درصد پتانسیل آسیب‌پذیری مربوط به کلاس زیاد است و مناطق جنوبی و غربی دشت از پتانسیل آسیب‌پذیری زیادی برخوردار بوده و نواحی شمالی کمترین پتانسیل را دارند.

کلیدواژه‌ها

• آسیب‌پذیری
• مدل دراستیک
• آب‌های زیرزمینی
• دشت نیشابور

---