ارزیابی و شناسایی پهنه‌های مستعد احداث شهرک‌ صنعتی در شهرستان ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

3 فوق دکترای مهندسی شهرسازی، استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

شهرستان ارومیه به­عنوان منطقه­ای با پتانسیل بالا جهت توسعه مراکز صنعتی است. بااین‌حال، در چند دهه اخیر، توسعه بی­رویه صنایع در این محدوده منجر به ایجاد مسائل و مخاطرات طبیعی و زیست‌محیطی­ گردیده، ازآنجاکه برخی از مخاطرات تماماً طبیعی هستند اما عمده مخاطرات و فجایع زیستی به علت فعالیت­های انسانی رخ می­دهند؛ در این میان شناسایی پهنه­های صنعتی که کمترین مخاطره را به دنبال داشته باشد ضروری به نظر می­رسد، پژوهش حاضر با هدف شناسایی پهنه­های مستعد احداث شهرک صنعتی در شهرستان و ارزیابی پهنه­های موجود صنعتی انجام گرفته است، روش انجام پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی بوده، به‌منظور گردآوری آمار و اطلاعات موردنیاز در رابطه با موضوع، از مطالعات کتابخانه­ای نیز بهره گرفته شد. جهت دستیابی به اهداف پژوهش از روش­ ارزیابی چندمعیارۀ تلفیقی بولین و فازی استفاده گردید؛ در ابتدا با تکیه بر هفت معیارِ فاصله از شهر، شیب، ارتفاع، گسل، آبراهه، خطوط ارتباطی و کاربری اراضی، نقشه­های قیود و عوامل ترسیم گشت؛ در مرحلۀ دوم نقشۀ مناسبت اولیه فازی و مناسبت اولیۀ بولین تهیه گردید و درنهایت، با توجه به ضرایب همبستگی و انحراف معیار عملگرها، گامای 0.5 به‌عنوان مناسب­ترین گاما جهت همپوشانی دو نقشه مذکور انتخاب گردید؛ نتایج حاصله حاکی از آن بود که حدوداً 94 درصد از مساحت منطقه برای استقرار صنایع کاملاً نامناسب است و تنها حدوداً 6 درصد از محدوده در طبقۀ حدوداً مناسب تا کاملاً مناسب قرار گرفته­اند. در ارزیابی استقرار پهنه­های صنعتی موجود، مشخص شد که شهرک صنعتی فاز یک، دو، ناحیۀ صنعتی کریم آباد و شهرک الکترونیک و صنایع غذایی در محدودۀ نامناسب استقرار قرار دارند؛ همچنین مساحت 8 کیلومترمربع از شهرک صنعتی فاز سه در محدودۀ مناسب استقرار و 1 کیلومترمربع آن در محدودۀ نامناسب استقرار، واقع شده است.

