TY - JOUR ID - 41536 TI - تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند JO - جغرافیا و مخاطرات محیطی JA - GEOEH LA - fa SN - 2322-1682 AU - چزگی, جواد AU - جهانبخشی, فرشید AD - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران AD - دانش‌آموخته علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 11 IS - 2 SP - 23 EP - 39 KW - سیل‌خیزی KW - AHP KW - BWM و منطقه باقران DO - 10.22067/geoeh.2021.72600.1109 N2 - سیل در مناطق خشک و نیمه­خشک به دلیل بارش­های رگباری و کمبود پوشش گیاهی بیش­تر اتفاق می­افتد و باعث خسارت جانی و مالی زیادی در کل جهان می­شود؛ بنابراین تعیین مناطق مولد سیل و مناطق پرخطر می­تواند کمک زیادی در مدیریت و کنترل سیل داشته باشد. این تحقیق برای تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره در منطقه باقران شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی انجام گرفت. ابتدا 10 پارامتر مؤثر در سیل‌خیزی بر اساس نظرات کارشناسان انتخاب و با استفاده از روش­های تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بهترین-بدترین (BWM) اهمیت نسبی آن‌ها به دست آمد. نتایج نشان داد پارامترهای شاخص رطوبت توپوگرافی و فاصله از آبراهه کم­ترین امتیاز را در هر دو روش AHP و BWM داشته­اند؛ به­طوری­که پارامتر بارش با اهمیت نسبی 0.265 و 0.137 در روش­های AHP و BWM بیش­ترین امتیاز را داشته است و بیش­ترین تأثیر را در پهنه­بندی دارد. نتایج پهنه­بندی به پنج کلاس خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تقسیم شد که در هر دو روش کلاس زیاد بیش­ترین مساحت و کلاس خیلی کم کم­ترین مساحت داشته است. کلاس زیاد در روش BWM نزدیک به 48 درصد منطقه را شامل می­شود که می­تواند برای مناطق مسکونی شهر بیرجند در پایین‌دست خسارات جبران‌ناپذیری را به وجود آورد. UR - https://geoeh.um.ac.ir/article_41536.html L1 - https://geoeh.um.ac.ir/article_41536_6f1780ea27d17246386ab2c757755020.pdf ER -