ORIGINAL_ARTICLE
بررسی رفتار آشوبناک فرایندهای ژئومورفولوژیکی حوضۀ آبریز قزلاوزن
ژئومورفولوگها معمولاً بهعنوان یک اصل ضروری به تشریح گذشته و حال پرداخته و آینده فرایندها را پیشبینی میکنند تا ماهیت و سرعت تغییرات را درک نمایند. آشوب به معنای نظم در بینظمی است. این پژوهش بر مبنای مطالعات کتابخانهای و میدانی، سعی دارد رفتار آشوبناک فرایندهای ژئومورفولوژیکی حوضۀ آبریز قزلاوزن را موردمطالعه قرار دهد. به این منظور تغییرات سطح اساس، اسارت و انحراف رودخانه، قطع ناگهانی سطوح تراکمی، مخروطهایافکنه متداخل، سلولهای هیدروژئومورفولوژیکی، دومینوی ژئومورفولوژیکی، گنبدهای نمکی و ضریب فرسایش قهقرایی در زیرحوضههای قزلاوزن موردمطالعه قرارگرفته است. نتایج نشان میدهد که آثار تغییرات سطوح اساس محلی در دو ژئونرون بیجار و زنجانرود بهصورت سطوح تراکمی منعکسشده است. همین تغییرات منجر به اسارت و انحراف رودخانههای قلعهچای، مهرآباد و انگوران چای شده است. تغییر سطوح اساس در ژئونرون طارم در دو طرف قزلاوزن بیش از 10 مخروطافکنه متداخل برجای گذاشته است. شبکه ژئونرونتیکی حوضه از عوامل مختلفی متأثر شده که از تجمع آنها بهعنوان سلول یادشده است. توزیع سلولهای لیتولوژیکی و تکتونیکی موجب فرسایش خطی یا خط در سطح رودخانه شده است. انرژی ناشی از تغییرات سطح اساس برون حوضهای، از بالاترین رتبه آبراهه یک حوضه، مانند مهرههای دومینو تا آبراهههای رتبه یک منتقل میشود. در برونزد گنبدهای نمکی قزلاوزن، علاوه بر دیاپیر و زمینساخت، کاوش و حفر رودخانههای حوضه قزلاوزن نقش اساسی داشتهاند. بعد فرکتال بین 1 تا 2 اکثر زیرحوضهها حاکی از فرکتال خط در سطح است. بعد فرکتالی بالاتر از 2 در بقیه زیرحوضهها، دال بر فرکتال در سطح است. میانگین ضریب فرسایش قهقرایی در رتبه یک آبراهههای زنجان و طارم دلالت بر تخلیه ماده و انرژی ژئونرون طارم بهصورت خطی دارد.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32993_0221d83dcf08bca3f8297c06eb517677.pdf
2019-03-21
1
23
10.22067/geo.v0i0.71338
ژئونرون
سطح اساس
دومینو
آشوب
تعادل
گنبد نمکی
سلول ژئومورفیک
غلام حسن
جعفری
jafarihas@yahoo.com
1
دانشگاه زنجان
LEAD_AUTHOR
هژیر
محمدی
hazhir.mohamadi@znu.ac.ir
2
دانشگاه زنجان
AUTHOR
انیس حسینی، مسعود، ذاکر مشفق، محمد؛ 1392. تحلیل و پیشبینی جریان رودخانه کشکان با استفاده از نظریه آشوب. مجله علمی-پژوهشی هیدرولیک. دوره 8. شماره 3. صص 45-61.
1
آقانباتی، سید علی؛ 1383. زمین شناسی ایران. انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور. ص 708.
2
بربریان، مانوئل؛ قرشی، منوچهر؛ 1984. نوزمین ساخت، لرزه زمین ساخت و خطر گسلش لرزه زا در منطقه احداث کارخانه ذوب سرب و روی زنجان. سازمان زمین شناسی کشور. تهران.
3
پورکرمانی، محسن و آرین، مهران؛ 1378. تحلیل ساختاری گسل حلب. سومین همایش انجمن زمینشناسی ایران. ص 3. تهران.
4
خسروی، عذرا؛ سپهر، عادل؛ عبدالله زاده، زهرا؛ 1395. رفتار فرکتالی و ارتباط آن با خصوصیات هیدرو مورفومتری حوضههای آبریز دامنۀ شمالی بینالود. هیدروژئومورفولوژی. شماره 9. صص 20-1. تبریز.
5
داداش زاده، زهرا؛ مختاری، لیلاگلی؛ آراء، هایده؛ 1393. کیاس فرسایشی و تحولات پیشبینینشده چاله اردبیل. مجلۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی. سال 25. پیاپی 55. شماره 3. صص 242-231.
6
دریو، ماکس؛ 1390. مبانی ژئومورفولوژی. ترجمه خیام. مقصود؛ انتشارات مبنا. تبریز.
7
رامشت، محمد حسین، شاه زیدی، سمیه سادات؛ 1390. کاربرد ژئو مورفولوژی دربرنامه ریزی ملی، منطقهای، اقتصادی، توریسم. انتشارات دانشگاه اصفهان. چاپ دوم. 392 ص.
8
رامشت، محمدحسین؛ 1375. کاربرد ژئومورفولوژی در برنامهریزی ملی- منطقهای. انتشارات دانشگاه اصفهان. چاپ اول. اصفهان.
9
رامشت، محمدحسین؛ 1382. نظریه کیاس در ژئومورفولوژی. فصلنامه جغرافیا و توسعه. 1(1)، 36-13.
10
رضایی مقدم، محمدحسین، ثروتی، محمدرضا، اصغری سراسکانرود، صیاد؛ 1390. بررسی مقایسهای الگوی پیچانرود با استفاده از تحلیل هندسه فراکتالی و شاخصهای زاویه مرکزی و ضریب خمیدگی مطالعه موردی: رودخانه قزل اوزن. پژوهش نامه مدیریت حوضه آبخیز. سال دوم. شماره 3. صص 18 - 1.
11
سید جوادین، سید رضا، امیرکبیری، علیرضا؛ 1384. مروری جامع بر نظریههای مدیریت و سازمان. نگاه دانش. جلد اول.
12
شقاقیان، محمود رضا؛ بیدختی، ناصرطالب؛ 1388. بررسی وجود آشوب در جریان رود در مقیاسهای زمانی گوناگون. مجله مهندسی آب. سال 2. صص 8-1.
13
عملی زاده، هیوا، شایان، سیاوش؛ 1390. نظریه آشوب در ژئومورفولوژی جریانی. مطالعه موردی تغییرات بستر رود کل. هرمزگان. مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی. سال 25. پیاپی 55. شماره 3. صص 230-217.
14
عملی زاده، هیوا، ماهپیکر، امید، سعادتمند، مریم؛ 1393. بررسی نظریه فرکتال در ژئومورفولوژی رودخانهای: مطالعهی موردی زرینهرود. مجله پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی. سال سوم. شماره 2. صص. 241-130.
15
فهیم فرد، سارا، شمسایی، ابوالفضل، فتاحی، محمدهادی، فرزین، سعید؛ 1394. بررسی تأثیر سد بر الگوی آشوبی انتقال بار معلق رود مطالعه موردی: سد کرج. مجله مهندسی آب. سال هشتم. صص 89-100..
16
قاهری، عباس؛ قربانی، محمدعلی؛ دل افروز، هادی؛ ملکانی، لیلا؛ 1391. ارزیابی جریان رودخانه با استفاده از نظریه آشوب. مجله پژوهش آب ایران. سال 6. شماره 10. صص 186-177.
17
کرم، امیر؛ 1389. نظریۀ آشوب. فرکتال. برخال؛ و سیستمهای غیرخطی در ژئومورفولوژی. فصلنامه جغرافیای طبیعی. سال سوم. شماره 8. صص 82-67.
18
محمودی، فرج الله؛ 1352. جغرافیای ناحیهای قروه. بیجار. دیواندره. انتشارات دانشگاه تهران. طرح پژوهشی کردستان. نشریه شماره 9. ص 184.
19
Ariza.V. A, Jimenez-Hornero. F., Gutierrez de Rave. E., 2013, Multi-fractal analysis applied to the study of the accuracy of DEM-based stream derivation, Geomorphology, Volume 197, 85-95.
20
Baas, A.C.W, 2002. Chaos, fractals and self-organization in coastal geomorphology: simulating dune landscapes in vegetated environments. Geomorphology 48, 309 – 328.
21
Bi, L., He, H., Wei, Z., Shi, F., 2012. Fractal properties of landform in the Ordos Block and surrounding areas, China. Geomorphology, 175, 151–162.
22
Dombradi. E, Timar.G, Bada.G, Cloetingh. S, Horvath. F., 2007. Fractal dimension estimations of drainage network in the Carpathian–Pannonian system, Global and Planetary Change, No 58, Pp 197–213.
23
Frascati. A and Lanzoni.S., 2010. Long-term River meandering as a part of chaotic dynamics? A contribution from mathematical modelling, Landforms No. 35, Pp 791–802.
24
Jianhua, X. Yaning, C. Weihong, L. Minhe, J. Shan, D., 2009. The complex nonlinear systems with fractal as well as chaotic dynamics of annual runoff processes in the three headwaters of the Tarim River, Geogr Sci, No. 19, Pp 25-35.
25
Milliman. J. D, Syvitski J. P. M., 2013. Geomorphic/Tectonic Control of Sediment Discharge to the Ocean: The Importance of Small Mountainous Rivers, the Journal of Geology, Vol. 100, No. 5, Pp. 525-544.
26
Nicolis, C., 1987. Long-term climatic variability and chaotic dynamics, Journal Dynamic Meteorology and Oceanography, Vol 39, Issue 1, Pp 1-9.
27
Pedersen, G. B. M., & Head, J. W., 2011. Chaos formation by sublimation of volatile-rich substrate: Evidence from Galaxias Chaos, Mars. Icarus, 211(1), 316-329.
28
Phillips, J. D., 1993. Interpreting the fractal dimension of river networks. Fractals in geography, 7, 142-157.
29
Phillips, J. D., 2006. Deterministic chaos and historical geomorphology: a review and look forward. Geomorphology, 76(1), 109-121.
30
Tsonis, A. A., 1989. Chaos and unpredictability of weather, Weather, Vol. 44, P 258–263.
31
Turcotte, D.L., 1992. “Fractal and Chaos in Geology and, Geophysics”, Geophysics Combridge University Press, Combridge, P 121.
32
Turcotte, D.L., 2007. “Fractal and Chaos in Geology and, Geophysics”, Geophysics Combridge University Press, Combridge, P 121.
33
Zhou. Y, Ma, Z. Wang, L., 2002. Chaotic dynamics of flood series in the Huaibei River Basin for the last 500 years, journal of Hydrology, no 258, Pp 100-110.
34
ORIGINAL_ARTICLE
نقش زیر حوضههای مشرف به شهر در وقوع سیلاب شهری در شهر ایذه (خوزستان)
فعالیت بشر به شکلهای گوناگون احتمال وقوع سیل را افزایش داده است، در کشور ایران، تنوع آب و هوایی و شرایط خاص جغرافیایی، زمینه پیدایش و شکلگیری انواع مخاطرات طبیعی را فراهم ساخته است. قرار گرفتن شهرها و روستاهای ایران در مناطق کوهپایهای، از میان رفتن پوشش گیاهی، رعایت نکردن حریم امنیتی رودخانههایی که غالباً از میان و یا کنار شهرها میگذرند، ساختوسازهای بیرویه در مسیر رودخانهها، زیر کشت بردن اراضی کنار رودخانهها و سایر عوامل مشابه، از دلیل اصلی وقوع جریانهای سیلابی است. شهر ایذه هرساله شاهد سیلابهای عظیم شهری است که خسارتهای زیادی به شهر وارد شده است. در راستای بررسی این سیلابها، حوضههای مشرف به شهر مورد بررسی قرار گرفته است شماره منحنی (CN) از روی مشخصات خاک، نوع بهرهوری از زمین و شرایط رطوبت قبلی خاک در محیط نرمافزار GIS تهیه گردید و شدت و مدت بارشهای منطقه با استفاده از مدل قهرمان در دوره بازگشتهای مختلف محاسبه و سپس با استفاده از نرمافزار SCS دبی اوج در هر دوره بازگشت محاسبه گردید. نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به دبی اوج با شدتهای 30، 60 و 120 دقیقه و با دوره بازگشتهای 2، 5، 10، 20، 50 و 100 ساله، حوضه تپه شهدا بیشترین میزان حجم رواناب را به سمت شهر گسیل کرده و بیشترین نقش را در وقوع سیلاب شهری ایذه داشته است و پسازآن حوضه الهک نقش بسزایی در وقع سیلاب و آبگرفتگی معابر شهر ایذه داشته است. همچنین سیلابهای ایجاد شده توسط حوضه شیخان بیشترین آسیب را به زمینهای کشاورزی وارد میسازد. از عوامل مهم تأثیرگذار بر ایجاد این سیلابها تغییر بستر طبیعی رودخانه به کانالهای مصنوعی بدون در نظر گرفتن ظرفیت دبی و عدم افزایش ظرفیت کانالها از بالادست به سمت ورود به شهر است. در مسیرهای مختلف جریانهای متعددی به کانال اضافه میشود و حجم دبی را چند برابر میکند درصورتیکه حجم کانال ثابت باقی مانده است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33018_ea5014ef6c84e3ce844d2c4d4d3799ac.pdf
2019-03-21
25
42
10.22067/geo.v0i0.78855
سیلاب شهری
بارش-رواناب
شهر ایذه
شماره منحنی
مدل scs flood
مریم
رشیدی
m_rashidi@sbu.ac.ir
1
دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
محمد مهدی
حسین زاده
m_hoseinzadeh@sbu.ac.ir
2
دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
حسین زاده، محمد مهدی؛ نوروزی، رعنا؛ 1396. برآورد ارتفاع رواناب با استفاده از روش شماره منحنی و ابزار Arc CN-Runoff مطالعه موردی: حوضه آبخیز کشار. تهران. فصلنامه علمی و پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران. سال پانزدهم. شماره 53. صص 151-165.
1
شرکت مهندسین مشاور قطر آب سازه؛ 1388. مطالعات بازنگری آبراه شهرستان ایذه. وزارت جهاد و کشاورزی. اداره کل منابع طبیعی استان خوزستان. مدیریت آبخیزداری. صص 1-28.
2
قهرمان، بیژن؛ آبخضر، حمیدرضا؛ 1391. اصلاح روابط شدت – مدت – فراوانی بارندگی در ایران. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال هشتم. شماره 2. صص 13-1.
3
گزارش اقتصادی اجتماعی فرمانداری ایذه؛ 1388.30ص.