چکیده تصویری

ارزیابی و شناسایی پهنه‌های مستعد احداث شهرک‌ صنعتی در شهرستان ارومیه

کلیدواژه‌ها


افشاری، سمیرا؛ لطفی، علی؛ 1399. مکانیابی صنایع با استفاده از روش‌های ارزیابی چندمعیاره در شهرستان گلپایگان. فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر». 29(116)، 151-166https://www.sepehr.org/article_242866.html?lang=fa
خلیجی، محمدعلی؛ سعیده زرآبادی، زهراسادات؛ 1394. تحلیلی بر مکان­یابی شهرک­های صنعتی در شهرستان تبریز با بهره‌گیری از مدل­های تصمیم­گیری چند معیاره. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه­ریزی منطقه­ای. 5 (19)، 101-114.https://jzpm.marvdasht.iau.ir/?_action=articleInfo&article=916
سالاری، مسعود؛ شریعت، سید محمود؛ رحیمی، راضیه؛ دشتی، سولماز؛ 1397. ارزیابی توان سرزمین به‌منظور استقرار کاربری شهرک صنعتی با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره و AHP (مطالعه موردی: جزیره قشم). فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای). 8(3)، 303-315. https://www.jgeoqeshm.ir/article_69935.html
سالنامه آماری کل کشور، استان آذربایجان غربی، ۱۳۹۸
صابری فر، رستم؛ 1391. مطالعه توسعه فیزیکی شهر بیرجند با معیار مخاطرات محیطی. فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش­های بوم‌شناسی شهری، 3(6)، 93-102.‎https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_1060.html
کرمی، فریبا؛ قنبری، ابوالفضل؛ علیرضایی، معصومه؛ 1398. تحلیلی بر مکانیابی شهرک­های صنعتی شهرستان بستان‌آباد با استفاده از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره. فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای). 10 (1-2)، 626-607.https://www.jgeoqeshm.ir/article_104514.html
مجیدی خامنه، بتول؛ جنگی، حسن؛ 1393. تحلیل فضایی استقرار بهینۀ شهرک‌های صنعتی در پیرامون شهرها با بهره‌گیری از مدل‌های تلفیقی بولین و فازی در محیط GIS مطالعه موردی: کلانشهر تبریز. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 7(25)، 19-37.‎https://urs.ui.ac.ir/article_20137.html
معتمدی، محمد؛ زعفرانلو، عطااله؛ خالقی، محمد؛ 1392. مکان‌یابی شهرک‌های صنعتی با استفاده از GIS فازی نمونه موردی (شهرک صنعتی شیروان). فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش­های نو در جغرافیای انسانی. 6 (1)، 114-104.https://geography.garmsar.iau.ir/article_665605.html
یاسوری، مجید؛ 1392. بررسی وضعیت استقرار صنایع و مکان‌یابی شهرک‌های صنعتی در شهرستان مشهد. مجله آمایش سرزمین. 5(2)، 261-288.‎https://jtcp.ut.ac.ir/article_50085.html
 
