ORIGINAL_ARTICLE
کارایی آنالیز کمی پارامترهای ژئومورفومتریک در تهیه نقشه حساسیت فرسایش خاک (مطالعه موردی: حوضه منج)
ژئومورفومتری زیرمجموعهای از ژئومورفولوژی است که دارای رویکرد اندازهگیری کمّی و کیفی عوارض سطح زمین میباشد. ژئومورفومتری شبکه زهکشی در فهم فرآیندهای تشکیلدهنده لندفرمها، خواص فیزیکی خاک و ویژگیهای فرسایشی آن بسیار مهم است. در این پژوهش با استفاده از آنالیز پارامترهای ژئومورفومتریک و روشهای فاکتور ترکیب و VIKOR به اولویتبندی فرسایشپذیری زیرحوضههای حوضه آبخیز منج در استان چهارمحال و بختیاری که یک منطقه حساس به فرسایش میباشد، پرداخته شده است. بدینمنظور از مدل رقومی ASTER با دقت 30 متر و ArcGIS برای استخراج و آنالیز 22 پارامتر ژئومورفومتریک که شامل پارامترهای پایه، خطی، شکلی و توپوگرافیک است، استفاده گردید. بهمنظور صحتسنجی روشها از مقادیر عددی فرسایش ویژه استخراج شده برای هر یک از زیرحوضهها استفاده شده است. طبق نتایج پارامترهای تراکم زهکشی، شیب و عدد نفوذ بیشترین تأثیر را در فرسایشپذیری داشتهاند. نتایج حاصل از اولویتبندی زیرحوضهها نشان داد که در هر دو روش زیرحوضه 1 دارای بیشترین حساسیت به فرسایش است که علت آن بالا بودن مقادیر پارامترهای خطی و توپوگرافیک و پایین بودن مقادیر پارامترهای شکلی در آن میباشد. پس از اولویتبندی زیرحوضهها، حوضه منج با مساحت 707/70 کیلومترمربع، از لحاظ حساسیت به فرسایش به 3 کلاس حساسیت خیلی زیاد، زیاد و متوسط در مدل فاکتور ترکیب و به چهار کلاس حساسیت خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم در مدل VIKOR طبقهبندی گردید. مقایسه نتایج حاصل از اولویتبندی زیرحوضهها با مقادیر عددی فرسایش ویژه اندازهگیری شده برای هر یک از زیرحوضهها نشان داد که پارامترهای ژئومورفومتریک دارای کارایی بالایی در شناسایی مناطق حساس به فرسایش بوده و همچنین روش VIKOR دارای دقت پیشبینی بالاتری نسبت به روش فاکتور ترکیب است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32252_d477ac33317a0bdf20dfbb7deed4f6b6.pdf
2018-06-22
1
22
10.22067/geo.v7i2.65865
فرسایش پذیری
فرسایش خاک
پارامترهای ژئومورفومتریک
حوضه منج
مجتبی
یمانی
myamani@ut.ac.ir
1
دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
علیرضا
عرب عامری
alireza.ameri91@yahoo.com
2
تربیت مدرس
AUTHOR
آمانی، محمد؛ نجفی نژاد، علی؛ 1393. اولویت بندی زیرحوضه ها با استفاده از آنالیز مورفومتری، فنون سنجش از دور و GIS، حوضه آبخیز لهندر، استان گلستان. پژوهشنامه مدیریت حوضه آبخیز، شماره 9، 15-1.
1
رحمتی، امید؛ طهماسبی پور، ناصر؛ پورقاسمی، حمیدرضا؛ 1394. اولویتبندی سیلخیزی زیرحوضههای آبخیز استان گلستان بر اساس آنالیز مورفومتریک و همبستگی آماری. اکوهیدرولوژی، شماره2، 151-161.
2
فلاح، مقدسه؛ محمدی، مازیار؛ کاویان، عطااله؛ 1394. اولویتبندی زیرحوضهها با استفاده از آنالیز مورفومتری و تغییرات کاربری اراضی در حوضه آبخیز تالار استان مازندران. اکوهیدرولوژی، شماره3، 261-274.
3
Abdel-Lattif, A., & Sherief, Y., 2012. Morphometric Analysis and Flash Floods of Wadi Sudr and Wadi Wardan, Gulf of Suez, Egypt: Using Digital Elevation Model. Arab Journal of Geosciences, 5, 181-195.
4
Abdul Rahaman, S., Abdul Ajeez, S., Aruchamy, S., & Jegankumar, R., 2015. Prioritization of Sub Watersheds Based on Morphometric Characteristics Using Fuzzy Analytical Hierarchy Process and Geographical Information System—A Study of Kallar Watershed, Tamil Nadu. Aquatic Procedia, 4, 1322-1330.
5
Arabameri, A.R., Pourghasemi, H.R., & Cerda, A., 2018. Erodibility prioritization of sub-watersheds using morphometric parameters analysis and its mapping: A comparison among TOPSIS, VIKOR, SAW, and CF multi-criteria decision making models. Science of the Total Environment, 613–614, 1385–1400.
6
Chatterjee, S., Krishna, A.P., & Sharma, P., 2013. Geospatial assessment of soil erosion vulnerability at watershed level in some sections of the Upper Subarnarekha river basin, Jharkhand, India. Environmental Earth Sciences, 71(1), 357–74.
7
Dehn, M., Grtner, H., & Dikau, R., 2001. Principles of semantic modeling of landform structures. Comput. Geosci, 27 (8), 1005– 1010.
8
El-Santawy, M.F., 2012. A VIKOR Method for Solving Personnel Training Selection Problem. International Journal of Computing Science, 1 (2), 9-12.
9
Evangelin Ramani, S., Selvakumar, R., Rajasimman, U.A.B., & Rajamanickam, G., 2015. Morphometric analysis of sub-watershed in parts of Western Ghats, South India using ASTER EM, Geomatics. Natural Hazards and Risk, 6, 326-341.
10
Evans, I.S., 1972. General Geomorphology, Derivatives of Altitude and Descriptive Statistics, In R.J. Chorley (Ed.), Spatial Analysis in Geomorphology (pp. 17-90. London: Methuen & Co. Ltd.
11
Farhan, Y., & Anaba, O., 2016. A Remote Sensing and GIS Approach for Prioritization of Wadi Shueib Mini-Watersheds (Central Jordan) Based on Morphometric and Soil Erosion Susceptibility Analysis. Journal of Geographic Information System, 8, 1-19.
12
Farhan, Y., Anbar, A., Enaba, O., & Al-Shaikh, N., 2015. Quantitative Analysis of Geomorphometric Parameters of Wadi Kerak, Jordan, Using Remote Sensing and GIS. Journal of Water Resource and Protection, 7, 456-475.
13
Gessesse, B., Bewket, W., & Bräuning, A., 2015. Model-based characterization and monitoring of runoff and soil erosion in response to land use/land cover changes in the Modjo watershed, Ethiopia. Land Degrad. Dev, 26, 711–724.
14
Horton, R., 1945. Erosional Development of Streams and Their Drainage Basins; Hydrophysical Approach to Quantitative Morphology. Geological Society of America Bulletin, 56, 275-370.
15
Huang, J.J., Tzeng, G.H., & Liu, H.H., 2009. A Revised VIKOR Model for Multiple Criteria Decision Making - The Perspective of Regret Theory. In Cutting-Edge Research Topics on Multiple Criteria Decision Making, 35, 761-768.
16
Iqbal, M., & Sajjad, H., 2014. Watershed Prioritization using Morphometric and Land Use/Land Cover Parameters of Dudhganga Catchment Kashmir Valley India using Spatial Technology. J Geophys Remote Sens, 3. 1-12.
17
Jang, T., Vellidis, G., Hyman, J.B., Brooks, E., Kurkalova, L.A., Boll, J., & Cho, J., 2013. Model for Prioritizing best management practice implementation: sediment load reduction. Environ. Manage, 51, 209–224.
18
Keesstra, S., Pereira, P., Novara, A., Brevik, E. C., Azorin- Molina, C., Parras-Alcantara, L., Jordan, A., & Cerdà, A., 2016. Effects of soil management techniques on soil water erosion in apricot orchards. Sci. Total Environ, 551, 357–366.
19
Kosmas, P., Niki, E., & Andreas, V., 2009. Mapping Geomorphological Environments, Springer.