4
لشکری، حسن؛ رشیدی، علی؛ رضایی، علی؛ 1392. پهنه بندی سیلاب رودخانه زرین رود با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS در محیط GIS. فصلنامه پژوهشهای دانش زمین. سال سوم. شماره 13. صص 68-51.
5
ملکی نژاد، حسین؛ کوثری، محمدرضا؛ 1387. تجزیه و تحلیل حساسیت و بررسی نسبی اهمیت عوامل مؤثر بر دبی اوج در روش شماره منحنی. علوم و مهندسی آبخیز داری ایران. سال دوم. شماره 5. صص 31-40.
6
مهدوی، محمد؛ 1390. هیدرولوژی کاربردی. جلد دوم. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ هفتم. صص 435.
7
نوحه گر. احمد؛ قشقایی زاده، نسیم؛ حلی ساز، ارشک؛ 1391. تعیین مناطق مولد سیل و الویت بندی سیل خیزی زیرحوضه ها (مطالعه موردی: حوضه آبخیز جاماش استان هرمزگان). فصلنامه پژوهشهای دانش زمین. سال سوم. شماره 9. صص 25-14.
8
نیک بخت شهبازی، علیرضا؛ خلیلی، داور؛ 1388. محاسبۀ شماره منحنی CN به روش بهینه سازی استوکاستیک. هشتمین کنگرۀ بین المللی مهندسی عمران. دانشگاه شیراز.
9
Bertilsson, L., Wiklund, K., de Moura Tebaldi, I., Rezende, O.M., Verol, A.P., Miguez, M.G., 2018. Urban flood resilience – a multi-criteria index to integrate flood resilience into urban planning, Journal of Hydrology, DOI: 10.1016/j.jhydrol.2018.06.052
10
Colditz, R. and Hodson, P.F., 2003. Flood delineation in a large complex alluvial valley, Lower panuco basin, Mexico. Journal of Hydrology,280, 229-236.
11
Huabing Huang a, Xi Chen b, Zhanqiang Zhu a, Yuhuan Xie a, Lin Liu b,cXianwei Wang a, Xina Wang a, Kai Liu a., 2018. The changing pattern of urban flooding in Guangzhou, China. Science of the, Total Environment, 622–623,394–401.
12
Konstantinos, X.S., and John, D.V., 2013. Identification of the SCS-CN parameter spatial Distribution using Rainfall-Runoff Data in Heterogeneous watersheds, 27,1737-1749.
13
Mignot, E., Li, X., Dewals, B., 2019. Experimental modelling of urban flooding: a review,Journal of Hydrology,568, 334-342
14
Pilip G. Oguntundea, Jan Friesen A, Nick van de Giesen, Hubert.H.G. Savenije., 2006. Hydroclimatology of the Volta River Basin in WestAfrica: Trends and variability from 1901 to 2002, Journal physics and chemistry of the Earth,31,1180-1188
15
Stephan, R., 2002. Hydrologic investigation by the U.S Geological survey following the 1996 and 1997 floods in the Upper Yellostone River, Montana American Recourses Association. Annual Montana Section Meeting. Section one,1-18.
16
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی مخاطرات محیط زیستی در جهت توسعه پایدار در پارک های ملی و مناطق حفاظت شده (مطالعه موردی: پارک ملی و منطقه حفاظت شده دز)
مناطق حفاظتشده یکی از مهمترین ابزار حفظ تنوع زیستی و خدمات اکوسیستم هستند و لزوم حفظ و بهرهبرداری بهینه از منابع آنها، ازجمله ضرورتهای توسعۀ پایدار محسوب میشود. بدین منظور حفاظت و پایش دائمی تغییرات مناطق حفاظت شده که از سرمایههای طبیعی ملی هر کشوری محسوب میشوند، با هدف اتخاذ شیوههای مدیریتی مناسب و پیشگیری از ادامه روند عوامل مخرب ضروری است. پارک ملی و منطقه حفاظت شده دز با مساحتی معادل 22013 هکتار یکی از ارزشمندترین و استراتژیکترین مناطق چهارگانه تحت حفاظت در کشور میباشد که در استان خوزستان واقع شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل مخاطرات محیط زیستی تهدید کننده منطقه حفاظت شده و پارک ملی دز صورت گرفته است. در این پژوهش بر اساس بازدید میدانی، گزارش وضع موجود و استفاده از تکنیک دلفی، 26 ریسک در قالب دو محیط طبیعی و محیط زیستی (فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی و اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی) شناسایی شدند. جهت رتبهبندی مخاطرات شناسایی شده از روش TOPSIS بر اساس سه شاخص (شدت، احتمال وقوع و حساسیت محیط پذیرنده) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مخاطره شکار غیر مجاز با ضریب نزدیکی 876811/0 بالاترین ریسک منطقه و ریسک آتشسوزی عمدی و غیرعمدی با ضریب نزدیکی 180761/0 کمترین اولویت را به خود اختصاص دادند. پس از سطحبندی مخاطرات مشخص شد که بیشترین مخاطرات موجود در منطقه در سطح قابل توجه بوده است. درنهایت راهکارهایی در جهت کنترل مخاطرات در منطقه ارائه شد.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33033_3c2c4a72857643f1eb8156d2581b7f13.pdf
2019-03-21
43
63
10.22067/geo.v0i0.69860
ارزیابی مخاطرات
منطقه حفاظت شده
پارک ملی
TOPSIS
دز
خوزستان
ارمغان
نیک اندیش
armaghan.nikandish@gmail.com
1
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز
AUTHOR
سولماز
دشتی
solmazdashti@gmail.com
2
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
سبزقبائی
grsabz1@gmail.com
3
دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران.
AUTHOR
اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان؛ 1394. مطالعات طرح جامع مدیریت پارک ملی و منطقه حفاظت شده دز. اهواز.
1
اصغرپور، م؛ 1387. تصمیمگیریهای چندمعیاره. چاپ ششم. انتشارات دانشگاه تهران.
2
آذر، ع؛ رجبزاده، ع؛ 1387. تصمیمگیری کاربردی (رویکرد M.A.D.M). چاپ سوم. نگاه دانش. 120 ص.
3
باقری، ع؛ قربانی، ر؛ بنایاناول، م؛ شافنر، ا؛ 1393. اثرسطوح مختلف حفاظت محیطزیست برتنوع گونهها گیاهی. بومشناسی کشاورزی. 6 (1). صص 69 - 60.
4
بهروزیراد، ب؛ 1393. مدیریت بومگردی در مناطق حفاظت شده. چاپ اول. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات خوزستان. اهواز.
5
پناهی، ک؛ 1394. ارزیابی ریسک زیستمحیطی سد تنگسرخ یاسوج با استفاده از مدلهای AHP و TOPSIS. پایاننامه کارشناسیارشد محیطزیست. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. 140 ص.
6
جانقربان، ش؛ 1387. ارزیابی و مدیریت ریسک محیطزیستی مناطق حساس اکولوژیک با استفاده از روش تصمیم-گیری چند معیاره، مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده موند. پایاننامه کارشناسیارشد. رشته مدیریت محیطزیست. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات اهواز. 156 ص.
7
جعفری، س؛ بیات، ر؛ قرمزچشمه، باقر؛ 1392. ارزیابی تأثیرات خشکسالی بر پوشش گیاهی تالاب شادگان. نهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران. دانشگاه یزد. 8 و 9 آبان ماه.
8
جعفریآذر، س؛ سبزقبائی، غ؛ توکلی، م؛ دشتی، س؛ 1396. ارزیابی و تحلیل ریسکهای زیستمحیطی تالاب بین-المللی خورخوران با استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره. علوم و مهندسی آبیاری. 40 (3). صص 63- 75.
9
رحیمیبلوچی، ل؛ ملکمحمدی، ب؛ 1392. ارزیابی ریسک زیستمحیطی تالاب بینالمللی شادگان بر اساس شاخصهای عملکرد اکولوژیکی. محیطشناسی. 65. صص 101-112.
10
سعیدی، ی؛ دشتی، س؛ 1396. بررسی مخاطرات زیستمحیطی خشک شدن مخازن چهارم و پنجم تالاب هورالعظیم بهمنظور توسعه میدان نفتی آزادگان با استفاده از روش تاپسیس. علوم و مهندسی آبیاری. 40 (1-1). صص 139-152.
11
شکری، م؛ صفائیان، ن؛ اترکچالی، ع؛ 1381)؛ بررسی پیامد آتش بر پوشش گیاهی تختی ییلاق پارک ملی گلستان. منابع طبیعی ایران. 55 (2). صص 273-281.
12
محسنی، ف؛ 1395. ارزیابی سریع و اولویتبندی مدیریتی مناطق حفاظت شده استان خوزستان. پایاننامه کارشناسی-ارشد محیطزیست. دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان. 112 ص.
13
محمدزاده، ز؛ 1395. ارزیابی سریع و اولویتبندی مدیریتی مناطق تحت حفاظت استان گلستان. پایاننامه کارشناسی-ارشد محیطزیست. دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان. 114 ص.
14
مرادی، ا؛ اخترکاوان، م؛ 1388. روششناسی مدلهای تحلیل تصمیمگیری چندمعیاره. آرمانشهر. 2. صص76-94.
15
مکوندی، ر؛ آستانی، س؛ انوشه، ز؛ 1391. ارزیابی ریسک محیطزیستی تالابها با استفاده از روشهای TOPSIS و EFMEA (مطالعه موردی: تالاب شیرینسو در استان همدان. اکوبیولوژی تالاب. 3 (12): صص 25-40.
16
مکوندی، ر؛ آستانی، س؛ چراغی، م؛ 1392. ارزیابی ریسک محیطزیستی تالابها با استفاده از روشهای SAW و EFMEA (مطالعه موردی تالاب بینالمللی انزلی. اکوبیولوژی تالاب. 5 (17): صص 73- 61.
17
ملکاخلاق، ا؛ درستکاراحمدی، ن؛ مهدیزاده، م؛ اخوانتوکلی، ن؛ 1393. تعیین معیارهای اساسی گزینش مربی به روش دلفی فازی و گزینش بهترین مربی با استفاده از تکنیک تاپسیس توسعه یافته، مطالعه موردی: باشگاه ورزشی داماش گیلان. مدیریت و توسعۀ ورزش. 2. صص 105-127.
18
ملکحسینی، س؛ دشتی، س؛ 1396. ارزیابی و رتبهبندی ریسکهای زیستمحیطی منطقۀ حفاظتشدۀ دنا بااستفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP). محیط زیست طبیعی. 70 (2): صص 439-452.
19
ملکحسینی، س؛ دشتی، س؛ 1395. ارزیابی مخاطرات زیستمحیطی منطقه حفاظتشده دنا با استفاده از روش تصمیمگیری چندمعیاره (TOPSIS. فصلنامه علوم محیطی. 14 (3): صص56-41.
20
منوچهری، ب؛ شیعه، ا؛ 1392. سطحبندی میزان توسعه یافتگی اجتماعی_ اقتصادی استان خراسان شمالی با استفاده از مدل تاپسیس. مطالعات مدیریت شهری. 5 (14): صص73-84.
21
نبوی، س؛ بهروزیراد، بهروز؛ پاداش، امین؛ 1389. اطلس پراکنش پرندگان و پستانداران استان خوزستان. چاپ اول. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.462 صفحه.
22
وارسته مرادی، ح؛ 1383. مطالعه اکولوژیک و دینامیزم جمعیتی خانواده گاوسانان در پارکملی گلستان. علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 11 (3): صص 163 – 172.
23
یارعلی، ن؛ سلطانی، ع؛ جعفری، ع؛ مافیغلامی، د؛ محمودی، م؛ 1389. ارزیابی اثرهای محیط زیستی توسعه (EIA) بر منطقه حفاظتشده اشترانکوه با استفاده از مدل تخریب. پژوهشهای محیط زیست. 1: صص 13 – 22.
24
Batsukh, N., &Belokurov. A., 2005. Mongolia Effectiveness assessment of the mongolian protected Areas. System using WWF`s RAPPAM Methodology. WWF Mongolia.
25
Echeverria, C., Coomes, D.A., Hall, M., & Newton, A.C., (2008. Spatially explicit models to analyze forest loss and fragmentation between 1976 and 2020 in southern Chile. Ecol. Model, 212, pp 439- 449.
26
Garces. L., Pido, M., Tupper, M., & Silvestre, G., 2015. Evaluating the management effectiveness of three marine protected areas in the calamianes Island, palawan province, Philippines. process, selected, results and their implications for planing an management, Ocean and coastal management Journal, 4: pp 49-57.
27
Hsu, Y.L., Lee, C.H., & Kreng, V.B., 2010. The application of Fuzzy Delphi Method and Fuzzy AHP in lubricant regenerative technology selection, Expert Systems with Applications, 37: pp 419- 425.
28
Jones, D.A., Hansen, A.J., Bly, K., Doherty. K., Verschuyl, J.P., Paugh, J.I., Carle, R. & Story, S.J., 2009. Monitoring land use and cover around parks: A conceptual approach. Remote Sensing of Environment Journal, 113: pp 1346-1356.
29
Jose-Miranda, J., Coral, l., Blackman, A., Asner, G., & Lima, E., 2015. Effects of Protected Areas on Forest Cover Change and Local Communities: Evidence from the Peruvian Amazon. World Development, 78: pp 288- 307.
30
Lu, D.J., Kao, C.W., &Chao, C.L., 2012. Evaluating the Management Effectiveness of Five Protected Areas in Taiwan Using WWF’s RAPPAM, Environmental Management, 50: pp 272- 282.
31
Nepali, S.C., 2006. Nepal management Effectiveness Assessment of Protected Areas using WWF`s RAPPAM Methodology. Published by WWF Nepal Program.
32
Orozco, M.M., Enriquez, G. F., Cardinal, M. V., Piccinali, R. V., & Piccinali, R. E., 2016. A comparative study of Trypanosoma cruzi infection in sylvaticmammals from a protected and a disturbed area in the ArgentineChaco. Acta Tropica, 155: pp 34- 42.
33
Pfaff, A., Robalino, J., Sanchez-Azofeifa, G., Andam, K., & Ferraro, P., 2009. Park location affects forest protection: land characteristics cause differences in park impacts across Costa Rica. The B.E. Journal of Economic Analysis & Policy, 9 (2): 1- 26.
34
Pressey, R. L., Visconti, P., & Ferraro, P., 2015. Making parks make a difference: poor alignment of policy, planning and management with protected-area impact, and wa forward. Phisolophical Transaction B, 370: pp 1-19.
35
Quan, J., Ouyang, Z., Xu, W., & Miao, H., 2011. Assessment of the effectiveness of nature reserve management in China, Biodiversity Conservation, 20: pp 779–792.