Aghmashhadi, A. H., Azizi, A., Hoseinkhani, M., Zahedi, S., & Cirella, G. T., 2022. Industrial park land capability assessment and post-evaluation in Markazi province. Applied Geomatics, 14(1), 105-118. https://doi.org/10.1007/s12518-021-00415-x
Aljohani, K., & Thompson, R. G., 2020. A multi-criteria spatial evaluation framework to optimise the siting of freight consolidation facilities in inner-city areas. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 138, 51-69. https://doi.org/10.1016/j.tra.2020.05.020
Alkaradaghi, K., Ali, S. S., Al-Ansari, N., Laue, J., & Chabuk, A., 2019 a. Landfill site selection using MCDM methods and GIS in the Sulaimaniyah Governorate, Iraq. Sustainability, 11(17), 4530. https://doi.org/10.3390/su11174530
Al-Mulali, U., Weng-Wai, C., Sheau-Ting, L., & Mohammed, A. H., 2015. Investigating the environmental Kuznets curve (EKC) hypothesis by utilizing the ecological footprint as an indicator of environmental degradation. Ecological indicators, 48, 315-323. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2014.08.029
Arabsheibani, R., Kanani Sadat, Y., & Abedini, A., 2016. Land suitability assessment for locating industrial parks: a hybrid multi criteria decision‐making approach using Geographical Information System. Geographical Research, 54(4), 446-460. https://doi.org/10.1111/1745-5871.12176
Aung, T. S., 2017. Evaluation of the environmental impact assessment system and implementation in Myanmar: Its significance in oil and gas industry. Environmental Impact Assessment Review, 66, 24-32. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2017.05.005
Badi, I., Ballem, M., & Shetwan, A., 2018. SITE SELECTION OF DESALINATION PLANT IN LIBYA BY USING COMBINATIVE DISTANCE-BASED ASSESSMENT (CODAS) METHOD. International Journal for Quality Research, 12(3). https://doi.org/10.18421/IJQR12.03-04
Barzehkar, M., Dinan, N. M., Mazaheri, S., Tayebi, R. M., & Brodie, G. I., 2019. Landfill site selection using GIS-based multi-criteria evaluation (case study: SaharKhiz Region located in Gilan Province in Iran). SN Applied Sciences, 1(9), 1-11. https://doi.org/10.1007/s42452-019-1109-9
Chauhan, A., & Singh, A., 2016. A hybrid multi-criteria decision making method approach for selecting a sustainable location of healthcare waste disposal facility. Journal of Cleaner Production, 139, 1001-1010. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.08.098
Cheng, C., & Thompson, R. G., 2016. Application of boolean logic and GIS for determining suitable locations for Temporary Disaster Waste Management Sites. International Journal of Disaster Risk Reduction, 20, 78-92. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.10.011
Fenno, L. E., Mattis, J., Ramakrishnan, C., Hyun, M., Lee, S. Y., He, M., ... & Deisseroth, K., 2014. Targeting cells with single vectors using multiple-feature Boolean logic. Nature methods, 11(7), 763-772. https://doi.org/10.1038/nmeth.2996
Francis, A., 2015. Analyzing the environmental impact assessment process for sustainable development of the oil and gas industry in Trinidad and Tobago. Electrical thesis dissertation. https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/etd/1321/
Gbanie, S. P., Tengbe, P. B., Momoh, J. S., Medo, J., & Kabba, V. T. S., 2013. Modelling landfill location using geographic information systems (GIS) and multi-criteria decision analysis (MCDA): case study Bo, Southern Sierra Leone. Applied Geography, 36, 3-12. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2012.06.013
Ghasemi, G., Noorollahi, Y., Alavi, H., Marzband, M., & Shahbazi, M., 2019. Theoretical and technical potential evaluation of solar power generation in Iran. Renewable Energy, 138, 1250-1261. https://doi.org/10.1016/j.renene.2019.02.068
Ghobadi, M. H., Babazadeh, R., & Bagheri, V., 2013. Siting MSW landfills by combining AHP with GIS in Hamedan province, western Iran. Environmental earth sciences, 70(4), 1823-1840 https://doi.org/10.1007/s12665-013-2271-9
Hadipour, A., Vafaie, F., & Hadipour, V., 2015. Land suitability evaluation for brackish water aquaculture development in coastal area of Hormozgan, Iran. Aquaculture international, 23(1), 329-343. https://doi.org/10.1007/s10499-014-9818-y
Hermann, B. G., Kroeze, C., & Jawjit, W., 2007. Assessing environmental performance by combining life cycle assessment, multi-criteria analysis and environmental performance indicators. Journal of cleaner production, 15(18), 1787-1796. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2006.04.004
Ibrahim, G. R. F., Hamid, A. A., Darwesh, U. M., & Rasul, A., 2021. A GIS-based Boolean logic-analytical hierarchy process for solar power plant (case study: Erbil Governorate—Iraq). Environment, Development and Sustainability, 23(4), 6066-6083. https://doi.org/10.1007/s10668-020-00862-3