20
Malik, M., Bhat, M., & Kuchay, N.A., 2011. Watershed based drainage morphometric analysis of Lidder catchment in Kashmir valley using Geographical Information System. Recent Res in Sci and Tech, 3(4), 118–260.
21
Miller, V., 1953. A Quantitative Geomorphic Study of Drainage Basin Characteristics in the Clinch Mountain Area, Virginia and Tennessee. Project NR 389-402, Technical Report 3, Columbia University, Department of Geology, ONR, New York.
22
Moore, I.D., Grayson, R.B., & Ladson, A.R., 1991. Digital terrain modelling: a review of hydrological, geomorphological and biological applications. Hydrol Process, 5(1. 3–30
23
Nautiyal, M.D., 1994. Morphometric analysis of drainage basin, district Dehradun, Uttar Pradesh. Indian Soc. Remote Sensing, 22(4), 252–262.
24
Nooka Ratnam, K., Srivastava, Y.K., Venkateshwara Rao, V., Amminedu, E., & Murthy, K.S.R., 2005. Check Dam Positioning by Prioritization of Micro-Watersheds Using SYI Model and Morphometric Analysis—Remote Sensing and GIS Perspective. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 33, 25-38.
25
Okumura, M., & Araujo, A.G., 2014. Long-term cultural stability in hunter–gatherers: a case study using traditional and geometric morphometric analysis of lithic stemmed bifacial points from Southern Brazil. J Archaeol Sci, 45, 59–71.
26
Opricovic, S., & Tzeng, G.H., 2004. Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156 (2), 445-455.
27
Pacific Southwest Inter-Agency Committee., 1968. Report on factors affecting sediment yield in the Pacific Southwest area and selection and evaluation of measures for the reduction of erosion and sediment yield, Water Management Subcommittee, Sedimentation Task Force.
28
Patel, D., Dholakia, M., Naresh, N., & Srivastava, P., 2012. Water Harvesting Structure Positioning by Using Geo-Visualization Concept and Prioritization of Mini-Watersheds through Morphometric Analysis in the Lower Tapi Basin. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 40, 299-312.
29
Patel, D., Gajjar, C., & Srivastava, P., 2013. Prioritization of Malesari Mini-Watersheds through Morphometric Analysis: A Remote Sensing and GIS Perspective. Environmental Earth Sciences, 69, 2643-2656.
30
Pike, R.J., Evans, I.S., & Hengl, T., 2009. Geomorphometry: A Brief Guide. In T. Hengl & H.I. Reuter (Eds.), Developments in Soil Science (pp. 1-765. Elsevier.
31
Prosdocimi, M., Cerdà, A., & Tarolli, P., 2016. Soil water erosion on Mediterranean vineyards: A review. Catena, 141, 1–21.
32
PSIAC Report., 2000. Sediment assessment and evaluation study for Lake Louise and Cottonwood Lake Hand, Hyde, Faulk, and Spink Counties South Dakota, United States Department of Agriculture Natural Recourses Conservation Service South Dakota in Cooperation with South Dakota. Department of Environment and Natural Resources and Hand County Conservation District.
33
Schumm, S., 1956. Evolution of Drainage Systems and Slopes in Badlands at Perth Amboy, New Jersey. Geological Society of America Bulletin, 67, 597-646.
34
Shary, P., Sharaya, L., & Mitusov, A., 2002. Fundamental quantitative methods of landsurface analysis. Geoderma, 107, 1-32.
35
Singh, O., Sarangi, A., & Sharma, M., 2008. Hypsometric Integral Estimation Methods and Its Relevance on Erosion Status of North-Western Lesser Himalayan Watersheds. Water Resources Management, 22, 1545-1560.
36
Strahler, A., 1957. Quantitative Analysis of Watershed Geomorphology. Transactions. American Geophysical Union, 38, 913-920.
37
Todorovski, L., & Džeroski, S., 2006. Integrating knowledge driven and data-driven approaches to modeling. Ecol. Model, 194 (1), 3–13.
38
Yahya, F., & Omar, A., 2016. A Remote Sensing and GIS Approach for Prioritization of Wadi Shueib Mini-Watersheds (Central Jordan) Based on Morphometric and Soil Erosion Susceptibility Analysis. Journal of Geographic Information System, 8, 1-19.
39
ORIGINAL_ARTICLE
استفاده از سنجههای سیمای سرزمین در ارزیابی تغییرات ساختار چشمانداز حوزه آبخیز قرهسو کرمانشاه
امروزه تغییرات بدون برنامه کاربری اراضی به مشکلات حاد زیستمحیطی تبدیل شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی تغییرات ساختار چشمانداز حوزه آبخیز قرهسو به کمک سنجش از دور و با استفاده از سنجههای سیمای سرزمین در یک بازه زمانی 24 ساله، برای برنامهریزیهای فعلی و آتی استفاده از سرزمین در جهت توسعه پایدار حائز اهمیت است. برای تهیه نقشه کاربری اراضی از تصاویر ماهوارهای لندست 5 سال 1991 و لندست 8 سال 2015 استفاده شد. بهمنظور بررسی تغییرات کاربری اراضی در این بازه زمانی از سنجههای تعداد لکّه، تراکم لکّه، درصد پوشش سیمای سرزمین، بزرگترین لکّه در سطح کلاس و از سنجههای تعداد لکّهها، تراکم لکّه، تنوع شانون و پیوستگی در سطح سیمای سرزمین در نرمافزار Fragstats استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در سطح کلاس با استفاده از سنجههای درصد پوشش، تعداد لکّهها، تراکم لکّه و مساحت بزرگترین اندازه لکّه کاربری انسانساخت افزایش یافته که این موضوع موجب کاهش شدید اندازه بزرگترین لکّه مرتعی (از 2/15 درصد به 82/0) شده است که زمانی به هم پیوسته و دارای یکپارچگی زیادی بودهاند. این فرایند تغییرات در سیمای سرزمین منجر به کاهش بازدهی و کوچک شدن قطعات کلاس اراضی مرتعی (نزول 36 درصدی) گردیده است. نتایج در سطح سیمای سرزمین نیز بهطور کلی نشان داد سیمای سرزمین تکهتکهتر و از نظر میزان یکپارچگی عناصر ساختاری، ناپیوستهتر (از 27/48 درصد به 45/41) و از نظر نوع کاربری پوشش موجود در واحد سطح متنوعتر (از 11/1 به 20/1) شده است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32271_fb41f49b5e44d8d23d4ede8198aef40f.pdf
2018-06-22
23
36
10.22067/geo.v7i2.66958
سنجههای سیمای سرزمین
حوزه قرهسو
کاربری اراضی
نرمافزار Fragstats
حبیب
نظرنژاد
h.nazarnejad@urmia.ac.ir
1
دانشگاه ارومیه
LEAD_AUTHOR
مرتضی
حسینی
mo.ho1051@gmail.com
2
دانشگاه ارومیه
AUTHOR
طیبه
ایرانی
irani.t69@gmail.com
3
ارومیه
AUTHOR
اسکندری، سعیده؛ مرادی، ایوب؛ اولادی، جعفر؛ 1390. کاربری اراضی و تحلیل سیمای سرزمینی روستای گِل سفید از نظر زیست محیطی با استفاده از RS و GIS. آمایش سرزمین، دوره 3، شماره 4، 137-162.
1
اکبری، الهه؛ شکاری بادی، علی؛ 1393. پردازش و استخراج اطلاعات از دادههای ماهوارهای با استفاده از نرمافزار ENVI. نشر دانشگاهی فرهمند، 224 صفحه.
2
آرخی، صالح؛ فتحی زاد، حسن؛ 1393. مطالعه و تحلیل تخریب در حوزه آبخیز دویرج استان ایلام با استفاده از متریکهای اکولوژیکی سیمای سرزمین (سنجش از دور و GIS). تحقیقات مرتع و بیابان ایران، دوره 21، شماره 3، 466-481.
3
براتی، بهزاد؛ جهانی، علی؛ زبردست، لعبت؛ رایگانی، بهزاد؛ 1396. ارزیابی یکپارچگی مناطق حفاظت شده با به کارگیری رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین (منطقه مورد مطالعه: پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی). آمایش سرزمین، دوره 9، شماره 1، 153-168.