36
Simoes, L., Oliveira, L. R., Mattoso, A., Pisciotta, K., Silva Noffs, M. D., Raimundo, S., Leite, S., Naumann, M., & Onaga, S., 2010. Implementation of the Rapid Assessment and Prioritization of Protected Area Management by the Foresty Institute and the Foresty Foundation of Sao Paulo. Gland, Switzerland.
37
Somerville, J.A., 2008. Effective use of the Delphi process in research: Its characteristics, strengths and limitations, Unpublished doctoral dissertation, Oregon State University.
38
Tyrlshkin, V., Blagovidov, A., & Belokurov, A., 2003. Russia Management Effectiveness Assessment of Protected Areas using WWF's RAPPAM Methodology. Gland, Switzerland.
39
Wang, Y.Q., 2009. Remote sensing of land-cover change and landscape context of the national parks: A case study of the Northeast Temperate Network, Remote Sensing of Environment Jornal, 113: pp 1453- 1461.
40
ORIGINAL_ARTICLE
ارائه یک سامانه پشتیبان تصمیم مبتنی بر GIS برای مکان یابی اقدامات حفاظت آبوخاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کاخک)
تعیین و اولویتبندی مناطق مناسب جهت اجرای اقدامات حفاظت آبوخاک از تصمیمات مهم در پروژههای آبخیزداری است که نیاز به تحلیل اطلاعات مکانی حوضه و انطباق آن با استانداردهای اقدامات است. احداث تراس و بانکت از جمله اقدامات حفاظت آبوخاک میباشد که سابقه طولانی در کشور دارد. این تحقیق با هدف ارائه یک سیستم پشتیبان تصمیم مبتنی بر GIS بهمنظور تعیین مکان مناسب احداث تراس و بانکتبندی و اولویتبندی آن، در حوزه کاخک استان خراسان رضوی انجام شد. بدین منظور معیارهای لازم شامل شیب، بارندگی، رواناب، بافت خاک، عمق خاک، کاربری اراضی و فاصله از الگوی زهکشی از منابع مختلف گردآوری شد و با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی اهمیت نسبی هر معیار و طبقات هر معیار تعیین گردید. با اعمال وزنهای نهایی در نقشههای معیارها در سامانه اطلاعات جغرافیایی نقشه تناسب حوضه برای هر اقدام تعیین شد. نتایج نشان داد که 4 و 7 درصد از سطح حوزه به ترتیب بسیار مناسب و مناسب برای احداث تراس است و 5 و 14 درصد به ترتیب بسیار مناسب و مناسب برای احداث بانکت است. مقایسه وسعت عملیات اجرا شده با نتایج تحقیق نشان داد که 59 درصد بانکتها و 8/21 تراسهای اجرا شده در حوضه در طبقات بسیار مناسب و مناسب واقع شده است. سیستم حاضر میتواند در تصمیمگیری بهتر مدیران آبخیز و دستاندرکاران حفاظت آبوخاک مورد استفاده قرار گیرد.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33066_16da76cc2552c6cb43f091df372cf651.pdf
2019-03-21
65
82
10.22067/geo.v7i2.66301
مکان یابی
اولویت بندی
تحلیل سلسله مراتبی
GIS
حوضه کاخک
محمود
آذری
m.azari@um.ac.ir
1
دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
عادل
سپهر
adelsepehr@um.ac.ir
2
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
ابراهیمی محمدی، شیرکو؛ آذری، محمود؛ انتظامی، هیرش؛ 1390. بررسی نهشتههای کواترنر دشت دهگلان در سنندج جهت تعیین مناطق مستعد پخش سیلاب. چاپ در مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی سیستمهای سطوح آبگیر باران ایران. مشهد. صص 14-1.
1
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی؛ 1386. مطالعات ارزیابی اقدامات آبخیزداری حوزه کاخک گناباد. 187ص.
2
آذر، عادل؛ معماریانی، عزیزالله؛ 1373.AHP تکنیکی نوین برای تصمیم گیری گروهی. فصلنامه دانش مدیریت. شماره 27 و 28. صص32-22.
3
اسمعلی، اباذر؛ عبداللهی، خدایار؛ 1389. مدیریت آبخیزداری و حفاظت خاک. انتشارات دانشگاه محقق اردبیلی.
4
آل شیخ، علی اصغر؛ سلطانی، محمد جعفر؛ هلالی، حسین؛ 1381. کاربرد GIS در مکانیابی عرصههای پخش سیلاب. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. شماره 4. صص38-22.
5
پیرمرادی، رضا؛ نخعی، محمد؛ اسدیان، فریده؛ 1389. تعیین مناطق مناسب برای احداث سد زیرزمینی با استفاده از GIS و AHP. حوضه دشت ملایر در استان همدان. مجله جغرافیا محیطی. شماره 8. صص66-51.
6
چابک بلداجی، مسلم؛ حسن زاده نفوتی، محمد؛ ابراهیمی خوسفی، زهره؛ 1389. مکانیابی عرصه پخش سیلاب با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در حوضه عشق آباد طبس. مجله علوم مهندسی و آبخیزداری ایران. شماره 13. صص8-1.
7
چزگی، جواد؛ مرادی، حمید رضا؛ خیرخواه، میرمسعود؛ 1389. مکانیابی محلهای مناسب جهت احداث سد زیرزمینی با استفاده از روش تصمیمگیری چندمعیاره با تاکید بر منابع آب درحوضه غرب استان تهران. مجله علوم مهندسی و آبخیزداری ایران. شماره 13. صص68-65.
8
حبیبی، علی؛ 1391. تلفیق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مکانیابی محلهای مناسب جهت تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی در حوضه خلیج گرگان. دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. دانشگاه گرگان.
9
خاشعی سیوکی، عباس؛ قهرمان، بیژن؛ کوچک زاده، مهدی؛ 1390. ارزیابی پتانسیل استحصال آب از آبخوان از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی در دشت نیشابور. مجله پژوهش آب ایران. شماره 9. صص180-171.
10
خیرخواه آرزو؛ محمدی فاطمه؛ معماریان هادی؛ ۱۳۹۴. تعیین مناطق مستعد استحصال و ذخیره سازی آب باران با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS (مطالعه موردی: حوزه آبخیز رود سراب شهرستان خوشاب استان خراسان رضوی. چاپ در مجموعه مقالات کنفرانس ملی سیستمهای سطوح آبگیر باران ایران. مشهد. ص 1-14.
11
رمضانی مهریان، مجید؛ ملک محمدی، بهرام؛ جعفری، حمیدرضا؛ رفیعی، یوسف؛ 1390. مکانیابی محلهای انجام عملیات تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی با بکارگیری روشهای تصمیمگیری چند معیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی در دشت شمیل و آشکارا هرمزگان. مجله علمی_ پژوهشی علوم مهندسی و آبخیزداری ایران. شماره 14. صص1-10.
12
سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور؛ 1387. مبانی طراحی و راهنمای اجرای سازههای کنترل فرسایش (دستورالعمل و ضوابط فنی طراحی و اجرای بانکت بندی). نشریه شماره 1-450. جلد اول.
13
سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور؛ 1388. مبانی طراحی و راهنمای اجرای سازههای کنترل فرسایش (دستورالعمل و ضوابط فنی طراحی و اجرای تراسبندی). نشریه 3-450. جلد سوم.
14
قدسی پور، سید حسن؛ 1384. فرآیند تحلیل سلسله مراتبی. انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
15
ملکی، امجد؛ حصادی، همایون؛ نادریان، پروین؛ 1388. مکانیابی تغذیه مصنوعی آبخوان حوضه آبریز مرگ. تحقیقات جغرافیایی. شماره 1. صص 87-53.
16
مهدوی، عاطفه؛ نوری امامزادهیی، محمدرضا؛ مهدوی نجفآبادی، رسول؛ طباطبائی، سیدحسن؛ 1389. مکانیابی عرصههای مناسب تغذیه مصنوعی سفرههای زیرزمینی به روش منطق فازی در حوضه آبریز دشت شهرکرد. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آبوخاک، شماره 56، صص78-63.
17
مهدوی، محمد؛1381. هیدرولوژی کاربردی. انتشارات دانشگاه تهران.
18
نادری، نگاه؛ محسنی ساروی، محسن؛ ملکیان، آرش؛ قاسمیان، داوود؛ 1390. فرایند تحلیل سلسله مراتبی تکنیکی برای تصمیمگیری در حوضههای آبخیز. مجله محیطزیست و توسعه. شماره. صص41 -50.
19
Critchley, W., Siegert, K., Chapman, C., & Finket, M., 2013. Water harvesting: A manual for the design and construction of water harvesting schemes for plant production. Scientific Publishers.
20
De Winnaar, G., Jewitt, G. P. W., & Horan, M., 2007. A GIS-based approach for identifying potential runoff harvesting sites in the Thukela River basin, South Africa. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 32: 1058-1067.
21
FAO., 1990. Guidelines for soil description. 3th edition.
22
Gruma, B., R. Hesseb, and A. Kesslerc. K. Woldearegayd. E. Yazewe. C. Ritsemac. V. Geissen., 2016. A decision support approach for the selection and implementation of water harvesting techniques in arid and semi-arid regions. Agricultural Water Management، 173: 35–47.
23
Hudson, N., 1987. Soil and water conservation in semi-arid areas. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Vol 57.
24
Hunink, J. E., P. Droogers. and S. Kauffman. B. M. Mwaniki. J. Bouma., 2012. Quantitative simulation tools to analyze up- and downstream interactions of soil and water conservation measures: Supporting policy making in the Green Water Credits program of Kenya. Journal of Environmental Management. 111: 187-194.
25
Jaiswala, R. K., N. C. Ghoshb. And R. V. Galkatea. T. Thomas., 2015. Multi Criteria Decision Analysis (MCDA) for watershed Prioritization.Aquatic Procedia 4: 1553 – 1560.
26
Krois, J., A. Schulte. 2014. GIS-based multi-criteria evaluation to identify potential sites for soil and water conservation techniques in the Ronquillo watershed, northern Peru. Applied Geography. 51:131-241.
27
Madan, K.J., V. M. Chowdary. And Y. Kulkarni. B. C. Mal., 2014. Rainwater harvesting planning using geospatial techniques and multicriteria decision analysis.Resources, Conservation and Recycling. 83: 96– 111.
28
Mbilinyi, B. P., S. D. Tumbo. And H. F. Mahoo. F. O. Mkiramwinyi., 2007. GIS based decision support system for identifying potential sites for rainwater harvesting. Physics and Chemistry of the Earth. 32: 1074–1081.
29
Mendoza, G. A., H. Martins., 2006. Multi-criteria decision analysis in natural resource management: A critical review of methods and new modelling paradigms. Forest Ecology and Management. 230: 1–22.
30
Prinz, D., & Singh, A., 2000. Technological potential for improvements of water harvesting. Gutachten für die World Commission on Dams.
31
Saaty, T. L., 1980. The analytic hierarchy process: Planning, priority setting, resource allocation.
32
Tumbo, S. D., Mbilinyi, B. P., Mahoo, H. F., & Mkiramwinyi, F. O., 2006. Determination of suitability levels for important factors for identification of potential sites for rainwater harvesting. In Proceedings of the 7th WaterNet-WARFSA-GWP-SA Symposium, Lilongwe, Malawi.
33
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی و پهنهبندی خطر ریزش های سنگی در منطقۀ بند ارومیه (مسیر جادۀ ارومیه ـ سیلوانا) با استفاده از روش آنبالاگان
جادۀ ارومیه ـ سیلوانا در جنوب غرب شهرستان ارومیه قرار دارد این جاده از ابتدای جادۀ بند شروع شده و در منطقۀ تفرجگاهی و گردشگری بند ارومیه واقع شده است. هدف از این تحقیق تعیین مناطق پر خطر با استفاده از نرم افزار (Arc GIS 10) و روش پهنهبندی آنبالاگان، از دیدگاه ناپایداری دامنهای در محور فوق و روستاهای منطقه است. به این منظور 14 لایه (گسل، ارتفاع، آبراهه، شیب، جهت شیب، واحد سنگهای رسوبی آواری (OMS)، رسوبات آبرفتی، پوشش گیاهی، نقاط حادثهساز، روستا، شهر، سد، جاده و راههای روستایی) تهیه شد و با وزندهی به عوامل مخاطرهزا و با استفاده از نقشۀ پهنهبندی خطر ریزش سنگی محدودۀ مورد مطالعه، نتایج را به پنج گروه تقسیم نمودیم: بر طبق نقشۀ مورد نظر از مجموع 07/7441 هکتار از محدودۀ مورد مطالعه، 73/1509 هکتار در محدودۀ با خطر بسیار زیاد قرار دارد، 47/2330 هکتار در محدودۀ با خطر زیاد، 14/1980 هکتار در محدودۀ با خطر متوسط، 66/1150 در محدودۀ با خطر کم و 07/470 هکتار در محدودۀ با خطر بسیار کم قرار دارد. تمامی روستاها (بند، جانوسلو، نوشان علیا و سفلی) در مناطق با خطر زیاد تا متوسط واقع شدهاند. بیشترین تجمع مناطق پرخطر در غرب، جنوبغربی میباشد. اکثر راههای روستایی در مناطق با خطر کم تا متوسط قرار دارند و از 14 کیلومتر جادۀ اصلی تنها دو کیلومتر از آن در محدودۀ کم خطر و بی خطر قرار دارد. با انطباق نقشۀ نقاط حادثه ساز با نقشۀ پهنه بندی میفهمیم که بیشتر ریزشهای سنگی و واریزهها در پهنۀ با خطر متوسط تا بسیار بالا قرار دارند. سد شهرچایی در محدودۀ با خطر متوسط قرار دارد ولی دامنههای اطراف سد مناطقی پر خطر هستند که ریزشهای سنگی در آنها سد شهرچایی را تهدید میکند.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33089_640ea08ca0d5cb9006be1aa3d0aa891d.pdf
2019-03-21
83
102
10.22067/geo.v0i0.77318
ریزش سنگ
پهنه بندی
آنبالاگان
بند ارومیه
حسن
حاجی حسینلو
haji3399@yahoo.com
1
واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی
LEAD_AUTHOR
رضا
عباسیان ولندر
abbasiyanreza66@yahoo.com
2
واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی
AUTHOR
ارومیه ای، علی؛ امین زاده، محمد؛ 1377. ارزیابی خطر زمین لغزش در حوزۀ آبخیز هلیل رود. مجموعه مقالات دومین همایش ملی رانش زمین و راه های مقابله با خطرات آن. صفحات 345-349.
1
آقانباتی، علی؛ 1383. زمین شناسی ایران. انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور. 586 صفحه.