Izadikhah, M., & Saen, R. F., 2016. A new preference voting method for sustainable location planning using geographic information system and data envelopment analysis. Journal of Cleaner Production, 137, 1347-1367. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.08.021
Khamis, A., Khatib, T., Yosliza, N. A. H. M., & Azmi, A. N., 2020. Optimal selection of renewable energy installation site in remote areas using segmentation and regional technique: A case study of Sarawak, Malaysia. Sustainable Energy Technologies and Assessments, 42, 100858. https://doi.org/10.1016/j.seta.2020.100858
Kharat, M. G., Kamble, S. J., Raut, R. D., & Kamble, S. S., 2016. Identification and evaluation of landfill site selection criteria using a hybrid Fuzzy Delphi, Fuzzy AHP and DEMATEL based approach. Modeling Earth Systems and Environment, 2(2), 1-13. https://doi.org/10.1007/s40808-016-0171-1
Khavarian-Garmsir, A. R., & Rezaei, M. R., 2015. Selection of appropriate locations for industrial areas using GIS-Fuzzy methods. a case study of Yazd Township, Iran. Journal of Settlements and Spatial Planning, 6(1), 19-25.
Lewis, S. M., Gross, S., Visel, A., Kelly, M., & Morrow, W., 2015. Fuzzy gis‐based multi‐criteria evaluation for us agave production as a bioenergy feedstock. Gcb Bioenergy, 7(1), 84-99. https://doi.org/10.1111/gcbb.12116
Li, Y., Lin, C., Wang, Y., Gao, X., Xie, T., Hai, R., ... & Zhang, X., 2017. Multi-criteria evaluation method for site selection of industrial wastewater discharge in coastal regions. Journal of Cleaner Production, 161, 1143-1152.
Luo, C., Ju, Y., Gonzalez, E. D. S., Dong, P., & Wang, A., 2020. The waste-to-energy incineration plant site selection based on hesitant fuzzy linguistic Best-Worst method ANP and double parameters TOPSIS approach: A case study in China. Energy, 211, 118564. https://doi.org/10.1016/j.energy.2020.118564
Mierzwiak, M., & Calka, B., 2017. Multi-criteria analysis for solar farm location suitability. Reports on Geodesy and Geoinformatics, 104. https://doi.org/10.1515/rgg-2017-0012
Motlagh, Z. K., & Sayadi, M. H., 2015. Siting MSW landfills using MCE methodology in GIS environment (Case study: Birjand plain, Iran). Waste management, 46, 322-337. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2015.08.013
Nuhu, S. K., Reba, M. N. M., Abd Manan, Z., Alwi, S. R. W., & Ridzuan, F. N. S., 2022. Assessing the Criteria of Eco-Industrial Park Site Selection for the Sustainable Development Goals Initiatives. In Sustainability Management Strategies and Impact in Developing Countries. Emerald Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/S2040-726220220000026011
Reisi, M., Aye, L., & Soffianian, A., 2011. Industrial site selection by GIS in Isfahan, Iran. In 2011 19th International Conference on Geoinformatics (pp. 1-4). IEEE. https://doi.org/10.1109/GeoInformatics.2011.5981171
Rikalovic, A., Cosic, I., & Lazarevic, D., 2014. GIS based multi-criteria analysis for industrial site selection. Procedia engineering, 69, 1054-1063.
Rikalovic, A., Cosic, I., Labati, R. D., & Piuri, V., 2015. A comprehensive method for industrial site selection: the macro-location analysis. IEEE Systems Journal, 11(4), 2971-2980. https://doi.org/10.1109/JSYST.2015.2444471
Saadat Foomani, M., Karimi, S., Jafari, H., & Ghorbaninia, Z., 2017. Using boolean and fuzzy logic combined with analytic hierarchy process for hazardous waste landfill site selection: A case study from Hormozgan province, Iran. Advances in environmental technology, 3(1), 11-25. https://doi.org/10.22104/aet.2017.502
Yankiv-Vitkovska, L., Peresunko, B., Wyczałek, I., & Papis, J., 2020. Site selection for solar power plant in Zaporizhia city (Ukraine). Geodesy and Cartography, 69(1). https://doi.org/12.10.24425/gac.2020.131076
Yousefi, H., Hafeznia, H., & Yousefi-Sahzabi, A., 2018. Spatial site selection for solar power plants using a gis-based boolean-fuzzy logic model: A case study of Markazi Province, Iran. Energies, 11(7), 1648. https://doi.org/10.3390/en11071648
Zailani, S., Wahid, N. A., Premkumar, R., & Sathasivam, M., 2007. The relationship between quality improvement and firms' productivity in Malaysia. International Journal of Productivity and Quality Management, 2(3), 347-364.
Zarin, R., Azmat, M., Naqvi, S. R., Saddique, Q., & Ullah, S., 2021. Landfill site selection by integrating fuzzy logic, AHP, and WLC method based on multi-criteria decision analysis. Environmental Science and Pollution Research, 28(16), 19726-19741. https://doi.org/10.1007/s11356-020-11975-7
Zhang, J., Xu, C., Song, Z., Huang, Y., & Wu, Y., 2019. Decision framework for ocean thermal energy plant site selection from a sustainability perspective: The case of China. Journal of Cleaner Production, 225, 771-784. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.04.032
 
 
 
 
 
CAPTCHA Image