4
پورخباز، حمیدرضا؛ محمدیاری، فاطمه؛ اقدر، حسین؛ توکلی، مرتضی؛ 1394. رویکرد آمایشی در مدلسازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان بهبهان با بهکارگیری تصاویر ماهوارهای چند زمانه. آمایش سرزمین، دوره 7، شماره 2، 187-207.
5
دژکام، سید صادق؛ جباریان امیری، بهمن؛ درویشصفت، علی اصغر؛ 1394. پایش تغییرات سیمای سرزمین با استفاده از تحلیل سینوپتیک و تصاویر ماهوارهای (مطالعه موردی: شهرستان رشت). محیط زیست طبیعی، دوره 68، شماره 2، 225-238.
6
رضایی، فاطمه؛ فلاحتکار، سامره؛ داداشپور، هاشم؛ 1396. تغییرات فضایی-زمانی شکل شهرهای ساحلی و غیرساحلی استان مازندران با بهکارگیری سنجههای سیمای سرزمین. آمایش سرزمین، دوره 9، شماره 1، 57-79.
7
زاهدیفرد، ندا؛ خواجهالدین، سید جمالالدین؛ جلالیان، احمد؛ 1383. کاربرد دادههای رقومی سنجنده TM در تهیه نقشه کاربری اراضی حوزه آبخیز رودخانه بازفت شهرکرد. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، دوره 8، شماره 2، 91-105.
8
شایسته، امین؛ کریمزاده، حمیدرضا؛ سلطانی، سعید؛ سرحدی، علی؛ 1387. بررسی رابطه تغییر کاربری اراضی و تولید رسوب در حوزه آبخیز مندرجان اصفهان. همایش ژئوماتیک87، سازمان نقشهبرداری کشور.
9
فیروزبخت، علی؛ پرهیزکار، اکبر؛ ربیعیفر، ولی اله؛ 1391. راهبردهای ساختار زیست محیطی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهرکرج). پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 44، شماره 80، 213-239.
10
فیضیزاده، بختیار؛ سلمانی، سعید؛ 1395. مدلسازی تخریب اراضی کشاورزی بر اثر رشد و توسعه شهری با بهکارگیری روشهای شیپایه پردازش تصاویر ماهوارهای در محدوده شهری ارومیه. آمایش سرزمین، دوره 8، شماره 2، 177-202.
11
کرمی، آرش؛ فقهی، جهانگیر؛ 1390. بررسی کمّی کردن سنجههای سیمای سرزمین در حفاظت از الگوی کاربری اراضی پایدار مطالعه موردی: کهگیلویه و بویراحمد. محیط شناسی، دوره37، شماره60، 79-88.
12
میرزایی، محسن؛ ریاحی بختیاری، علیرضا؛ سلمان ماهینی، عبدالرسول؛ غلامعلیفرد، مهدی؛ 1392. بررسی تغییرات پوشش اراضی استان مازندران با استفاده از سنجههای سیمای سرزمین بین سالهای 1389-1363. اکولوژی کاربردی، دوره 2، شماره 4، 37-54.
13
نوحه گر، احمد؛ جباریان امیری، بهمن؛ افراخته، روشنک؛ 1394. تحلیل کاربری سرزمین در بخش مرکزی گیلان با رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین. جغرافیا و آمایش شهری، دوره 5، شماره 15، 197-214.
14
نوحه گر، احمد؛ زارع، غلامرضا؛ 1391. استخراج پهنههای شوری خاک در مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از دادههای سنجش از دور (مطالعه موردی: شهرستان داراب). جغرافیا و مخاطرات طبیعی، دوره 1، شماره 1، 49-64.
15
Apan, A., Raine, S., & Paterson, M., 2002. Mapping and Analysis of changes in the riparian landscape structure of the Lockyer valley catchment, Queensland, Australia. Landscape and Urban Planning, 59(1): 43-57.
16
Castillo, E. M., Garcia-Martin, A., Aladren, L.A.L. & de Luis, M., 2015. Evaluation of forest cover change using remote sensing techniques and landscape metrics in Moncayo Natural Park (Spain), Applied Geography, 62(1): 247-255.
17
Forman, R.T.T., & Godron, M., 1986. Landscape Ecology. Springer, 640p.
18
Herold, M., Couclelis, H., & Clarke, K., 2005. The role of spatial metrics in the analysis and modeling of urban landuse change. Journal of Computers, Environment and Urban Systems, 29(4): 369-399.
19
Lillesand, T.M., Kiefer, R.W., & Chipman, J.W., 2004. Remote Sensing and Image Interpretation. Fifth edition, Wiley and Sons. New York, 812p.
20
Matsushita, B., Xu, M., & Fukushima, T., 2006. Characterizing the changes in Landscape structure in the lake Kasumigaura basin, Japan using a high-quality GIS dataset. Landscape and Urban Planning, 78(3): 241-250.
21
McGarigal, K., 2015. Fragstats User Manual, Version 4.2. University of Massachusetts Amherst, 182p.
22
Richards, J.A., 2013. Remote Sensing Digital Image Analysis: An Introduction, 5nd Edition, Springer, 494p.
23
Zhang, L., Wu, J., Zhen, Y., & Shu, J., 2004. A GIS-based gradient analysis of urban landscape pattern of Shanghai metropolitan area, China. Landscape Urban Planning, 69(1):1-16.
24
Zhou, T., Wu, J., & Peng, Sh., 2012. Assessing the effects of landscape pattern on river water quality at multiple scales: A case study of the Dongjiang River watershed, China. Ecological Indicators, 23(1): 166-175.
25
ORIGINAL_ARTICLE
طبقهبندی مخاطرات رودخانههای شهری (مطالعه موردی: استان مازندران، شهر نوشهر)
ژئومورفولوژی میتواند با مطالعه مخاطرات رودخانهای در مدیریت سیستمهای رودخانهای مشارکت نماید. در این مطالعه، رودهای شهری نوشهر مورد بررسی و طبقهبندی قرار گرفتند. نوشهر در شمال ایران و استان مازندران واقع شده است. در این مقاله روشی برای طبقهبندی مخاطرات رودخانهای در مناطق شهری پیشنهاد شده است. کار در سه مرحله صورت گرفته است: 1) بازههای کانال بر اساس ویژگیهای ژئومورفیک و شاخصهای تعدیل رود تفکیک شدند. حساسیت زئومورفیک هر بازه در سه گروه زیاد، متوسط و کم تقسیمبندی شدند. 2) در مرحله دوم، هر بازه رودخانهای بر اساس فعالیت مستقیم انسان(مدیریت) و سازههای رودخانهای تقسیمبندی شدند. بازههای رودخانهای به چهار گروه A، B، C و D گروهبندی شدند. در مرحله سوم، با ترکیب مراحل قبلی (تعدیل ژئومورفیک و فعالیت انسانی) رودهای شهری به 12 طبقه تقسیمبندی شدند. شدت فعالیت فرایندهای ژئومورفیک هم با مقادیر 1، 2 و 3 رتبهبندی شدند. ظرفیت تعدیل ژئومورفیک همه بازهها در گروه متوسط و کم قرار دارد. بازههای رودهای کورکورسر(4-1) و ماشلک (14-12) تقریباً طبیعی بوده و در گروه MD و MC قرار دارند. این کانالها ظرفیت تعدیل طبیعی متوسط داشته و مداخلات حفاظتی در کمتر از 10 درصد بازه وجود دارد. بازههای رودخانه گردکل در طبقه LA و LB طبقهبندی شدند. این کانالها ظرفیت تعدیل طبیعی کمی داشته و کنارههای آنها با پوششهای محافظ حفاظت میشود. پس از طبقهبندی رود، مخاطرات کانالهای رودخانهای شامل فرسایش، رسوبگذاری، فعالیت انسانی و هیدرولوژی در هر بازه مورد بررسی قرار گرفتند. در طبقه MD فرسایش غلبه داشته و در طی سیلاب فرایند تعدیل طبیعی اتفاق میافتد. دخالتهای انسانی مشاهدهشده در این بازهها شامل اشغال دشت سیلابی، انباشت نخالههای شهری و برداشت رسوب از بستر رود میشود. در طبقات LA و LB در همه بازهها اشکال رسوبگذاری دیده میشود. رسوبگذاری موجب کاهش ظرفیت کانال و خروج سیل از بالای تراسهای آبرفتی شده که موجب ایجاد خسارت به مناطق شهری شده است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32290_99b04d9ae5285e80b6655b9e89c24896.pdf
2018-06-22
37
52
10.22067/geo.v7i2.66208
مخاطرات رودخانه ای
رودهای شهری
طبقه بندی رود
نوشهر
مازندران
رضا
اسماعیلی
r.esmaili@umz.ac.ir
1
دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
محسن
رفیعی
re_esmaili@yahoo.com
2
مازندران
AUTHOR
قاسم
لرستانی
gh.lorestani@umz.ac.ir
3
مازندران
AUTHOR
کیا
بزرگمهر
4
آزاد اسلامی چالوس
AUTHOR
اسماعیلی، رضا؛ لرستانی، قاسم؛ 1394. «ارزیابی اثرات شهرنشینی بر ویژگیهای ژئومورفیک رودخانهها، مطالعه موردی شهر نور، استان مازندران». پژوهشهای دانش زمین. دوره 6. شماره4. 93-78.