2
چپی، کامران؛ شیرزادی، عطا الله؛ سلیمانی، کریم؛ حبیب نژاد، محمود؛ 1389. مقایسۀ مدلهای رگرسیون لجستیک و نسبت فراوانی در پهنه بندی خطر ریزش سنگ. نشریۀ مرتع و آبخیز داری. مجلۀ منابع طبیعی ایران. دوره 63. شماره 4. صفحات 489-502.
3
حاجی حسینلو، حسن؛ نصیری، مهسا؛ 1394. تحلیل ساختاری از سیستم شکستگیهای بند ارومیه. فصلنامۀ زمین ساخت. سال اول. شمارۀ 4.
4
رجایی، علی؛ 1373. ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه ریزی و عمران ناحیه ای. چاپ اول. نشر قومس. 328 صفحه.
5
شیرزادی، عطااله؛ موسوی، زهره؛ کاویان، عطااله؛ 1389. ساخت مدل منطقه ای خطر ریزش سنگ در طول جاده های کوهستانی با استفاده از شاخص هم پوشانی و GIS (مطالعه موردی: کردستان، گردنه صلوات آباد). پژوهشهای آبخیز داری. شماره 89. صفحات 82 ـ 91.
6
علایی طالقانی، محمود؛ جلیلان، ستار و رضاپور، علی؛ 1394. بررسی ژئومورفولوژیکی خطر ریزش سنگ در مسیر جاده کرمانشاه ایلام، از شهر حمیل تا روستای شباب. جغرافیا و پایداری محیط. شماره 14. صفحات 17 ـ 28.
7
غفاری گیلانده، عطا؛ مددی، عقیل؛ پیروزی، الناز؛ 1394. ارزیابی و پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل ویکور (مطالعه موردی: حوضه آبخیز آق لاقان چای). پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی. سال سوم. شماره 4. صفحات 124-141.
8
معماریان، حسین؛ 1377. زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیک. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
9
موسوی، زهره؛ شیرزادی، عطاالله؛ شیرزادی، بهنام؛ 1389. بررسی حساسیت خطر عوامل مؤثر بر ریزش سنگ در طول جاده های کوهستانی با استفاده از تحلیل آماری نسبت فراوانی. مجموعه مقالات پنجمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیز داری ایران (مدیریت بلایای طبیعی).
10
مهدوی فر، محمد رضا؛ منتظرالقائم، سعید؛ 1382. مطالعات پیشاهنگ پهنهبندی خطر زمین لغزش در جنوب البرز مرکزی. پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله. گزارش طرح تحقیقاتی برای کمیته فرعی- تخصصی مقابله با خطرات ناشی از زلزله و لغزش لایههای زمین.
11
A bolmasod, B. & Stojkov, K., 1994. The influence of the landslide on urban planning in Belgrade city, Proc. Of 7th. International Congress, International Association of Engineering Geology, Lisbon, Portugal, 3: 2161-2168
12
Anbalagan, R., 1992. Landslide hazard evaluation and zonation mapping in mountainous terrain. Engineering Geology, 32: 269-278.
13
Gerber, W., Volkwein, A., Schellenberg, K., Labiouse, V., Agliardi, F., Berger, F., Bourrier, F., Dorren, L. K. A., Jaboyedoff, M., 2011. Rockfall characterisation and structural protection a review, Natural Hazards and Earth System Sciences, N 11, pp 2617–2651.
14
Hantz, D., Vengeon, J.M., Dussauge-Peisser, C., 2003. An historical, geomechanical and probabilistic approach to rock-fall hazard assessment. Natural Hazards and Earth SystemSciences 3, 693–701.
15
Selby, M., J., 1985. Earth’s changing surfaces, An introduction geomorphology. Clarendon press. Transportation Research Board (TRB)., 1996. Landslides, Investigation and Mitigation. National Research Council, Special Report 247, Washington, D.C., 673 pages.
16
Tunusluoglu, M. C., Zorlu, K., 2009. Rockfall Hazard Assessment in a Cultural and Natural Heritage (Ortahisar Castle, Cappadocia, Turkey), Environmental Geology, Vol. 56, No. 5, PP. 963-972.
17
Turrini, M. C., Semenza, P. & Abu Zeid, N., 1994. Landslide Hazard Zonation of the Alpago Area (Belluno, Northern Italy)", 7th. International Congress, International Association of Engineering Geology, Lisbon, Portugal, Vol.3, pp. 2181-2189.
18
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی میزان آمادگی شهر مشهد در مواجهه با مخاطرات طبیعی با رویکرد تاب آوری شهری
یکی از مسائل اساسی که در عصر کنونی سکونتگاههای انسانی بلاخص کلانشهرها، با وجود جمعیت زیاد و تراکم کالبدی با آن مواجهاند مخاطرات طبیعی و انسانساز است که به اشکال مختلف آسیبهای جدی به ساختار آنها وارد مینماید. راه حل اصلی که اندیشمندان مختلف به آن اذعان دارند تابآورتر شدن شهرها در مواجهه با بلایا میباشد و ارزیابی میزان تابآوری شهرها اولین گام در این مسیر است. کاهش هزینههای ناخواسته و پیشبینی نشده در شهرها و تلاش برای توسعه پایدار ازجمله اهداف این مدل است که به اشکال مختلف مطرح میگردد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان تابآوری شهر مشهد به روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از نرمافزارهای SPSS و EXCEL انجام گرفته است. جامعه مخاطب با توجه به مدل راهبردی استفاده شده در این تحقیق، اساتید دانشگاه، مدیران و کارشناسان خُبره حوزه مدیریت بحران و مدیریت و برنامهریزی شهری میباشند که بر اساس فرمول کوکران 41 نفر از جامعه هدف به صورت تصادفی ساده انتخاب گردید و بر اساس مدل 100 شهر تابآور پرسشنامههای تهیه شده تکمیل و تحلیل شدهاند. نتایج نشان میدهد در ارزیابی کلی شهر مشهد در مواجهه با مخاطرات طبیعی تابآوری ندارد ولی در پیشرانهای تضمین خدمات بهداشت عمومی و ترویج انسجام و مشارکت اجتماعی تابآوری در حد متوسط و بهصورت نسبی وجود دارد. ضعف اصلی تابآوری شهر مشهد در بُعد اقتصادی و در پیشران تأمین خدمات، معیشت و اشتغال است که بیانگر ضعف مجموعه مدیریت شهری مشهد در برابر بروز مخاطرات طبیعی میباشد. در پایان نیز راهکارهایی برای ارتقاء تابآوری شهری ارائه شده است.
یکی از مسائل اساسی که در عصر کنونی سکونتگاههای انسانی بلاخص کلانشهرها، با وجود جمعیت زیاد و تراکم کالبدی با آن مواجهاند مخاطرات طبیعی و انسانساز است که به اشکال مختلف آسیبهای جدی به ساختار آنها وارد مینماید. راه حل اصلی که اندیشمندان مختلف به آن اذعان دارند تابآورتر شدن شهرها در مواجهه با بلایا میباشد و ارزیابی میزان تابآوری شهرها اولین گام در این مسیر است. کاهش هزینههای ناخواسته و پیشبینی نشده در شهرها و تلاش برای توسعه پایدار ازجمله اهداف این مدل است که به اشکال مختلف مطرح میگردد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان تابآوری شهر مشهد به روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از نرمافزارهای SPSS و EXCEL انجام گرفته است. جامعه مخاطب با توجه به مدل راهبردی استفاده شده در این تحقیق، اساتید دانشگاه، مدیران و کارشناسان خُبره حوزه مدیریت بحران و مدیریت و برنامهریزی شهری میباشند که بر اساس فرمول کوکران 41 نفر از جامعه هدف به صورت تصادفی ساده انتخاب گردید و بر اساس مدل 100 شهر تابآور پرسشنامههای تهیه شده تکمیل و تحلیل شدهاند. نتایج نشان میدهد در ارزیابی کلی شهر مشهد در مواجهه با مخاطرات طبیعی تابآوری ندارد ولی در پیشرانهای تضمین خدمات بهداشت عمومی و ترویج انسجام و مشارکت اجتماعی تابآوری در حد متوسط و بهصورت نسبی وجود دارد. ضعف اصلی تابآوری شهر مشهد در بُعد اقتصادی و در پیشران تأمین خدمات، معیشت و اشتغال است که بیانگر ضعف مجموعه مدیریت شهری مشهد در برابر بروز مخاطرات طبیعی میباشد. در پایان نیز راهکارهایی برای ارتقاء تابآوری شهری ارائه شده است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33113_45c0fd698d7aed6c1a52d8f0cfadb8a3.pdf
2019-03-21
103
118
10.22067/geo.v0i0.75289
تاب آوری شهری
مخاطرات طبیعی
ارزیابی
شهر مشهد
100 شهر تاب آور
محمد
لعلی
mo.laaly@mail.um.ac.ir
1
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
امیدعلی
خوارزمی
kharazmi@um.ac.ir
2
دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
محمد
اجزاشکوهی
shokouhim@um.ac.ir
3
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق؛ 1396. http://www.gsinet.ir/default.aspx
1
آبسالان، علی؛ کنگی، عباس؛ 1393. سامانه مدیریت بحران زلزله شهر هوشمند مشهد. مشهد: سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) شهرداری مشهد؛ شرکت دانش بنیان پژوهشگران رخدادهای طبیعی طوس.
2
براتی، جواد؛ رسول زاده، مریم؛ رفیعی دارانی، هادی؛ مظهری، محمد؛ 1393. مدیریت راهبردی در فضای کسب وکار اقتصاد شهری (مطالعه موردی: گردشگری مذهبی شهر مشهد مقدس). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، 6, 109-125.
3
بسطامی نیا، امیر؛ رضایی، محمدرضا؛ سرائی، محمدحسین؛ 1395. تحلیل مفهوم تابآوری در سوانح طبیعی؛ تبیین و تحلیل مفهوم «تاب آوری» و شاخصها و چارچوبهای آن در سوانح طبیعی. دانش پیشگیری و مدیریت بحران. 6(1), 32-46.
4
بمانیان، محمدرضا؛ رفیعیان، مجتبی؛ خالصی، محمدمهدی؛ بمانیان، رضا؛ 1391. کاهش خطرپذیری شهر از بلایای طبیعی (زلزله) از طریق برنامهریزی کاربری زمین مطالعۀ موردی: ناحیۀ 5 منطقۀ 3 تهران. مدیریت بحران. 2, 5-15.
5
حسینی، مازیار و همکاران؛ 1387. مدیریت بحران. تهران، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، ایران/تهران: نشر شهر.
6
رضایی، محمدرضا؛ 1392. ارزیابی تابآوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی مطالعۀ موردی: زلزلۀ محلههای شهر تهران. مدیریت بحران(3), 27-38.
7
رفیعیان، مجتبی؛ رضایی، محمدرضا؛ عسگری، علی؛ پرهیزکار، اکبر، شایان، سیاوش؛ 1390. تبیین مفهومی تاب آوری و شاخص سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع محور (CBDM). مدرس علوم انسانی - برنامهریزی و آمایش فضا، 4(15), 19-41.
8
رهنما، محمدرحیم؛ مافی، عزتاله؛ اسدی، روحاله؛ 1389. تحلیل جایگاه حکمروایی خوب شهری در مشهد با الگوی SWOT. مجلۀ جغرافیا و توسعه ناحیهای، 15, 197-224.
9
شهرداری مشهد؛ 18/11/1395. منشور «مشهد» پایتخت فرهنگ جهان اسلام، سایت رسمی پایتخت فرهنگی جهان اسلام http://www.mashhad2017.org/fa_ir/committee/content/slug/manshoor
10
شهرداری مشهد؛ 4/4/1397. مدیریت آمار، تحلیل و ارزیابی عملکردhttps://amar.mashhad.ir/
11
عسکریزاده، سیدمحمد؛ محمدنیا قرائی، سهراب و ظهور، مجتبی؛ 2010. برنامه ریزی مدیریت بلایا و مخاطرات محیطی در راستای توسعه پایدار. چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام (2010 ICIWG). زاهدان.
12
لزگی، انسیه؛ صیامی، قدیر؛ 1396. تبیین مؤلفههای برندینگ شهری با تأکید بر ابعاد اقتصادی آن نمونه موردی: کلانشهر مشهد. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 3, 152-162. doi:10.18869/acadpub.geores.32.3.152
13
نصرآبادی، حمیده؛ خوارزمی، امیدعلی و رهنما، محمدرحیم؛ 1394. بررسی چالشهای ارتقا میزان تاب آوری شهری مطالعه منطقه 3 و 9 شهرداری مشهد. مشهد: دانشگاه فردوسی/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
14
نعیمی قصابیان، ن؛ شریفی، ه؛ اکبری مقدم، م؛ 1396 فروردین. گزارش زمین لرزه سفید سنگ با مقدمهای بر لرزه خیزی شهرستان مشهد-استان خراسان رضوی . بازیابی از اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق: http://www.gsinet.ir
15
نوجوان، مهدی؛ صالحی، اسماعیل؛ امیدوار، بابک و فریادی، شهرزاد؛ 1395. تحلیل رویکرد نظری مدیریت سوانح طبیعی در ایران با استفاده از مفهوم فراتحلیل. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیطزیست 1-15.
16
Godschalk, D., 2003. Urban Hazard Mitigation: Creating Resilient Cities. NATURAL HAZARDS REVIEW, 4(3), 136-143. doi:10.1061/136
17
Hemingway, R., & Gunawan, O., 2017. The Natural Hazards Partnership: A public-sector collaboration across the UK for natural hazard disaster risk reduction. International Journal of Disaster Risk Reduction, 13. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.11.014
18
Holling, c., 1973. RESILIENCE AND STABILITY OF ECOLOGICAL SYSTEMS. Annual Review of Ecology and Systematics, 4, 1-23. Retrieved from http:// www. jstor. org/stable/2096802
19
Jabareen, Y., 2013. Planning the resilient city: Concepts and strategies for coping with climate change and environmental risk. Cities, 31, 220-229. Retrieved 2012, from http:// dx.doi.org/ 10.1016/j.cities.2012.05.004
20
Malalgoda, C., Amaratunga, D., & Haigh, R., 2014. Challenges in creating a disaster resilient built environment. 4th International Conference on Building Resilience (pp. 736 – 744. Salford Quays, United kingdom: Elsevier B.V. doi:10.1016/S2212-5671(14)00997-6
21
McEntire, D., Crocker MPH, C., & Peters, E., 2010. Addressing vulnerability through an integrated approach. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, 1(1), 50-64. doi:10.1108/17595901011026472
22
Newman, J., Maier, H., Riddell, G., Zecchin, A., Daniell, J., Schaefer, A., . . . Newland, C., 2017. Review of literature on decision support systems for natural hazard risk reduction: Current status and future research directions. Environmental Modelling & Software 96, 378-409. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1016/j.envsoft.2017.06.042
23
Nirupama, N., Adhikari, I., & Sheybani, A., 2014. Natural hazards in Ontario, Canada: an analysis for resilience building. Procedia Economics and Finance, 18, 55-61. Retrieved from (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/.