1
اسماعیلی، رضا؛ لرستانی، قاسم؛ رجب پور، مریم؛ 1395. «ارزیابی ژئومورفیک و بررسی تغییرات بابل رود در محدوده شهر بابل، استان مازندران». مخاطرات محیط طبیعی. شماره 9، 88-77.
2
حسینزاده، سیدرضا؛ جهادی طرقی، مهناز؛ 1386. «اثرات گسترش شهر مشهد بر الگوی زهکشی طبیعی و تشدید سیلابهای شهری». پژوهشهای جغرافیایی. شماره 61 ، 159-145.
3
حسینزاده، محمدمهدی؛ اسماعیلی، رضا؛ 1394. مبانی ژئومورفولوژی رودخانهای، مفاهیم، اشکال و فرایندها. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. چاپ اول.
4
رستمیخلج، محمد؛ مهدوی، محمد؛ خلیقی سیگارودی، شهرام؛ سلاجقه، علی؛1391.«تحلیل حساسیت متغیرهای مؤثر بر سیلاب شهری با استفاده از مدل SWMM». پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز. سال سوم. شماره 5. 90-81..
5
قهرودی تالی، منیژه؛ مجیدی هرودی، آنیتا؛ عبدلی، اسماعیل؛ 1395. «آسیب پذیری ناشی از سیلاب شهری (مطالعه موردی: تهران، درکه تا کن)». جغرافیا و مخاطرات محیطی. شماره 17، 36-21.
6
Brierley, G.L., & Fryirs, K., 2005. Geomorphology and River Management: Application of the River Style framework. Blackwell publishing,UK.
7
Cherqui, F., Belmeziti, A., Granger, D., Sourdril, A., & Gauffre, P.L., 2015. Assessing urban potential flooding risk and identifying effective risk-reduction measures, Science of the Total Environment, 514, 418–425.
8
Chin, A., & Gregory, K.J., 2005. Managing urban river channel adjustments. Geomorphology, 69, 28–45.
9
Chin, A., O’Dowd, A.P., & Gregory, K.J., 2013. Urbanization and River Channels, Treatise on Geomorphology, 9, 809-827.
10
Doyle, M.W., Jonathan, M.H., Rich, C.F., & Spacie, A., 2000. Examining the effects of urbanization on streams using indicators of geomorphic stability. Physical Geography, 21(2), 155-181.
11
Dust, D.W., & Wohl, E.E., 2010. Quantitative technique for assessing the geomorphic thresholds for floodplain instability and braiding in the semi-arid environment. Journal of the International Society for the Prevention and Mitigation of Natural Hazards, 55(1), 145–160.
12
Ettinger, s., Mounaud, L., Magill, C., Yao-Lafourcade, A.F., Thouret, J.C., Manville, V., Negulescu, C., Zuccaro, G., Gregorio, D.D., Nardone, S., Uchuchoque, j.A.L., Arguedas, A., Macedo, L., & Llerena, N.M., 2015. Building vulnerability to hydro-geomorphic hazards: Estimating damage probability from qualitative vulnerability assessment using logistic regression, Journal of Hydrology, 541, 563-581.
13
Gregory, K.N., 2002. Urban channel adjustments in a management context: an Australian example, Environmental Management, 29 (5), 620–633.
14
Hardison, E.C., O’Driscoll, M.A., DeLoatch, J.P., Howard, R.J., & Brinson, M.M., 2009. Urban land use, channel incision and water table decline along coastal plain streams, North Carolina, Journal of the American water resources association (JAWRA), 45 (4), 1032-1046.
15
Hawley, R.J., Bledsoe, B.P., Stein, E.D., & Haines, B.E., 2012. Channel evolution model of semiarid stream response to urban-induced hydromodification, Journal of the American water resources association (JAWRA), 48(4), 722-744.
16
Henshaw, P.C., & Booth, D.B., 2000. Natural restabilization of stream channels in urban watersheds, Journal of the American water resources association (JAWRA), 36 (6), 1219-1236.
17
Hogan, D.M., Jarnagin, S.T., Loperfido, J.V., & Ness, K.N., 2014. Mitigating the effects of landscape development on streams in urbanizing watersheds, Journal of the American water resources association (JAWRA), 50 (1), 163-178.
18
McBride, M., & Booth, D.B., 2005. Urban impacts on physical stream condition: effects of spatial scale, connectivity, and longitudinal trends. Journal of the American Water Resources Association, 41 (3), 565–580.
19
Morelli, S., Battistini, A., & Catani, F., 2014. Rapid assessment of flood susceptibility in urbanized rivers using digital terrain data: Application to the Arno river case study (Firenze, northern Italy), Applied Geography, 54, 35-53.
20
Reid, H.E., & Brierly, G.J., 2015. Assessing geomorphic sensitivity in relation to river capacity for adjustment, Geomorphology, 251, 108-121.
21
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی افت سطح آب های زیرزمینی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: آبخوان دشت خوی)
بهرهبرداری بیش از ظرفیت منابع آبهای زیرزمینی منجر به پایین رفتن سطح آنها ازیکطرف و از طرف دیگر منجر به ایجاد فرونشست زمین در بعضی مناطق ایران شده است. به دلیل دسترسی آسان و سادگی بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی، میزان برداشت از این منابع افزایش قابلملاحظهای یافته و متأسفانه در سالهای اخیر حتی در بعضی مناطق، بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی بیشتر از امکانات تغذیهای بوده است. معیارهای اصلی برای پهنهبندی شامل بود و نبود شکافها، مقدار افت سطح آب، نوع رسوبات و عمق سطح آب میباشد. در اصل چهار پهنهبندی تشخیص و نقشهبرداری شد که شامل پهنههای خیلی بالا، بالا، متوسط و کم است. نقشههای تهیه شده از این منطقه نشان میدهد که گسترش پهنههای فرونشست خیلی زیاد و زیاد در منطقه فیرورق وجود دارد. در نقشههای مشاهده شده به ترتیب 10 درصد و 29 درصد پهنههای خیلی بالا و پهنههای بالا وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده طی 12 سال گذشته دشت فیرورق حدود 04/5 متر افت سطح آب داشتهاند که به طور متوسط سالیانه افت سطح آب در دشت فیرورق حدود 42 سانتیمتر بوده است. این افت سطح آب باعث فرونشست زمین در این دشت شده است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32310_0d996ba1007e3f0756919d7566dbddf1.pdf
2018-06-22
53
74
10.22067/geo.v7i2.67365
فرونشست تراز آب
دشت
خوی
فیرورق
حسن
حاجی حسینلو
haji3399@yahoo.com
1
آزاد اسلامی
LEAD_AUTHOR
خدابنده، علیاکبر؛ 1387. نقشه زمینشناسی چهارگوش سلماس مقیاس. انتشارات سازمان زمینشناسی کشور
1
خدابنده، علیاکبر؛ امینی فضل، عباس؛ 1372. نقشه زمینشناسیچهارگوشتسوج مقیاس 1:100000. انتشارات سازمان زمینشناسی کشور.
2
رادفر، جواد؛ امینی، بابک؛ 1380. نقشه زمینشناسی چهارگوش خوی مقیاس 1:100000. انتشارات سازمان زمین-شناسی کشور.
3
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ 1376. نقشه توپوگرافی ایواوغلی مقیاس 1:50000، چاپ دوم.
4
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ 1376. نقشه توپوگرافی خوی مقیاس 1:50000، چاپ دوم.
5
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ 1376. نقشه توپوگرافی دیزج دیز مقیاس 1:50000، چاپ دوم.
6
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛ 1376. نقشه توپوگرافی شکریازی مقیاس 1:50000، چاپ دوم.
7
Stöcklin, J., 1968. Structural history and tectonic of Iran: A review, American Association of Petroleum Geologists bulletin American Association of Petroleum Geologists bulletin, 52, 1229-1258.
8
ORIGINAL_ARTICLE
ارائه سیستم هشدار اولیه، برای تأمین امنیت اکولوژیکی مناطق حفاظت شده (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده درمیان، شرق ایران)
سیستم هشدار اولیه (EWS) یک مفهوم جامع است که میتواند بهعنوان یک ابزار مفید و ارزان برای تسهیل دستیابی به هدفهای عمده استراتژیک جهانی حفاظت و حفظ توسعه پایدار عمل کند. این سامانه قبل از بحرانی شدن شرایط، اطلاعات مؤثر را از طریق منابع شناخته شده برای آگاهی از خطرات احتمالی و انجام اقدامات لازم و ضروری تأمین میکند. نشانگرها، آشکار کنندۀ این اطلاعات مؤثر برای سیستم هشدار اولیه هستند. این مقاله برروی کمبودهای موجود در بخش مدیریت مناطق حفاظت شده در قسمت هزینه، نیروی انسانی و زمان متمرکز شده است. این مطالعه موردی برروی منطقه حفاظت شده درمیان واقع در شرق ایران صورت گرفت، که در طی آن با توجه به رویکرد فشار-حالت- واکنش (P-S-R)، و شاخص امنیت اکولوژیکی (ESI)، سیستم هشدار اولیه برای کمک به مدیریت منطقه مورد مطالعه پیشنهاد داده شد. 12 نشانگر محیطی در قالب سه معیار متفاوت (P=4، S=5 و R= 3) انتخاب و شاخص امنیت اکولوژیکی منطقه به دست آمد. با توجه به تحلیل آماری و نظرات کارشناسان، سه نشانگر مجموع بارش سالانه، وضعیت پوشش گیاهی و روشنایی خاک به عنوان نشانگرهای اصلی و پایانی برای عمل در سیستم هشدار اولیه انتخاب شدند. درنهایت با به دست آوردن میانگین سیساله سه نشانگر انتخاب شده در منطقه مورد مطالعه، فاصله اطمینان برای هر یک از این نشانگرها با ضریب اطمینان 95 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد که شاخص امنیت اکولوژیکی از سال 2000 تا 2014 از 31/0 به 51/0 رسیده بود. بهبود در تمام سطح منطقه حفاظت شده درمیان در گذر 14 سال مثبت ارزیابی شد، که نشان دهنده اثر مثبت حفاظت در کل منطقه مورد مطالعه است. سیستم هشدار دهی اولیه در سال 2014 برروی منطقه مورد مطالعه بکار گرفته شد. براساس نتایج بخشهایی از جنوب غرب و چند بخش از شرق منطقه در معرض خطر قرار گرفتهاند. بعد از مشخص شدن نواحی در خطر، با بازدید میدانی صحت عملکرد سیستم هشدار پیشنهاد شده ارزیابی شد. این سیستم از دقت بسیار خوبی برخوردار بود. با رویکرد ارائه شده، میتوان پایش منظم و مستمری برروی مناطق دارای اهمیت و غیرقابل دسترس داشت. این رویکرد با حداقل هزینه در مدیریت بهینه و جهتدار مناطق حفاظت شده مؤثر است. بااینحال انتخاب نشانگرهای جامع و مؤثر در امنیت اکولوژیکی مهمترین بخش از این رویکرد است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32375_92a8d8c683aa35f4aa737bdbb1df3e1d.pdf
2018-06-22
75
94
10.22067/geo.v7i2.62398
سیستم هشدار اولیه
منطقه حفاظت شده درمیان
امنیت اکولوژیکی
مدل PSR
میثم
بهرامی نژاد
bahraminejad_meysam@yahoo.com
1
دانشکده محیط زیست
AUTHOR
بهزاد
رایگانی
behzad.rayegani@gmail.com
2
دانشکده محیط زیست
LEAD_AUTHOR
باقر
نظامی بلوچی
nezamibagher@gmail.com
3
دانشکده محیط زیست
AUTHOR
علی
جهانی
ajahani@alumni.ut.ac.ir
4
دانشکده محیط زیست
AUTHOR
میرزا قادری، قادر. مرادی، محمد. فلاح، افشین؛ 1389. مقدمهای بر آمار و احتمال. چاپ. سنندج: انتشارات دانشگاه کردستان
1
Badji, M., & Dautrebande, S., 1997. Characterization of flood inundated areas and delineation of poor drainage soil using ERS-1 SAR imagery. Hydrological Processes, 11(10), 1441–1450. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1085(199708) 11:103.0.CO;2-Y.
2
Barlindhaug, S., Holm-olsen, I. M., & Tòmmervik, H., 2007. Monitoring archaeological sites in a changing landscape-using multitemporal satellite remote sensing as an “Early Warning” method for detecting regrowth processes. Archeological Prospection, 244(May), 231–244. https://doi.org/10.1002/arp.
3
Clarke, G. M., 1995. Relationships between developmental stability and fitness: Application for conservation biology. Conservation Biology, 9(1), 18–24. https://doi.org/10.1046/j.1523-1739.1995.09010018.x.
4
EarthExplorer., n.d.. Retrieved April 17, 2015, from https://earthexplorer.usgs.gov/. Forleo, M. B., & Palmieri, N., 2018. A framework for assessing the relational accessibility of protected areas. Journal of Cleaner Production, 194, 594–606. https://doi.org/10. 1016/j.jclepro.2018.05.149.
5
Giulio, M. Di, Holderegger, R. & Tobias, S. )2009(. Effects of habitat and landscape fragmentation on humans and biodiversity in densely populated landscapes. Journal of Environmental Management, 90(10), 2959–2968. http:// dx.doi.org/ 10.1016/ j.jenvman. 2009.05.002.
6
Haji-kazemi, S., Andersen, B., Eleftheriadis, R., & Capellan, A., 2015. The early warning procedure in an international context. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 194(1877), 85–95. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.06.122. Hijmans, R. J., Cameron, S. E., Parra, J. L., Jones, P. G., & Jarvis, A., 2005. Very high resolution interpolated climate surfaces for global land areas. Int. J. Climatol. 25(15), 1965–1978.
7
Hockey, P. A. R., & Curtis, O. E., 2009. Use of basic biological information for rapid prediction of the response of species to habitat loss. Conservation Biology, 23(1), 64–71. https://doi.org/10.1111/j.1523-1739.2008.01028.x.
8
Hua, Y.E., Yan, M.A., & Limin, D., 2011. Land ecological security assessment for Bai autonomous Prefecture of Dali based using PSR model-with data in 2009 as Case, 5, 2172–2177.
9
Iverson, L. R., & Prasad, A. M., 2007. Using landscape analysis to assess and model tsunami damage in Aceh province, Sumatra. Landscape Ecology, 22(3), 323–331. https://doi.org/10.1007/s10980-006-9062-6.
10
LAADs DAAC., n.d.. Retrieved July 8, 2015, from https://ladsweb.modaps.eosdis.nasa. gov/Leverington, F., Costa, K. L., Courrau, J., Pavese, H., Nolte, C., Marr, M., et al., 2010.Management effectiveness evaluation in protected areas – A global study. 87. https://doi.org/10.1007/s00267-010-9564-5.
11
Li, X., Lao, C., Liu, Y., Liu, X., Chen, Y., Li, S., et al., 2013. Early warning of illegal development for protected areas by integrating cellular automata with neural networks. Journal of Environmental Management, 130, 106–116. https://doi.org/10. 1016 /j.jenvman. 2013. 08.055.
12
Li, Y., Sun, X., Zhu, X., & Cao, H., 2010. An early warning method of landscape ecological security in rapid urbanizing coastal areas and its application in Xiamen, China. Ecological Modelling, 221(19), 2251–2260. https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel. 2010.04.016.