24
Rockefeller Foundation., 2018, 02 01. resources. Retrieved from http:// www. 100resilientcities .org.
25
Suarez, M., Gomez-Baggethun, E., Benayas, J., & Tilbury, D., 2016. Towards an Urban Resilience Index: A Case Study in 50 Spanish Cities., P. Romero-Lankao, O. Wilhelmi , & M. Hay, Eds.) Sustainability. doi:10.3390/su8080774
26
UN-Habitat., 2015. UN-HABITAT GLOBAL ACTIVITIES REPORT 2015 : INCREASING SYNERGY FOR GREATER NATIONAL OWNERSHIP. UNITED NATIONS HUMAN SETTLEMENTS PROGRAMME, UN-HABITAT. un. Retrieved from www.unhabitat.org
27
UNISDR., 2015. Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030. Sendai: United Nations Office for Disaster Risk Reduction.
28
United Nations., 2005. World Conference on Disaster Reduction؛ Hyogo Framework for Action 2005-2015: Building the Resilience of Nations and Communities to Disasters. Kobe, Hyogo, Japan. Retrieved from www.unisdr.org/wcdr
29
Zhou, H., Wang, J., Wan, J., & Jia, H., 2009. Resilience to natural hazards: a geographic perspective. Nat Hazards. doi:10.1007/s11069-009-9407-y
30
ORIGINAL_ARTICLE
شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت محیطزیست در کشورهای خاورمیانه
شناخت عوامل مؤثر بر کیفیت محیطزیست که با استفاده از شاخص میزان انتشار گاز دیاکسید کربن بهعنوان یکی از اصلیترین شاخصهای نشان دهنده گرم شدن کره زمین قلمداد میشود، موضوع بررسی این تحقیق است. عواملی مانند مصرف انرژی، صادرات، تراکم جمعیت و تولید سرانه بیشترین سهم را در تولید و انتشار گاز دیاکسید کربن دارند. مسئله این پژوهش به دست آوردن رابطهای تجربهای بین عوامل یادشده و انتشار دیاکسید کربن در کشورهای مورد مطالعه است. روش پاسخگویی به مسئله مزبور از طریق تحلیل اقتصادسنجی دادههای پانلی برای کشورهای خاورمیانه در سالهای 1990 تا 2015 است. دادهها نیز از سایت بانک جهانی دریافت شده است. لازم به ذکر است که دادههای مورد نیاز پژوهش از پایگاه دادهای بانک جهانی استخراج شده است. درواقع با توجه به متغیرهای احتمالی مؤثر بر میزان انتشار دیاکسید کربن که در مبانی نظری بیان شده است، این تحقیق، تأثیر آن متغیرها را برای کشورهای خاورمیانه آزمون کرده و معنیداری و یا عدم معنیداری آنها را برای کشورهای حوزه خاورمیانه نشان داده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که تأثیر عوامل تولید سرانه، تراکم جمعیت و میزان مصرف انرژی سرانه بر انتشار دیاکسید کربن سرانه معنیدار است، درحالیکه تأثیر صادرات سرانه کشورها بر انتشار دیاکسید کربن سرانه معنیداری نیست، همچنین نتایج این مطالعه، فرضیه محیطزیستی کوزنتس مبنی بر وجود رابطه U شکل معکوس بین رشد اقتصادی و میزان انتشار گاز دیاکسید کربن را برای کشورهای مورد نظر تأیید میکند.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33125_4b535d951d98e49d7d82d6c5fef96fa3.pdf
2019-03-21
119
131
10.22067/geo.v0i0.78235
انتشار گاز دی اکسید کربن
تولید سرانه
مصرف انرژی
صادرات
تراکم جمعیت
دادههای پانل
محمد
جمور
mjamour1373@gmail.com
1
دانشگاه امام صادق
LEAD_AUTHOR
محسن
جودکی
joodaki313@gmail.com
2
امام صادق علیه السلام
AUTHOR
سعید
شوال پور
shavvalpoor@gmail.com
3
دانشگاه علم و صنعت
AUTHOR
سوری، علی؛ 1394. اقتصاد سنجی پیشرفته (2). انتشارات فرهنگ شناسی.
1
علیشیری، هدیه؛ محمد خانلی، شهرزاد؛ محمد باقری، اعظم؛ 1396. مطالعه عوامل مؤثر بر انتشار دیاکسید کربن در کشور (با رویکرد تحلیل تجزیه لاسپیرز اصلاح شده). علوم و تکنولوژی محیطزیست. شماره 2. صص 51 – 62.
2
کریمی راهجردی، اباذر؛ نوفرستی، محمد؛ 1395. برآورد کششهای جانشینی نهاده انرژی در تابع تولید کلان اقتصاد ایران به روش CES دو مرحلهای. اقتصاد و الگوسازی. شماره 26. صص 71-96.
3
لطفعلی پور، محمدرضا؛ فلاحی، محمد علی؛ و آشنا، ملیحه؛ 1390. بررسی رابطه انتشار دیاکسید کربن با رشد اقتصادی. انرژی و تجارت در ایران. تحقیقات اقتصادی. شماره 94. صص 151 -174.
4
لطفعلی پور، محمدرضا؛ و آشنا، ملیحه؛ 1389. بررسی عوامل مؤثر بر تغییر انتشار دیاکسید کربن در اقتصاد ایران. مطالعات اقتصاد انرژی. شماره 24. صص 121- 146.
5
محمدباقری، اعظم؛ 1389. بررسی روابط کوتاه مدت و بلند مدت بین تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی و انتشار دیاکسید کربن در ایران. مطالعات اقتصاد انرژی. شماره 27. صص 102- 132.
6
منظور، داوود؛ رضایی، حسین؛ 1392. بررسی اثرات اصلاح قیمت سوخت مصرفی نیروگاهها بر میزان انتشار گازهای آلاینده و گلخانهای: رویکرد پویایی سیستمی. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران. شماره 9 صص. 199-207.
7
مهدوی عادلی، محمدحسین؛ و قنبری، علیرضا؛ 1392. تجزیه و تحلیل رابطه همجمعی و علیت میان انتشار دیاکسید کربن، تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی در ایران. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران. شماره 9. صص 217 -237.
8
مولایی، محمد؛ گل خندان، ابوالقاسم؛ 1392. تحلیل پویای اثر مخارج نظامی بر رشد اقتصادی کشورهای نفتی و غیرنفتی خاورمیانه. اقتصاد و الگوسازی. شماره 14. صص. 47-74.
9
نیکواقبال، علی اکبر؛ اختری، آزاده؛ امینی اسفیدواجانی، محبوبه؛ عطار کاشانی، مریم؛ 1391. رشد اقتصادی، رشد مصرف انرژی و رشد انتشار دیاکسید کربن بررسی رابطه علیت با رویکرد دادههای تلفیقی پویا (DPD). مطالعات اقتصاد انرژی. شماره 33. صص 169- 198.
10
هراتی، جواد؛ دهقانی، علی؛ تقی زاده، حجت؛ امینی، تکتم؛ 1395. بررسی تأثیر نابرابری اقتصادی و سیاسی بر کیفیت محیطزیست در کشورهای منتخب: رویکرد پانل GMM. تحقیقات مدل سازی اقتصادی. شماره 23. صص 197- 232.
11
Adnan Kasman, Yavuz Selman Duman., 2015. CO2 emissions, economic growth, energy consumption, trade and urbanization in new EU member and candidate countries: A panel data analysis. Economic Modelling 44: 97–103.
12
Burcu Ozcan., 2013. The nexus between carbon emissions, energy consumption and economic growth in Middle East countries: A panel data analysis. Energy Policy 62: 1138–1147.
13
Dilemma., 2017. Renewable and Sustainable Energy Reviews 68: 808–824.
14
Giovanni Bella , Carla Massidda, Paolo Mattana. 2014. The relationship among CO2 emissions, electricity power consumption and GDP in OECD countries. Journal of Policy Modeling 36: 970–985.
15
Grossman G, Krueger A., 1995. Economic environment and the economic growth. Q J Econ110:353–77.
16
H.H. Lean, R. Smyth., 2010. CO2 emissions, electricity consumption and output in ASEAN Applied Energy 87: 1858–1864.
17
Hasan Murat Ertugrul, Murat Cetinb, Fahri Seker, Eyup Dogan., 2016. The impact of trade openness on global carbon dioxide emissions: Evidence from the top ten emitters among developing countries. Ecological Indicators 67: 543–555.
18
Hooi Hooi Lean , Russell Smyth., 2010. CO2 emissions, electricity consumption and output in ASEAN. Applied Energy 87: 1858–1864.
19
KaisSaidi, SamiHammam., 2015. The impact of CO2 emissions and economic growth on energy consumption in 58 countries. EnergyReports1: 62–70
20
Kuznets, simon., 1955. Economic Growth and Income Inequality, American Economic Review, 1: 1–28.
21
Mohamed El Hedi Arouri a,n, Adel Ben Youssef b, Hatem M’henni c, Christophe Rault., 2012. Energy consumption, economic growth and CO2 emissions in Middle East and North African countries. Energy Policy 45: 342–349.
22
Mohammad Mafizur Rahman., 2017. Do population density, economic growth, energy use and exports adversely affect environmental quality in Asian populous countries? Renewable and Sustainable Energy Reviews 77: 506–514.
23
NASA. The cost of energy, environmental impact, the national academies of sciences, engineering and medicine; 2016. Source: 〈http://needtoknow.nas.edu/ energy/energy-costs/environmental/〉 [Accessed on 08 August 2016].
24
Nicholas Apergisa., 2015. IlhanOzturk. Testing Environmental Kuznets Curve hypothesis in Asian countries. Ecological Indicators 52: 16–22.
25
Nikolaos Antonakakisa,b, Ioannis Chatziantonioub, George Filis. 2016. Energy consumption, CO2 emissions, and economic growth: An ethical Dilemma 68: 808-824.
26
OECD key environmental indicators., 2015. https://www.oecd.org/env/indicators-modelling-outlooks/37551205.pdf.
27
Shaojian Wanga, Chunshan Zhoua, Guangdong Lib, Kuishuang Feng., 2016. CO, economic growth, and energy consumption in China’s provinces: Investigating the spatiotemporal and econometric characteristics of China’s CO2 emissions. Ecological Indicators 69: 18
28
ORIGINAL_ARTICLE
چشمانداز تغییرات بارش در شمال غرب ایران با استفاده از مدلهای گردش کلی جو تحت سناریوهای اقلیمی
یکی از چالشهای اساسی مدیریت و برنامهریزی منابع آب کشور، نبود اطلاعات کافی از وضعیت وقوع منطقهای بارشها در آینده، بهویژه در پایان قرن بیست و یکم است. لذا در این پژوهش به بررسی چشمانداز تغییرات بلندمدت بارش در شمال غرب کشور پرداخته شد. بدین منظور از دادههای 5 مدل گردش کلی جو تحت دو سناریوی خوشبینانه و بدبینانه (RCP4.5 و RCP8.5) با کاربست مدل ریزگردانی LARS-WG6 بهره گرفته شد و تغییرات بارش در طول سه دوره زمانی مختلف (2040-2021، 2070-2051 و 2100-2081) نسبت به دوره پایه (2010-1980) مورد بررسی قرار گرفت. جهت واسنجی و صحتسنجی مدل LARS-WG، دادههای مشاهداتی و دادههای خروجی مدلها با استفاده از آزمونهای F و T و همچنین شاخصهای MAE، MSE، RMSE و R2 مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از کارآیی مناسب مدلها برای منطقه مورد مطالعه است. بررسی بارشها در شمال غرب کشور نشان داد که میزان بارش در بیشتر مدلها بهویژه مدلهای EC-EARTH و MIROC5، در دوره 2040-2021، نسبت به دوره پایه افزایش خواهد یافت. در مقابل، در دو دوره 2070-2051 و 2100-2081 تمامی مدلها بهاستثنای HadGEM2 کاهش بارش را بر روی منطقه نشان میدهند. بر اساس شرایط متوسط، انتظار میرود میزان بارش در سطح منطقه در دوره 2040-2021 به میزان 3/0 درصد افزایش و در دو دوره 2070-2051 و 2100-2081 به ترتیب به میزان 7/0 و 4/1 درصد کاهش را نسبت به دوره پایه تجربه نماید. بیشترین تغییرات کاهشی و افزایشی بارش نیز درمجموع بر اساس سناریو RCP8.5 شده است. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش و استفاده از مدلهای مختلف نشان داد که بررسی چشمانداز تغییرات بلندمدت بارش به دلیل پیچیدگی فرآیند بارش تنها با استفاده از یک مدل GCM و یک سناریو، عدم قطعیتهای زیادی خواهد داشت و لازم است از سناریوها و مدلهای گردش کلی جو و ریزگردانیهای مختلف استفاده نمود.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33146_500954859be8685bfcb96f711a439b7a.pdf
2019-03-21
133
151
10.22067/geo.v0i0.80780
بارش
تغییر اقلیم
شمال غرب
گردش کلی جو
LARS-WG6
RCP
شادیه
حیدری تاشه کبود
shadiheydari21@gmail.com
1
دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
AUTHOR
عباس
مفیدی
abbasmofidi@ferdowsi.um.ac.ir
2
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
اکبر
حیدری تاشه کبود
heydariakbar@um.ac.ir
3
دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
اسپنانی، کیامرث؛ شهیدی، علی؛ رستمیان، رخساره؛ فرزانه، محمدرضا؛ 1391. بررسی تغییر اقلیم در دورههای آتی به کمک مدل SDSM (مطالعه موردی: حوضه بهشتآباد کارون شمالی). چاپ در مجموعه مقالات اولین همایش ملی بیابان. تهران، ص 11.
1
آقاشاهی، محسن؛ اردستانی، مجتبی؛ نیکسخن، محمدحسین؛ طهماسبی، بهشته؛ 1391. معرفی و مقایسه مدلهای LARS-WG و SDSM به منظور ریزمقیاس سازی پارامترهای زیستمحیطی در مطالعات تغییر اقلیم. چاپ در مجموعه مقالات ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیطزیست. تهران. ص 10.
2
ثانیخانی، هادی؛ گوهردوست، محمدرضا؛ صادقی، مرتضی؛ 1395. بررسی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب حوزه آبخیز قره چای در استان مرکزی. پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز. شماره 13. 22-12.
3
جهانبخش، سعید؛ موحد دانش، علی اصغر؛ مولوی، واحد؛ 1380. تحلیل مدلهای برآورد تبخیر-تعرق برای ایستگاه هواشناسی تبریز. دانش کشاورزی. شماره 2. 65-51.
4
حسینی، سید اسعد؛ احمدی، حمزه؛ 1395. چشمانداز تغییرات دما با استفاده از ریزمقیاس نمایی آماری خروجی-های مدل HadCM3. نشریه هواشناسی کشاورزی. شماره 1. 73-68.
5
خلیلی اقدم، نبی؛ مساعدی، ابوالفضل؛ سلطانی، افشین؛ کامکار، بهنام؛ 1391. ارزیابی توانایی مدل LARS-WG در پیشبینی برخی پارامترهای جوی سنندج. پژوهش حفاظت آب و خاک. شماره 4. 122-85.
6
رسولی، علی اکبر؛ رضاییبنفشه، مجید؛ مساحبوانی، علیرضا؛ خورشیددوست، علیمحمد؛ قرمزچشمه، باقر؛ 1393. بررسی اثر عوامل مرفو- اقلیمی بر دقت ریز مقیاس گردانی مدل LARS-WG. نشریه علوم و مهندسی آبخیزداری ایران. شماره 24. 18-9.
7
سلیقه، محمد؛ 1395. آب و هواشناسی سینوپتیک ایران. انتشارات سمت. 124-130.
8
صلاحی، برومند؛ گودرزی، مسعود؛ حسینی، سید اسعد؛ 1396. پیشبینی تغییر پارامترهای اقلیمی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دوره 2030-2011. نشریه علوم و مهندسی آبخیزداری ایران. شماره 37. 57-47.
9
طائیسمیرمی، سیاوش؛ مرادی، حمیدرضا؛ خداقلی، مرتضی؛ 1394. پیشبینی تغییرات برخی از متغیرهای اقلیمی با استفاده از مدل ریز مقیاسسازی LARS-WG و خروجی مدل HadCM3 تحت سناریوهای مختلف. مهندسی و مدیریت آبخیز. شماره 2. 156-145.
10
طباطبایی، سید علی؛ حسینی، مهرداد؛ 1382. بررسی تغییر اقلیم در شهر سمنان بر اساس پارامترهای بارش ماهیانه و متوسط دمای ماهیانه. چاپ در مجموعه مقالات سومین کنفرانس منطقهای تغییر اقلیم سازمان هواشناسی کشور. دانشگاه اصفهان. ص 8.
11
قائمی، هوشنگ؛ زرین، آذر؛ خوش اخلاق، فرامرز (1395. اقلیم شناسی مناطق خشک. انتشارات سمت. 62-83.
12
هوشیار، احمد؛ سبحانی، بهروز؛ حسینی، سید اسعد؛ 1397. چشمانداز تغییرات دماهای حداکثر ارومیه با استفاده از ریزگردانی آماری خروجی مدل CanESM2. جغرافیا و برنامهریزی. شماره 63. 325-305.
13
Dettinger MD, Cayan DR, Meyer M, Jeton AE., 2004. Simulated hydrologic responses to climate variations and change in the Merced, Carson, and Amercan River basins, Sierra Nevada California. 1900-2099. Climate Change 62: 283-317. DOI: 10.1023/ B:CLIM. 0000013683.13346.4.
14
Dibike YB, Coulibaly P., 2005. Hydrologic impact of climate change in the Saguenay Watershed: Comparison of Ownscaling Methods and Hydrologic Models, Journal of Hydrology, 307: 145–163. DOI: 10.1016/j.jhydrol.2004.10.012.
15
Dracup JA, Vicuna S., 2005. An Overview of Hydrology and Water Resources Studies on Climate Change: the California Experience, Proc. World Water and Environmental Resources Congress 2005: Impacts of Global Climate Change. DOI: 10.1061/ 40792 (173)483.
16
Ferreira RN, Nissenbaum MR, Rickenbach THM., 2018. Climate change effects on summertime precipitation organization in the Southeast United States, Atmospheric Research 214: 348- 363. DOI.org/10.1016/j.atmosres.2018.08.012.
17
Fowler HJ, Blenkinsop S, Tebaldi C., 2007. Linking climate change modelling to impacts studies: recent advances in downscaling techniques for hydrological modeling, International Journal of Climatology 27: 1547-1578. DOI: 10.1002/joc.1556.
18
Hardy JT., 2003. Climate Change: Causes, Effects and Solutions. John Wiley & Sons, Ltd. 247 P. DOI:10.1002/joc.1225.
19
Hashmi MZ, Shamseldin AY, Melville BW., 2009. Downscaling of future rainfall extreme events: a weather generator based approach, 18th World IMACS. MODSIM Congress, Cairns, Australia, 13-17.
20
Racsko P, Szeidl L. Semenov M., 1991. A serial approach to local stochastic weather models. Ecological Modeling, 57: 27-41. DOI: 10.1016/0304-3800(91)90053-4.
21
IPCC., 2007. Solomon S, Qin D, Manning M, Chen M, Marquis KB, Averyt M, Tignor H, Miller L. (eds.), Summary for Policymarkers, in: Climate Change 2007. Climate Change 2007: The Physical Science Basis, Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental.
22
Hyun Cha D, Kyou Lee D, Chun-Sil J, Gayoung K, Yonghan C, Myoung-Seok S, Joong-Bae A, Song-You H, Seung-Ki M, Seong-Chan P, Hyun-Suk K., 2016. Future changes in summer precipitation in regional climate simulations over the Korean Peninsula forced by multi-RCP scenarios of HadGEM2-AO, Asia-Pacific. Journal of Atmospheric Sciences, 52: 139-149. DOI: 10.1007/s13143-016-0015.
23
Lane ME, Kirshen PH, Vogel RM., 1999. Indicators of impact of global climate change on U.S. water resources, ASCE. Journal Water Resour Planning and Manag 125: 194-204. DOI: 10.1.1.711.8987.
24
Leong Tan M, LatifIbrahim AB, Yusop Z, Chua V, WengChan N., 2017. Climate change impacts under CMIP5 RCP scenarios on water resources of the Kelantan River Basin, Malaysia. Atmospheric Research 189:1-10. DOI: 10.1016/j.atmosres.2017.01.008.
25
Osman Y, AL-Ansari N, Abdellatif M, Aljawad SB, Knutsson S., 2014. Expected future precipitation in central Iraq using Lars-WG stochastic weather generator, Engineering 6: 948-959. DOI:10.4236/eng.2014.613086.
26
Panol TJ, Loret F., 1998. Climatic warning hazard and wildfire occurrence in coastal eastern Spain, Climate Change 38: 345-357. DOI: 10.1.1.457.444
27
Sarkar J, Chicholikar JR, Rathore LS., 2015. Predicting Future Changes in Temperature and Precipitation in Arid Climate of Kutch, Gujarat: Analyses Based on LARS-WG Model, research article, Current science, 109:2084-2093. DOI: 10.18520/v109/i11/2084-2093
28
Semonov MA, Stratonovitch P., 2010. Use of multi-model ensembles from global climate models for assessment of climate change impacts, Climate Research 41: 1-14. DOI: 10.3354/cr00836
29
Sharma D, Gupta AD, Babel MS., 2007. Spatial disaggregation of bias-corrected GCM precipitation for improved hydrologic simulation: Ping River Basin, Thailand. Hydrol. Earth Syst. Sci., 11: 1373-1390, DOI: 10.5194/hess-11-1373-2007
30
Wigley TWL, Jones PD, Briffa KR, Smith G., 1990. Obtaining sub-grid scale information from coarse resolution general circulation model output, Journal of Geophysics Research 951: 1943-1953. DOI: 10.1029/JD095iD02p01943
31
Wilby RL, Dawson CW, Barrow EM., 2002. SDSM - a decision support tool for the assessment of regional climate change impacts, Environmental Modelling & Software 17:147–159. DOI:10.1016/S1364-8152(01)00060-3
32
Wilks DS, Wilby R., 1999. The weather generation game: a review of stochastic weather models, Progress in Physical Geography 23: 329-357. DOI: 10.1177/030913339902300302.
33
Zarghami M, Abdi A, Babaeian I, Hassanzadeh Y, Kanani R., 2011. Impacts of climate change on runoffs in East Azerbaijan, Iran. Global and Planetary Change 78: 137-146. DOI: 10.1016/j.gloplacha.2011.06.00
34
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی و پهنهبندی آلودگی هوا با استفاده از روش های AHP و ANP (مطالعه موردی: شهر تبریز)
امروزه انسان بعد از گذراندن مراحل مختلف توسعه، متوجه بحرانهای عظیم زیستمحیطی در پیرامون خود میشود که یکی از آن، آلودگی هوای شهرها است که منشأ اصلی آن فعالیتهای انسانی و در کنار آن عوامل محیطی است؛ بنابراین هدف تحقیق حاضر، ارزیابی و پهنهبندی پتانسیل تراکم آلایندههای هوا در شهر تبریز با استفاده از روشهای 1ANP و 2AHP است. در این تحقیق از طریق مطالعات کتابخانهای و میدانی، عوامل مؤثر در افزایش آلودگی در شهر تبریز شناسایی شد و سپس لایههای اطلاعاتی شامل بارش، ارتفاع، فاصله از فضای سبز، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از مراکز تجاری، فاصله از راههای ارتباطی، ازدحام جمعیت، کاربری اراضی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. همچنین ارزشگذاری و استانداردسازی در محیط ادریسی با استفاده از مجموعههای فازی انجام شد، درنهایت با توجه به عوامل مؤثر در آلایندگی هوای شهر تبریز و انجام مراحل مدلANP و AHP، با استفاده از نرمافزارهای Expert choies و Super Decision به تعیین اهمیت معیارها پرداخته شد و نقشه نهایی پهنهبندی آلودگی هوا تهیه شد. با توجه به نقشه نهایی مدل ANP مناطق با آلودگی بسیار زیاد شامل مناطق شمالی و شمالغربی است و نتایج مدل AHP نشان میدهد، مناطق با خطر بسیار زیاد شامل کل مناطق مرکزی و مناطق شمالیغربی است. نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از پتانسیل بالای آلایندگی در منطقه موردمطالعه است؛ ازاینرو مناطق با احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد، مناطقی هستند که باید تدابیر خاص و اقدامات مناسبی برای کاهش آلودگی آن بهصورت جدی صورت بگیرد.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33163_b897fdf4c4b51ef5c35758f5643a1d05.pdf
2019-03-21
153
169
10.22067/geo.v0i0.75734
آلودگی هوا
پهنه بندی
شهرتبریز
AHP
ANP
بهروز
سبحانی
sobhani@uma.ac.ir
1
دانشگاه محقق اردبیلی
LEAD_AUTHOR
الهام
شکرزاده فرد
elham.shokrzadeh@gmail.com
2
دانشگاه محقق اردبیلی
AUTHOR
الناز
پیروزی
piroozielnaz@yahoo.com
3
دانشگاه محقق اردبیلی
AUTHOR
بیگدلی، آتوسا؛ 1380. تأثیر اقلیم و آلودگی هوای تهران و بیماری سکته قلبی (دوره 5 ساله 1990-1994). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. سال شانزدهم. شماره3. صفحه140-126.
1
درّی، بهروز؛ حمزهای، احسان؛ 1389. تعیین استراتژی پاسخ به ریسک در مدیریت ریسک به وسیلۀ تکنیک (ANP) مطالعۀ موردی: پروژۀ توسعۀ میدان نفتی آزادگان شمالی. دورۀ2. شمارۀ 4. صص 92-75.
2
زنگی آبادی، علی؛ رخشانی نسب، حمیدرضا؛ 1388. تحلیل آماری – فضایی نماگرهای توسعه فضای سبز شهری (مطالعه موردی: مناطق شهری اصفهان). مجله محیط شناسی. سال سی و پنجم. شماره 49. صص 105-116.
3
زینالی، بتول؛ شکرزاده فرد، الهام؛ پیروزی، الناز؛ 1397. ارزیابی و پهنهبندی آلودگی هوا با استفاده از مدل ویکور. مجله مخاطرات محیط طبیعی. دوره 7. شماره 15. بهار 1397. صفحه 88-67.
4
شرعی پور، زهرا؛ بیدختی، عباسعلی؛ 1384. بررسی آلودگی هوای شهر تهران و ارتباط آن با پارامترهای هواشناسی. اولین همایش آلودگی هوا و اثرات آن بر سلامت. 25-1.
5
شکویی، حسین؛ 1385. محیطزیست، شهری. انتشارات موسسه تحقیقات اجتماعی و علوم انسانی. تبریز. 45 صفحه.
6
فرجی سبک بار، حسنعلی؛ سلمانی، محمد؛ فریدونی، فاطمه؛ کریمزاده، حسین؛ رحیمی، حسن؛ 1389. مکانیابی محل دفن بهداشتی زبالۀ روستایی با استفاده از مدل فرایند تحلیل شبکهای (ANP) مطالعۀ موردی: نواحی روستایی شهرستان قوچان. فصلنامۀ مدرس علوم انسانی. دورۀ 14. شمارۀ 1. صص 149-127.
7
فطرس، محمدحسن؛ فتحی، ابوذر؛ بی تا. شهرنشینی و آلودگی هوا در ایران. دانشگاه ابوعلی سینا همدان.
8
کاظمی، خلیل الله؛ شاکری، مجتبی؛ رستگار، موسی؛ صیادی، سینا؛ 1393. آلودگی هوا و چالشهای مدیریت شهری درکلانشهرها (کلانشهر مشهد). ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری با تاکید بر مؤلفههای شهراسلامی.
9
گزارش استانداری استان آذربایجانشرقی؛ 1390. تعداد خانوار استان آذربایجانشرقی به تفکیک شهرستانها.
10
مهدی زاده، جواد؛ 1391. تحلیل مخاطرات اقلیمی در شهر تبریز با استفاده از منطق فازی و مدلANP . پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جغرافیا. دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل. 152 صفحه.
11
نورزاده، فرهاد؛ 1386. آلودگی و منابع آلاینده هوا در سطح شهر تبریز. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه زنجان.
12
نیازی، حسن؛ محمدزاده، رحمت؛ 1389. بررسی عوارض زیستمحیطی و انسانی ترافیک درون شهری تبریز. نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی (دانشگاه تبریز). صص191- 219.
13
Alam, S., Fatima, A., 2007. Sustainable Development in Pakistan in the Context of Energy Consumption Demand and Environmental Degradation, Journal of Asian Economics, 18, pp.825- 837.