13
Saadat, H., Adamowski, J., Tayefi, V., Namdar, M., Sharifi, F., & Ale-Ebrahim, S., 2014. A new approach for regional scale interrill and rill erosion intensity mapping using brightness index assessments from medium resolution satellite images. Catena, 113, 306–313. https://doi.org/10.1016/j.catena.2013.08.012.
14
Sinclair, A. R. E., Fryxell, J. M., & Caughley, G., 2006. Wildlife Ecology, Conservation, and Management. Management.
15
Tegler, B., Sharp, M., & Johnson, M. A., 2001. Ecological monitoring and assessment network's proposed core monitoring variables: An early warning of environmental change. Environmental Monitoring and Assessment, 67(1–2), 29–56. Retrieved from http://www.scopus.com/inward/record.url?eid=2-s2.0-0035075092& partnerID=40&md5=fdf2a7670c7620e7f07fc7d883982890.
16
Wang, H., Long, H., Li, X., & Yu, F., 2014. Evaluation of changes in ecological security in China’s Qinghai Lake Basin from 2000 to 2013 and the relationship to land use and climate change. Environmental Earth Sciences, 72(2), 341–354. https://doi.org/10. 1007/s12665-013-2955-1
17
Williams, D.G., Evans, R.D., West, J.B., & Ehleringer, J.R., 2007. Applications of stable isotope measurements for early [hyphen(true graphic)] warning detection of ecological change,383–398.
18
Xiuping, Z., Shaofeng, C., & Qingwen, Q., 2000. A research on the assessment of regional ecological security. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences.
19
Yu, G., Zhang, S., Yu, Q., Fan, Y., Zeng, Q., Wu, L., et al., 2014. Assessing ecological security at the watershed scale based on RS/GIS: A case study from the Hanjiang River Basin. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 28(2), 307–318. https://doi.org/10.1007/s00477-013-0750-x.
20
Zhao, Y. Z., Zou, X. Y., Cheng, H., Jia, H. K., Wu, Y. Q., Wang, G. Y., et al., 2006. Assessing the ecological security of the Tibetan plateau: Methodology and a case study for Lhaze County. Journal of Environmental Management, 80(2), 120–131. https:// doi.org/ 10.1016/ j.jenvman.2005.08.019.
21
ORIGINAL_ARTICLE
نرخ فرونشست گرد و غبار اتمسفری و ارتباط آن با برخی از پارامترهای اقلیمی در استان خراسان رضوی
ذرات معلق اتمسفری بهعنوان نتیجه اصلی فرسایش بادی، اثرات بسیار مهمی بر محیط پیرامون خود دارند. هدف از این پژوهش، تعیین نرخ فرونشست گرد و غبار در استان خراسان رضوی و ارتباط آن با پارامترهای اقلیمی است. به این منظور تعداد 50 ایستگاه در سطح استان انتخاب و طی 12 ماه (مجموعاً 600 نمونه)، توسط تلههای شیشهای نمونههای گرد و غبار به صورت ماهیانه جمعآوری شد. حداقل مقدار میانگین نرخ فرونشست مربوط به ماه آذر با میزان 97/9 گرم بر متر مربع و حداکثر آن در ماه خرداد با میانگین 96/20 مشاهده شد. دامنه مقدار فرونشست گرد و غبار در طول مدت نمونهبرداری 3/0 تا 42/150 گرم بر متر مربع در ماه بود. شهرستانهای گناباد و قوچان، به ترتیب، با متوسط 14/313 و 62/74 متر مربع بر گرم در سال بیشترین و کمترین میزان فرونشست گرد و غبار را در سال داشتند. بر اساس نقشههای پراکنش مکانی، بیشترین مقدار فرونشست در ماههای مربوط به فصول بهار و تابستان در غرب و جنوب با اقلیم خشک و فرا خشک بود و در قسمتهای شمالی استان به دلیل رطوبت بیشتر و کوهستانی بودن کمتر بود. تحلیل نقشههای سینوپتیک اقلیمی طوفان، حاکی از شیب فشار حاصل از استقرار همزمان کم فشاری در مرزهای جنوبی کشور و مرکز پرفشار بر روی دریای خزر و ترکمنستان بوده که سبب وزش بادهای شدید و ایجاد طوفانهای گرد و غبار در فصل بهار شده است. با تغییر جهت باد غالب از شرق و شمالشرق در ماههای خشک سال، به غرب و جنوب غرب در ماههای با بارش بیشتر، نرخ فرونشست ذرات معلق در اکثر مناطق به جز مناطق شرقی استان کاهش یافت. همچنین، نتایج نشان داد که بین متوسط فرونشست گرد و غبار در 12 دوره نمونهبرداری رابطه مثبت و معنیداری با حداقل و حداکثر دما، سرعت باد و رابطه منفی با رطوبت نسبی در سطح 5% وجود داشته است. بالا بودن سرعت باد و خشکتر بودن خاک و در نتیجه بالا بودن رخداد طوفان، در فصل بهار نسبت به سایر فصول باعث شده مقدار گرد و غبار بیشتری توسط باد و تا فواصل طولانی حمل شده باشد که میتواند به منابع محلی و برون مرزی مربوط باشد.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32397_d37f67956db2969134a5fe86069448ce.pdf
2018-06-22
95
114
10.22067/geo.v7i2.66306
غبار اتمسفری
نرخ فرونشست غبار
پارامترهای اقلیمی
طوفتن گرد و غبار
عاطفه
ضیایی
ziyaee@gmail.com
1
فردوسی مشهد
AUTHOR
علیرضا
کریمی کارویه
karimi-a@um.ac.ir
2
دانشگله فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
امیر
لکزیان
lakzian@um.ac.ir
3
فردوسی مشهد
AUTHOR
حسین
خادمی
hkhademi@cc.iut.ac.ir
4
صنعتی اصفهان
AUTHOR
احمدی دوآبی، شهاب؛ افیونی، مجید؛ کرمی، مهین؛ خادمی، حسین؛ 1392. نرخ فرونشست گردوغبار اتمسفری در استان کرمانشاه در بهار و تابستان. سومین همایش ملی فرسایش بادی و طوفانهای گرد و غبار، یزد.
1
بروغنی، مهدی؛ مرادی، حمیدرضا؛ زنگنه اسدی، محمدعلی؛ 1394. تحلیل وقوع گرد و غبار و پهنه بندی آن در استان خراسان رضوی مجله پژوهشهای فرسایش محیطی. شماره 20،57-45.
2
بیت لفته، رضا؛ لندی، احمد؛ حجتی، سعید؛ صیاد، غلامعلی؛ 1394. نرخ ترسیب، کانیشناسی و الگوی توزیع اندازه ذرات گردوغبار در اطراف تالاب هورالعظیم در استان خوزستان. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). شماره 29، 707-695.
3
جعفری، فریبا؛ 1392. نرخ فرونشست و برخی خصوصیات شیمیایی و کانیشناسی گردوغبار اتمسفری در شهر کرمان. پایاننامه کارشناسی ارشد. حسین خادمی. خاکشناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
4
دوستان، رضا؛ 1392. شناسایی کانونهای فشار مؤثر در وقوع باد 120 روزه سیستان و بلوچستان. نخستین کنفرانس ملی آب و هواشناسی ایران. کرمان.
5
رحیمی، محمد؛ یزدانی، محمدرضا؛ اسدی، مسلم؛ حیدری، محمدطالب؛ 1394. بررسی آلودگی هوای شهر سنندج با تاکید بر تغییرات زمانی غلظت10PM. دو فصلنامه پژوهشهای بوم شناسی شهری. شماره 11، 116-99.
6
سازمان هواشناسی استان خراسان رضوی؛ 1389و 1394.
7
لشکری، حسن؛ کیخسروی، قاسم؛ 1387. تحلیل آماری سینوپتیکی توفانهای گرد و غبار استان خراسان رضوی در فاصله زمانی (2005 1993). فصلنامه پژوهشهای جغرافیای طبیعی. شماره 65، 33-17.
8
محمدیاریان، محترم؛ 1390. پهنهبندی مخاطرات جوی در شمال شرق ایران. پایاننامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: عباس مفیدی. آب و هواشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
9
محمودی، زهره؛ 1390. بررسی خصوصیات ژئوشیمیایی و کانیشناسی گردوغبار اتمسفری اصفهان. پایاننامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: حسین خادمی. خاکشناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
10
مخدوم، مجید؛ 1385. شالوده آمایش سرزمین. انتشارات دانشگاه تهران.