14
Breheny, M., 2001. Densities and Sustainable Cities: the UK Experience. In: Echenique, M., Saint, A. Cities for the New Millennium. Spon Press, London, pp.39-51.
15
Davari,H., Bolboliyan, L., 2014. Increased pollution from cars in Tabriz and increased use most of the energy, the National Conference of Architecture, Engineering and Physical Development.
16
Tor H, o., Markey, j., Kathy, T., Lsaac N, L., 2015. Assessing traffic and industrial contributions to ambient nitrogen dioxide and volatile organic compounds in a low pollution urban environment, Science of The Total Environment, Volume 529, pp.149–157.
17
Wijerane, I.K., Bijker, W., 2006. Mapping Dispersion of Urban Air Pollution with Remote Sensing, ISPRS Technical Commission II Symposium, Vienna, 12-14 July, PP125-130.
18
Williams, T., Crawford, E., 2006. smog and Population Health: Science and Technology Division, 28 march.
19
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل آماری بی هنجاری های دمای حداقل و حداکثر ایران در دوره سرد سال به منظور درک اثر تغییر اقلیم بر مناطق مختلف ایران
بررسی بیهنجاریهای دما برای شناخت تغییر اقلیم و خطرات ناشی از آن ضروری است. در این پژوهش بهمنظور شناخت بهتر خصوصیات و تغییرات دمای حداقل و حداکثر پس از بررسی کیفی دادههای 60 ساله (1951-2010) 26 ایستگاه، آمارههای میانگین، ضریب تغییرات و احتمال 20% حد بالا و پائین دمای حداکثر و حداقل دادهها برای تشخیص دورههای سرد و گرم فراگیر محاسبه شد. از آزمون منکندال برای تشخیص روند سریهای استفاده شد. کمترین میانگین دمای حداقل پاییز (اکتبر، نوامبر، دسامبر) و زمستان (ژانویه، فوریه، مارس) در نیمه غربی و بیشترین آن در نیمه جنوبی رخ داده است. کمترین ضریب تغییرات دمای حداقل پاییز در سواحل شمالی و جنوبی، در زمستان سواحل شمالی و جنوبی و قسمتهای شرق مشاهده میشود. همچنین کمترین دمای حداکثر در پاییز در شمال غرب و غرب و در زمستان در شمال و شمال غرب رخ داده است. بیشترین دمای حداکثر در دو دوره در نیمه جنوبی ثبت شده است که با کمترین ضریب تغییرات هماهنگ است. میانگین دمای حداکثر و حداقل 30 ساله دوم نسبت به 30 ساله اول و 10 ساله آخر نسبت به 10 ساله اول در اکثر ایستگاهها افزایش یافته است. بیشترین وقوع فراگیر امواج سرمایی در فصل پاییز و زمستان در دهه 70 و 80 و بیشترین امواج گرمایی در دهه 60 و 2000 رخ داده است. طبق نتایج آزمون من کندال در دمای حداقل طی پاییز و زمستان به ترتیب 8 و 4 ایستگاه روند کاهشی و مابقی روندی افزایشی داشتهاند. دمای حداکثر پاییز، در 3 ایستگاه روند کاهشی داشته و در زمستان همه مناطق با روند افزایشی مواجه بودهاند. در هر دو دوره حداقلها بیشتر از حداکثرها افزایش یافته و دامنه اختلاف دمای شبانهروزی کاهش یافته است که در بسیاری از موارد میتواند اثرات اقتصادی- اجتماعی، سیاسی و زیستمحیطی نامطلوبی به همراه داشته باشد.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33171_5db7faf10ed6b4ea881bc6b5e2a9dda3.pdf
2019-03-21
171
197
10.22067/geo.v0i0.73539
دمای حداقل
دمای حداکثر
ضریب تغییرات
من کندال
دامنه اختلاف دمای شبانه روزی
الهام
یاراحمدی
yarahmadi_elham@yahoo.com
1
دانشگاه لرستان
AUTHOR
مصطفی
کرمپور
karampoor.m@lu.ac.ir
2
دانشگاه لرستان
LEAD_AUTHOR
هوشنگ
قائمی
hoo_ghaemi@yahoo.com
3
پژوهشکده هواشناسی و علوم جو
AUTHOR
محمد
مرادی
moradim36@gmail.com
4
پژوهشکده هواشناسی و علوم جو
AUTHOR
بهروز
نصیری
behrouz.nasiri46@gmail.com
5
دانشگاه لرستان
AUTHOR
اسمعیل نژاد،م؛ خسروی، م؛ علیجانی، ب؛ مسعودیان، ا. شناسایی امواج گرمایی ایران. مجله جغرافیا و توسعه. شماره 33. صص39-54.
1
امیدوار، ک؛ خسروی، ی؛ 1389. بررسی تغییر برخی عناصر اقلیمی در سواحل شمالی خلیج فارس با استفاده از آزمون کندال. مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی. شماره 2(38). صص 33-46.
2
خوش اخلاق، ف؛ غریبی، ا؛ شفیعی، ز؛1390. نگرشی بر تغییرات حداقلهای مطلق دما در پهنه ایران زمین. مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی. شماره 2(42). صص 199-216.
3
رحیمزاده، ف؛ عسکری، ا؛ 1383. نگرشی بر تفاوت نرخ افزایشی دمای حداقل و حداکثر و کاهش دامنه شبانهروزی دما در ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. شماره 73. صص 153-171.
4
رئیسی نافچی، ع؛ سلطانی محمدی، ا؛ 1395. بررسی تغییرات زمانی بارندگی و میانگین، حداقل و حداکثر دما (مطالعه موردی: ایستگاه شهرکرد). مجله علمی- ترویجی نیوار. شماره 94-95. صص 69-80.
5
سبزیپرور، ع.ا؛ میرگلوی بیات، ر؛ قیامی، ف؛ 1390. ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺭﻭﻧﺪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺩﻣﺎﻱ ﺷﺒﺎﻧﻪﺭﻭﺯﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻲ اقلیمهای ﺧﺸﻚ ﻛﺸﻮﺭ ﻃﻲ ﭘﻨﺞ ﺩﻫﺔ ﮔﺬﺷﺘﻪ. مجله پژوهش فیزیک ایران. شماره 1(11). صص 27-37.
6
شمس، س؛ موسوی بایگی، م؛ 1395. بررسی نقطه شکست و روند تغییرات دامنه شبانهروزی دمای هوای شهر مشهد. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). شماره 30(2). صص 1673-1685.
7
قاسمیفر، ا؛ ناصرپور، س؛ 1395. تحلیل سینوپتیکی امواج گرما و سرما در سواحل جنوبی دریای خزر. فصلنامه اطلاعات جغرافیایی. شماره. صص 135-146.
8
قویدل رحیمی، ی؛ فرجزاده، م؛ مطلبیزاد، س؛ 1395. تحلیل آماری و سینوپتیک امواج سرمایی منطقه شمالغرب ایران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. شماره40. صص 29-46.
9
ورشاویان، و؛ خلیلی، ع؛ قهرمان، ن؛ حجام، س؛ 1390. بررسی روند تغییرات مقادیر حدی دمای حداقل، حداکثر و میانگین روزانه در چند نمونة اقلیمی ایران. مجله فیزیک زمین و فضا. شماره1(37). صص 169-179.
10
Alexander, LV., Zhang, X., Peterson, TC., Caesar, J., Gleason, B., Klein, AMG., Haylock, M., Collins, D., Trewin, B., Rahimzadeh, F., 2006. Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation. Journal of Geophysical Research, pp. 1-22
11
Barnett, A.G., Hajat, S., Gasparrini, A., & Rocklov, J. (2014). Cold and heat waves in the United States. Environmental Research, 112, 218–224.
12
Ceccherini, G., Russo, S., Ameztoy, I., Patricia Romero, C., Carmona-Moreno, C., 2016. Magnitude and frequency of heat and cold waves in recent decades: the case of South America. Nat. Hazards Earth Syst, 16, 821–831.
13
Hamid, AT., Sharif, M., Arche, D., 2014. Analysis of Temperature Trends in Satluj River Basin. India. 5. 2-9.
14
Houghton, J T.Y., Ding, D J., Griggs, M., Noguer, P J., Linden, X., Dai, K., Maskell, C.A., 2001, Climate Change 2001: The Scientific Basis, Cambridge Univ. Press, NewYork.Vol. 111, pp. 1-22.
15
IPCC. 2013. Climate change 2013, 2016, the physical science basis. In Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of theIntergovernmentalPanelonClimateChange.
16
Raisanen, J., Hansson, U., Ullerstig, A., Doscher, R., Graham, LP., Jones, C., Meier, HEM., Samuelsson, P., Willen, U.,2004, European climate in the late twenty-first century: Regional simulations with two driving global models and two forcing scenarios. Climate Dynamics 22.
17
Ramond, A., 2014. Trends of Maximum and Minimum Temperatures in Northern South America,Journal of climate, Vo1. 2. 2104-2112.
18
Roy, S.S., Balling, C., 2005. Analysis of trends in maximum and minimum temperature, diurnal temperature range, and cloud cover over India, Geophysical Reserchs, 32. 1-4.
19
Tshala, M.F., 2011, Analysis of Temperature Trends over Limpopo Province. South Africa. Journal of Geography and Geology. 3(1), pp. 13-21.
20
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی الگوهای رگرسیونی برازنده بر برخی ویژگیهای بارشهای فرین بالا و فراگیر ناحیه خزری
واکاوی فرینهای آب و هوایی به دلیل پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و خسارات مالی حاصل از آنها، در معرض توجه بسیاری از اقلیمشناسان و نیز دانشمندان علوم محیطی و حتی علوم انسانی- اجتماعی بوده است. یکی از مراحل واکاوی فرینهای آب و هوایی، الگوسازی آماری این نوع رویدادهاست. یکی از سادهترین الگوهای برازنده بر مشخصات فرینهای آب و هوایی، الگوهای رگرسیونی است. در مطالعۀ حاضر تمامی مدلهای رگرسیونی در دسترس بر فراوانی و متوسط شدت بارش فرین بالا و فراگیر دادههای شبکهای حاصل از میانیابی 385 ایستگاه ناحیۀ خزری طی 51 سال (2016-1966) در معرض توجه قرار گرفت. برای دستیابی به اهداف این پژوهش آستانههای صدک 95-90، 99-95 برای بارش شدید و آستانه صدک 99 و بیشتر برای بارش فرین در نظر گرفته شد. انواع الگوهای رگرسیونی الگوهای خطی و غیرخطی شامل 35 مدل اصلی بر هریک از سری دادهها برازش داده شد. ملاک ارزیابی الگوهای برازش یافته بر شدت و فراوانی بارشهای فراگیر شدید و فرین ناحیه خزری نمایههای ضریب تعیین( ) میانگین مربعات خطا ( ) و خطای استاندارد مدل (SE) بوده است. نتایج نشان داد که الگوهای رگرسیونی توانایی توجیه روند تغییرات بارشهای فرین را نداشتهاند؛ بنابراین دو گروه روشهای ارزیابی دیگر، شامل تحلیل مشاهدات بر مبنای دانش احتمال و فرایند تصادفی و نیز مطالعه مشاهدات از طریق روشهای مبتنی بر هوش مصنوعی را میتوان برای مطالعۀ این قبیل مشاهدات توصیه نمود.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33211_9eafcaa37ee61f41a7522b690ad33c55.pdf
2019-03-21
199
217
10.22067/geo.v0i0.76260
الگوی رگرسیونی
الگوسازی روند
بارش فرین
نمایههای فرین بارش
ناحیه خزری
حسین
عساکره
asakereh1@yahoo.com
1
دانشگاه زنجان
AUTHOR
لیلا
حسینجانی
hosseinjanileila@gmail.com
2
دانشگاه زنجان
LEAD_AUTHOR
احمدی، محمود؛ لشگری، حسن؛ آزادی، مجید؛ کیخسروی، قاسم؛ 1394. آشکارسازی تغییر اقلیم با استفاده از شاخصهای حدی بارش در خراسان بزرگ. پژوهشهای دانش زمین. شماره 23. 52-34.
1
آذر، عادل؛ مؤمنی، منصور؛ 1387. آمار و کاربرد آن در مدیریت (جلد دوم). انتشارات سمت.
2
باباییفینی، ام السلمه؛ قاسمی، الهه؛ فتاحی، ابراهیم؛ 1393. بررسی اثر تغییر اقلیم بر روند نمایههای حدی بارش ایرانزمین. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. شماره 3. 103-85.
3
بازرگان لاری، عبدالرضا؛ 1385. رگرسیون خطی کاربردی. چاپ اول. انتشارات دانشگاه شیراز.
4
جهانبخش اصل، سعید؛ خورشید دوست، علیمحمد؛ دینپژوه، یعقوب؛ سرافروزه، فاطمه؛1393. تحلیل روند و تخمین دورههای بازگشت دما و بارشهای حدی در تبریز. جغرافیا و برنامهریزی. شماره 50. 133-107.
5
حلبیان، امیرحسین؛ حسینعلی پورجزی، فرشته؛ 1390. شناسایی شرایط همدید بارشهای حدی و فراگیر در کرانه-های غربی خزر با تأکید بر الگوهای ضخامت جو. جغرافیا و پایداری محیط. شماره 3. 122-101.
6
حلبیان، امیرحسین؛ دهقانپور، علیرضا؛ عاشوری قلعهرودخانی، زینب؛ 1395. تحلیل همدید بارشهای حدی و فراگیر در کرانههای شرقی خزر. جغرافیا و مخاطرات محیطی. شماره 19. 57-37.
7
خورشیددوست، علیمحمد؛ زنگنه، سعید؛ زارعی، یوسف؛1392. تحلیل و بررسی روند شاخصهای حدی دما و بارش بر اساس سریهای زمانی روزانه ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه در دوره آماری 48 ساله (2009-1961). سی و دومین گردهمایی و نخستین کنگره بینالمللی تخصص علوم زمین. سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدن. 7-1.
8
دارند، محمد؛ 1393. واکاوی تغییرات مقادیر حدی بارش و دما در ارومیه بهعنوان نشانههایی از تغییر اقلیم. پژوهش-های آبوخاک. شماره 2. 29-1.
9
رحیمزاده، فاطمه؛ هدایتدزفولی، اکرم؛ 1390. ارزیابی روند و جهش نمایههای حدی دما و بارش در استان هرمزگان. جغرافیا و توسعه. شماره 21. 116-97.
10
سلیقه، محمد؛ ناصرزاده، محمدحسین؛ چهرهآرا، تهمینه؛1395. بررسی رابطۀ شاخصهای NCPI و CACO با بارشهای فراگیر پاییزه سواحل جنوبی خزر. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. شماره 43. 238-217.