11
ممرآبادی، پروین؛ 1395. تغییرات زمانی و مکانی شاخصهای گردوغبار در شرق خراسان و اثرات تغییرات کاربری اراضی بر آن. پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: علیرضا راشکی. مدیریت مناطق بیابانی. دانشگاه فردوسی مشهد.
12
نوروزی، سمیرا؛ خادمی، حسین؛ 1394. تغییرات مکانی و زمانی نرخ فرونشست گرد و غبار در شهر اصفهان و ارتباط آن با برخی پارامترهای اقلیمی. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. علوم آب و خاک. شماره 72، 161-149.
13
AL-Harbi, M., 2015. Characteristics and composition of the falling dust in urban environment. Int. J. Environ. Sci.Technol. 12: 641-652.
14
Conference on Dust, 2-4 March 2016, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran.
15
Engelstaedler, S., Tegen, I., and Washington, R., 2006. North African dust emissions and transport. Earth Sci. Rev. 79:73-100.
16
Goudie, A.S., and Middleton. N.J., 2006. Desert Dust in the Global System. Springer Verlag. Berlin, Germany.
17
Groll, M., Opp, C., and Aslanov, I., 2013. Spatial and temporal distribution of the dust deposition in Central Asia results from a long-term monitoring program. Aeolian Res. 9: 49-62.
18
Hamidi, M., Kavianpour, M.R., Shao, Y., 2013. Synoptic analysis of dust storms in the Middle East. Asia-Pac. J. Atmospheric. Sci. 49:279-286.
19
Hojati, S., Khademi, H., Faz Cano A., and Landi, A., 2012. Characteristics of dust deposited along a transect between central Iran and the Zagros Mountains. Catena. 88: 27-36. http: //lance-modis.eosdis.nasa.gov.
20
Kaskaoutis, D.G., Rashki, A., Houssos, E.E., Bartzokas, A., Francois, P., Legrand, M., and Kambezidis, H.D., 2016. The Caspian Sea–Hindu Kush Index (CasHKI): definition, meteorological influences and Dust activities over southwest Asia. The First of International
21
Marx, S.A., McGowan, H.A., 2005. Dust transportation and deposition in a superhumid environment, West Coast, South Island, New Zealand. Catena. 59: 147-171.
22
McTainsh, G.H. 1999. Dust transport and deposition. PP. 181-211. In: Goudie, A., S. Livingstone and I. Stokes(Eds.), Aeolian Environments, Sediments and Landforms. John Wiley and Sons, Ltd, Chichester.
23
Menendez, I., Diaz-Hernandez, J. L., Mangas, J., Alonso, I., and Sanchez-Soto, P.J., 2007., Airborne dust accumulation and soil development in the North-East sector of Gran Canaria (Canary Islands, Spain). J. Arid. Environ. 71: 57-81.
24
Naddafi, N., Nabizadeh, R., Soltanianzadeh, Z. and Ehrampoosh. M.H., 2006. Evaluation of dust fall in the air of Yazd. Journal of Environmental Health Science Engineering. 3: 161-168.
25
National Oceanic and Atmospheric Administration Earth System Research Laboratory (http://www.esrl.noaa.gov).
26
OHara, S.L., Clarke, M.L., and Elatrash, M.S., 2006. Field measurements of desert dust deposition in Libya. Atmos. Environ. 40: 3881-3897.
27
Prospero, J.M., Ginoux, P., Torres, O., Nicholson, S.E., and Gill, T.E., 2002. Environmental characterization of global sources of atmospheric soil dust identified with the Nimbus 7 total ozone mapping spectrometer absorbing aerosol product. Rev. Geophys. 40: 2-31.
28
Rashki, A., Kaskaoutis, D.G., deW. Rautenbach, C.J., Eriksson, P.G., Qiang, M., and Gupta, P., 2012. Dust storms and their horizontal dust loading in the Sistan region, Iran. Aeolian Res. 5: 51-62.
29
Reheis, M.C., and Urban, F.E., 2011. Regional and climatic controls on seasonal dust deposition in the southwestern U.S. Aeolian Res. 3: 3-21.
30
Rezazadeh, M., Irannejad, P., Shao, Y., 2013. Climatology of the Middle East dust events. Aeolian Res. 10:103-109.
31
Ta, W., Qu, H., Xiao, J., Xiao, Z., Yang, G., Wang, T., and Zhang, X., 2004. Measurements of dust eposition in Gansu Province, China, 1986–2000. Geomorphology. 57:41-51.
32
Tegen, I., Werner, M., Harrison, S.P., and Kohfeld, K.E. 2004., Relative importance of climate and land use in determining present and future global soil dust emission. Geophysical Research Letters. 31 (5): 1-4.
33
Wang, R., Zou, X., Cheng, H., Wu, X., Zhang, C., and Kang, L., 2015. Spatial distribution and source apportionment of atmospheric dust fall at Beijing during spring of 2008-2009. Environ. Sci. Pollut. Res. 22: 3547-3557.
34
Wang, S., Yuan, W., and Shang, K., 2006. The impacts of different kinds of dust events on PM10 pollution in northern China. Atmos. Environ. 40: 7975-7982.
35
Wiggs, G.F.S., O'hara, S.L., Wegerdt, J., Van Der Meer, J. and Small. I., 2003. The dynamics and characteristics of aeolian dust in dryland Central Asia: Possible impacts on human exposure and respiratory health in the Aral Sea basin. Geographical Journal. 169(2): 142–157.
36
Xuan, J., Sokolik, I.N., Hao, J., Guo, F., Mao, H., and Yang, G., 2004. Identification and characterization of sources of atmospheric mineral dust in East Asia. Atmos. Environ. 38: 6239-625.
37
Zawar-Reza, P., Kingham, S., Pearce, J., 2006. Evaluation of a year-long dispersion modelling of PM10 using the mesoscale model TAPM for Christchurch, New Zealand. Sci. Total Environ. 349: 249–59.
38
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین آستانه دمایی موج گرما طی دوره گرم سال بر اساس شاخصهای جهانی در مناطق مختلف کشور
موج گرما عموماً به عنوان یک دورهای از روزهای متوالی با دماهای بالای غیر عادی تعریف میشوند که به دلیل متأثر کردن بخشهای مختلف طبیعی و انسانی از قبیل سلامت، بهداشت، منابع آب و کشاورزی به یک نوع مخاطره رایج در جهان تبدیل شده است. شناسایی اینگونه اثرات نیازمند شناخت موج گرما و تعیین آستانههای آن میباشد. لذا، در این پژوهش سعی میگردد به تعیین آستانه دمایی موج گرما در مناطق مختلف کشور در دوره گرم سال پرداخته شود. بدین منظور آمار دمای حداکثر روزانه 90 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری 2015- 1986 از ماههای آوریل تا سپتامبر از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. سپس بعد از پردازش اولیه دادههای خام، به تعیین آستانه دمایی موج گرما طی دوره گرم سال، بر اساس 3 شاخص جهانی (صدک 95، بالدی، سازمان هواشناسی جهانی(WMO) برای ایستگاههای مورد مطالعه پرداخته شد. سپس در محیط ArcGIS با استفاده از روش ترکیبی IDW و رگرسیون با در نظر گرفتن عرض جغرافیایی و ارتفاع (به عنوان 2 عامل مهم و تأثیرگذار در مقدار آستانه دمایی موج گرما)، آستانه دمایی برای کل کشور درونیابی گردید. نتایج نشان داد که مقادیر آستانه دمایی در زمانها و مکانهای مختلف کشور در دوره گرم سال یکسان نیست و از رنج متفاوتی برخوردار است. بهطوریکه که آستانه دمایی در ماه آوریل بین 40 – 15، در ماه می بین 46 – 21، در ماه ژوئن بین 50 – 25، در ماه جولای بین 49 -29، در ماه آگوست بین 52- 32 و در ماه سپتامبر بین 47 -27 درجه سلسیوس متغیر میباشد. در ماههای آوریل، می و سپتامبر، این آستانه از تفاوت مکانی بیشتر و در ماههای ژوئن و جولای و آگوست تقریباً از یکنواختی نسبی برخوردار است که علت آن را میتوان وجود پرفشار جنب حارهای آزور دانست که تمام ایران را تا جنوب کوههای البرز تحت استیلای خود در میآورد و از جهتی وجود این پدیده باعث میشود که نقش عوامل محلی مانند ارتفاعات، عرض جغرافیایی در مقدار آستانه دمایی در این ماهها چندان محسوس نباشد و آستانه دمایی از یکپارچگی نسبی برخوردار باشد. همچنین نتایج نشان میدهد که بالاترین آستانه دمایی موج گرما در دوره گرم سال مربوط به استان خوزستان و کمترین آستانه مربوط به قسمتهای از نوار شمالی و شمال غرب کشور میباشد. نتایج این تحقیق دلالت بر این حقیقت علمی دارد که جهت به دست آوردن آستانه دمایی دقیق برای مناطق مختلف کشور باید از شاخصهای مختلف استفاده کرد؛ زیرا این شاخصها مکمل همدیگر هستند و تنها با استفاده از یک شاخص نمیتوان به نتایج دقیقی در این زمینه دست یافت.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32427_ebd8112a65b0d06e54818673607454d0.pdf
2018-06-22
115
132
10.22067/geo.v7i3.64584
کلمات کلیدی: موج گرما
شاخص های آستانه دمایی
عرض جغرافیایی
ارتفاع
ایران
فرشته
رضایی
f_rezai@sbu.ac.ir
1
دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
محمود
احمدی
44ahmadi@gmail.com
2
شهید بهشتی
AUTHOR
علیرضا
شکیبا
mypauk28@gmail.com
3
شهید بهشتی
AUTHOR
اسماعیل نژاد، مرتضی؛ 1392. شناسایی رفتار مکانی امواج گرمایی سیستان و بلوچستان با برنامه Hot Spot در محیط GIS. نخستین کنفرانس ملی آبوهواشناسی ایران، 7-1.