11
عساکره، حسین؛ 1387. کاربرد روش کریجینگ در میانیابی بارش. جغرافیا و توسعه. شماره 12. 42-25.
12
عساکره، حسین 1390. مبانی اقلیمشناسی آماری. چاپ اول. انتشارات دانشگاه زنجان.
13
عساکره، حسین 1391. تغییر توزیع فراوانی بارشهای فرین شهر زنجان. جغرافیا و برنامهریزی محیطی. شماره 1. 51-66.
14
عسگری، احمد؛ رحیمزاده، فاطمه؛ محمدیان، نوشین؛ فتاحی، ابراهیم؛1386. تحلیل روند نمایههای بارشهای حدی در ایران. تحقیقات منابع آب ایران. شماره 3. 55-42.
15
کارآموز، محمد؛ رمضانی، فرید؛ رضوی، سامان؛ 1385. پیشبینی بلندمدت بارش با استفاده از سیگنالهای هواشناسی: کاربرد شبکههای عصبی مصنوعی. هفتمین کنگره بینالمللی مهندسی عمران تهران.
16
کتیرایی، پریسیما؛ حجام، سهراب؛ ایراننژاد، پرویز؛ 1386. سهم تغییرات فراوانی و شدت بارش روزانه در روند بارش در ایران طی دورۀ 2001-1960. فیزیک زمین و فضا. شماره 1. 83-67.
17
کوزهگران، سعیده؛ موسویبایگی، محمد؛ 1394. بررسی روند رویدادهای حدی اقلیمی در شمالشرق ایران. نشریه آبوخاک. 3. 764-750.
18
محمدی مزرعه، حسین؛ تقوی، فرحناز؛ 1384. روند شاخصهای حدی دما و بارش در تهران. پژوهشهای جغرافیایی. شماره 53. 172-151.
19
محمدی، حسین؛ عزیزی، قاسم؛ خوشاخلاق، فرامرز؛ رنجبر، فیروز؛ 1396. تحلیل روند شاخصهای حدی بارش روزانه در ایران. پژوهشهای جغرافیای طبیعی. شماره 1. 37-21.
20
مظفری، غلامعلی؛ شفیعی، شهاب؛ 1395. واکاوی زمانی – مکانی بارشهای حدی مناطق غربی ایران. فصلنامه جغرافیایی سرزمین. شماره 52. 94-77.
21
مفیدی، عباس؛ زرین، آذر؛ جانباز قبادی، غلامرضا؛ 1386. تعیین الگوی همدیدی بارشهای شدید و حدی پاییزه در سواحل جنوبی دریای خزر. فیزیک زمین و فضا. شماره 3. 154-131.
22
Alexander, L., Julie M., and Arblasterc, d., 2017. Historical and projected trends in temperature and precipitation extremes in Australia in observations and CMIP5. Weather and Climate Extremes, (Vol. 15), 34-56.
23
Alexander, L.V., and 23 Co-authors., 2006. Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation. journal of Geophysical Research, (Vol, 111), 1-22.
24
Alexandersson, H., 1986. A Homogeneity Test Applied to precipitation data. Journal of Climatology, (Vol, 6), 661-675.
25
Bartolini, G., Morabito, M., Alfonso, C., Grifoni, D., Torrigiani, T., Petralli, M., Maracchi, G., and Orlandini, S., 2008. Recent trends in Tuscany (Italy) summer temperature and indices of extremes. International journal of climatology, 28(13), 1751-1760.
26
Brown, P., Bradley S.R., Keimig, F. T., 2010. Changes in Extreme Climate Indices for the Northeastern United States, 1870–2005. Journal of Climate, (Vol, 23), 6555-6572.
27
Chieh-Kao, S., and Ganguly, A.R., 2011. Intensity, duration, and frequency of precipitation extremes under 21st‐century warming scenarios. Journal of Geophysical Research, 116(16), 1-14.
28
Gajic-Capka, M., and Cindric, K., 2011. Secular trends in indices of precipitation extremes in Croatia, 1901-2008. GEOFIZIKA, (Vol, 28), 293-312.
29
Guclu, Y.s., and Sisman, E., Yelegan, M. o., 2018. Climate change and frequency-intensity-duration (FID) curves for Florya station Istanbul. Flood Risk Management journal, 11(s1), 403-418.
30
Irannezhad, M., Deliang C., Klove, B., Moradkhani, H., 2017. Analyzing the variability and trends of precipitation extremes in Finland and their connection to atmospheric circulation patterns. International journal of climatology, 37(s1), 1053-1066.
31
Katiraie-Boroujerdy, P.S., Ashore, H., Hsu, K.L., Sorooshian, S., 2017. Trends of precipitation extreme indices over a subtropical semi-arid area using PERSIANN-CDR. Theoretical and Applied Climatology, 130(1-2), 249-260.
32
Keggenhoff, I., Elizbarashvili, M., Amiri-Farahani, A., King, L., 2014. Trends in daily temperature and precipitation extremes over Georgia, 1971–2010. Weather and Climate Extremes, (Vol, 4), 75-85.
33
Kendall, M.G., 1970. Rank Correlation Methods, 2nd Ed., and New York: Hafner.
34
Klein tank, A., and Konnen, G.P., 2003. Trends in Indices of Daily Temperature and Precipitation Extremes in Europe, 1946-99. Journal of Climate, 16(22), 3665-3680.
35
Mann, H.B., 1945. Nonparametric tests against trend, Econometrical, (Vol, 13), 245-25.
36
Manton, M.J, Della-Marta, P.M., Haylock, M.R., 2001. Trends In extreme Daily Rainfall and Temperature in Southeast Asia and south Pacific: 1961- 1998. International Journal of Climatology, 21(3), 269-284.
37
Mehlat, S., Fazil, S.M., Syed Rouhullah, A., Pandey, Y., 2017. Modelling of Runoff Using Curve Expert for Dachigam –Telbal Catchment OF Kashmir Valley, India. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 6(11), 3822-3826.
38
Shi, J., Cui, L., Wen, K., Zhan, T., Wei, P., Zhang, B., 2018. Trends in the consecutive days of temperature and precipitation extremes in China during 1961–2015. Environment Research, (Vol, 161), 381-391.
39
Shrestha, A., Sagar R.B, Sharm, A.R., Duo, C., Kulkarni, A., 2017. Observed trends and changes in daily temperature and precipitation extremes over the Koshi river basin 1975-2010. International Journal of Climatology, 37(2), 1066-1083.
40
Sohrabi M., Jae H.R., Abatzoglou J., Tracy, J., 2012. Climate extreme and its linkage to regional droughtover Idaho, USA. Natural Hazards, 65(1):653-681.
41
Sohrabi, M., Hyeon Ryu, J., Abatzoglou, J., Tracy, J., 2012. Climate extreme and its linkage to regional droughtover Idaho, USA. Natural Hazards, 65(1), 653-681.
42
Sohrabi, M., Marofi, S., and Ababaei, B., 2009. Investigation of temperature and precipitation indices by using RClimDex and R software in Semnan province. International Conference on Water Resources, 16-18 August. 341-348
43
Xin, L., Wang, X., Babivic, V., 2018. Analysis of variability and trends of precipitation extremes in Singapore during 1980-2013. International Journal of Climatology, 38(1), 125-141.
44
Yilmaz, A., G., Imteaz, M.A., and Perera, B.J.C., 2017. Investigation of non-stationary of extreme rainfalls and spatial variability of rainfall intensity-frequency-duration relationships: a case study of Victoria Australia. International Journal of Climatology, 37(1), 430-442.
45
Zilli, T., M., Carvalho, M., V., Liebmann, B. A., Silva Dias, M., 2017. A Comprehensive analysis of trends in extreme precipitation over southeastern coast of Brazil. International Journal of Climatology, 37(5), 2269-2279.
46
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی شاخصهای شهر اکولوژیک در شهر چناران در راستای توسعه پایدار با روش Emergy
در این تحقیق به ارزیابی شاخصهای شهر اکولوژیک و ابعاد توسعه پایدار در شهر چناران، پرداخته شده است. جامعه آماری، شهر چناران و ابزار تحلیل دادهها، استفاده از روش Emergy است. برای بررسی، شاخصهای چون منابع تجدید پذیر، تجدید ناپذیر، سوخت و تولیدات، استفاده شده و سپس شهر چناران را به لحاظ ابعاد مختلف Emergy (شدت، ساختار، بهرهوری و فشار زیستمحیطی) مورد بررسی قرار داده، که جهت بررسی شدت از تراکم و سرانه Emergy، در بررسی ساختار، جریان Emergy از منابع تجدید پذیر در مقایسه به واردات انرژی و مواد و همچنین نرخ خودکفایی و در بهرهوری فرآیند، Emergy سوخت و برق در نظر گرفته شده و درنهایت جهت نشان دادن فشار زیستمحیطی و شاخصهای پایداری (ESI) از ترکیب همه عوامل و جریانها استفاده میشود که نسبت EYR به ELR(عملکرد Emergy به بارگذاری محیطزیست) است و همچنین تحمل تراکم ظرفیت بر اساس Emergy تجدید پذیر میباشد. نتایج نشان میدهد، EYRبه دست آمده در شهر چناران 1.05 و (ELR) 3.76e+04 میباشد که از نسبت این دو با هم، میزان پایداری (ESI) برابر با 2.79e-05 است و با توجه به اینکه نسبت EYR به ELR کمتر میباشد درنتیجه فشار زیستمحیطی ناشی از استفاده از منابع تجدید ناپذیر و سوختهای فسیلی بالا بوده، این نیز بر پایداری تأثیر مستقیم داشته، از طرفی رشد و گسترش شهر و ساختوسازهای صورت گرفته نیز باعث استفاده بیشتر از منابع محلی و درنتیجه منجر به کاهش پایداری شده است. همچنین، اقدامات و جهتگیریها با توجه به شاخصهای در نظر گرفته شده در راستای، شهر اکولوژیک نیست.
https://geoeh.um.ac.ir/article_33240_0068baec16c5c7071b5fb51e47f9f2e5.pdf
2019-03-21
219
236
10.22067/geo.v0i0.69187
اکوسیتی
توسعه پایدار
روش Emergy
محمد رحیم
رهنما
rahnama@um.ac.ir
1
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
ندا
سپهری
sepehrineda1388@gmail.com
2
دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
پور جعفر، محمودرضا؛منتظر الحجه، مهدی؛رنجبر، احسان؛کبیری، رضا؛ 1391. ارزیابی توان اکولوژیکی به منطور تعیین عرصههای مناسب توسعه در محدوده شهر جدید سهند. مجله جغرافبا و توسعه. شماره 28. پاییز1391،22-11.
1
جهادکشاورزی شهرستان چناران؛ 1390. اطلاعات و آمار کشاورزی.
2
سازمان آب و هوا شناسی خراسان رضوی؛ 1391. ایستگاه هوا شناسی گلمکان- چناران..
3
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ؛1384. فرهنگ جغرافیای آبادیهای کشور استان خراسان رضوی شهرستان چناران. چاپ اول.
4
مرکز آمار ایران؛ 1390. اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن..
5
مهندسان مشاور نقش پیراوش؛ 1387. طرح جامع شهر چناران..
6
Alberti, M., 2005. The effects of urban patterns on ecosystem function. International Regional Science Review 28 (2), 168–192.
7
Bertalanffy, L., 1968.General system Theory. George Braziller Publ. New York 295 p.
8
Cai.Z.F, Zhang. L.X, Zhang. B, Chen. Z.M., 2009. Emergy-based analysis of Beijing–Tianjin–Tangshan region in China, Commun Nonlinear Sci Numer Simulat 14 4319–4331.39
9
Chen.Shaoqinga, Chen. Bin, Su. Meirong., 2011. A new way to quantify ecological and economic interactions between two cities using emergy analysis, 2010 International workshop from the International Congress on Environmental Modeling and Software (iEMSs2010), 60–24.
10
Hau JL, Bakshi BR., 2004. Promise and problems of emergy analysis. Ecological Modelling 178:215–225.
11
Jaeger, J.A.G., Bertiller, R., Schwick, C., Kienast, F, (2010. Suitability criteria for measures of urban sprawl. Ecological Indicators 10 (2), 397–406.
12
Liu. G.Y, Yang.Z.F, Chen.B(2012), Emergy-based urban dynamic modeling of long-run resource consumption, economic growth and environmental impact: conceptual considerations and calibration, The 18th Biennial Conference of International Society for Ecological Modelling, Procedia Environmental Sciences 13 (2012) 1179 – 1188.
13
Liu. Gengyuan, Yang. Zhifeng, Chen. Bin., 2010. Emergy-based Ecological Economic Evaluation of Beijing Urban Ecosystem., 2010 International workshop from the International Congress on Environmental Modeling and.
14
Mansson, B.A., McGlade, J.M., 1993. Ecology, thermodynamics and H.T. Odum’s conjectures. Oecologia 93, 582–596.
15
Miltner, R., White, D., Yoder, C.O., 2004. The biotic integrity of streams in urban and suburbanizing landscapes. Landscape and Urban Planning 69 (1),87-100.
16
Muñuzuri.Jesús,Duin.J.H.R.van,Escudero.Alejandro., 2010. How efficient is city logistics? Estimating ecological footprints for urban freight deliveries,The Sixth International Conference on City Logistics,Procedia Social and Behavioral Sciences 2 (2010) 6165–6176.
17
Odum, E.C., and Odum, H.T., 1980. Energy systems and environmental education. Pp. 213-231 in: Environmental Education- Principles, Methods and Applications, Ed. by T.S. Bakshi and Z. Naveh. Plenum Press, New York.
18
Odum, H.T., 1983. Systems Ecology: An Introduction. John Wiley, NY. 644 p.
19
Odum, H.T., 1996. Environmental Accounting: Emergy and Environmental Policy Making. John Wiley and Sons, New York. p370.
20
-Response Model in a coastal city., 2012. China, The 18th Biennial Conference of International Society for Ecological Modelling, (2012) 221 – 231.
21
Sciubba, E., 2010. On the Second-Law inconsistency of Emergy Analysis. Energy 35, 3696-3706.
22
Silvert W., 1982. The theory of power and efficiency in ecology. Ecological Modelling 15:159–164.
23
The fifth International Eco-city conference, shenzen, china, august(1999).
24
YuLin.Zhu, Jie. Zhou, Sha. Li., 2011. Analysis on the emergy structure and eco-efficiency of the agricultural eco-economic system in Hunan, IACEED2010. 1597–1602.
25
Zhang. X.C, Ma.C, Zhan. S.F, Chen. W.P., 2012. Evaluation and simulation for ecological risk based on emergy analysis and Pressure-State-Response Model in a coastal city, China, The 18th Biennial Conference of International Society for Ecological Modelling, (2012) 221 – 231.
26