1
اسمعیل نژاد، مرتضی؛ خسروی، محمود؛ علیجانی، بهلول؛ مسعودیان، سیدابوالفضل؛ 1392. شناسایی امواج گرمایی ایران. جغرافیا و توسعه، شماره 33، 54-39.
2
امیدوار، کمال؛1391. آبوهواشناسی دینامیک. انتشارات دانشگاه یزد، 394 -1.
3
امیری، مقصود؛ کرمی، شایان؛ 1391. آموزش کنترل کیفیت و تحلیل آماری همراه باMinitab 16 . 532-1.
4
برنا، رضا؛ هاشمیان، حسین؛ 1393. شناسایی و تحلیل امواج گرمایی تابستان 1391استان خوزستان. اولین همایش ملی( بهداشت محیط، سلامت و محیطزیست پایدار)، 11-1.
5
سپهوند، راضیه؛ 1393. تحلیل آماری و سینوپتیک امواج گرمایی فرین غرب ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: یوسف قویدل، آبوهواشناسی، دانشگاه مدرس.
6
علیجانی، بهلول؛ 1391. آبوهوای ایران. انتشارات پیام نور، 221-1.
7
غیور، حسنعلی؛ مسعودیان، ابوالفضل؛ 1376. بزرگی، گستره و فراوانی خشکسالیها در ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 45، 39-29.
8
مسعودیان، ابوالفضل؛ 1392. آبوهوای ایران. انتشارات شریعه توس. 264- 1.
9
منتظری، مجید؛ ابوالفضل، مسعودیان؛ 1389. شناسایی الگوهای فرارفت دمایی ایران در سالهای سرد. پژوهشهای جغرافیای طبیعی. شماره 74. 94-79.
10
Anderson, B,G., & Bell, M.L., 2009. Weather-Related Mortality: how heat, cold, and heat wave affect mortality in the United States. Epidemiology. 20(2),205-213. doi:10.1097/EDE.0b013e318190ee08.
11
Changnon, S. A., 1998. Evalution of weather catastrophe data for use in climate change investigation. Climatic Change 38,435 -445
12
Chen, K., Bi ,J., Chen, J., Chen, X., Huang, L., & Zhou, L., 2015.Influence of heat wave definitions to the added effect of heat waves on daily mortality in Nanjing .China, Science of the Total Environment.507,18-25.
13
Croitoru, A.E., Piticar, A., Ciupertea, F,A., & Rosca,C,F., 2016.Changes in heat wave indices in Romania over the period 1961 -2015. Global and Planetary Change, doi: 10.1016/j.gloplacha.2016.08.016.
14
Debono, P., Peduzzi, S., & Kluser, G., 2004. Impacts of Summer 2003 Heat Wave in Europe. United Nations Environment Programme, 5 .http://archive-ouverte.unige.ch/unige:32255.
15
Dong, W., Zeng, Q., Ma, Y., Li, G., & Pan, X., 2016. Impact of Heat Wave Definitions on the Added Effect of Heat Waves on Cardiovascular Mortality in Beijing, China. International Journal of Environmental Research and Public Health,13(9),1- 11.
16
Glickman, T.S., 2000. Glossary of Meteorology, Boston, American Meteorological Society. ISBN 1-878220-49-7.
17
Hartman, D.L., Klein Tank, A.M.G., Rusicucci, M., Alexander, L.V., Broenniman, B., & Charabi,Y., 2013. Observations: atmosphere and surface. 159–254.
18
Jinghong, G., Yunzong, S.,Qiyong, L., Maigeng, Z., Yaogui,L., & Liping, L., 2015. Impact of extreme high temperature on mortality and regional level definition of heat wave: A multi-city study in China. Science of the Total Environment,505,535-544.
19
Kalkstein, L., Greene, J., Mills, D., & Perrin, A., 2008. Analog European heat waves for U.S. Ann. Assoc. Am. Georg, 79, 2055-2073.
20
Keggenhoff, I., Elizbarashvili, M., & King, L., 2015. Heat wave events over Georgia since1961.Climatology,Changes and Severity,Climate, 3, 308-328. DOI:10.3390/cli3020308.
21
Kent, S., McClure, L., Zaitchik, B., Smith, T., & Gohlke, J., 2014. Heat wave and health outcomes in Alabama(USA): the importance of heat wave definition. Environ Health Perspect,122,151-158.
22
Liu, G., Zhang, L., He, B., Jin, X., Zhang, Q., Razafindrabe, B., & You, H., 2015.Temporal changes in extreme high temperature, heat waves and relevant disasters in Nanjing metropolitan region, China. Natural Hazards, 76, 1415-1430. DOI 10.1007/s11069-014-1556-y.
23
Nairn, J., & Fawcett, R., 2013. Defining heatwaves: heatwave defined as a heat-impact event servicing all community and business sectors in Australia. Technical Report, No. 60, The Centre for Australian Weather and Climate Research, Melbourne, Australia. ISBN: 9781922173126 (Electronic Resource),1-84.
24
Pu,X., Wang, T,J., Huang, x., Melas, D., Zanis, P., Papanastasiou, D,K., & Poupkou, A., 2017 .Enhanced surface ozone during the heat wave of 2013 in Yangtze River Delta region. China,Science of the Total Environment,1-10.
25
Rusticucci, M., Kyselý, Almeira, G., & Lhotka, O., 2015. Long-term variability of heat waves in Argentina and recurrence probability of the severe 2008 heat wave in Buenos Aires. Theoretical and Applied Climatology, DOI: 10.1007/s00704-015-1445-7.
26
Smith T, T., Zaitchik, B,F., & Gohlke, J,M., 2013. Heat waves in the United States: de fi nitions. patterns and trends, Clim Change ,118,811–825.
27
Tong, S., Ren, C., & Becker, N., 2010. Excess deaths during the 2004 heatwave in Brisbane, Australia. International Journal of Biometeorology, 54, 393-400.
28
Unal, Y.S., Tan, E., & Mentes, S.S., 2013. Summer heat waves over western Turkey between 1965 and 2006. Theoretical and Applied Climatology,112, 339-350 DOI: 10.1007/s00704-012-0704-0.
29
Varfi, M.S., Karacostas, T.S., Makrogiannis, T.J., & Flocas, A.A., 2009. Characteristics of the extreme warm and cold days over Greece. Advances in Geosciences, 20, 45 -50.
30
ORIGINAL_ARTICLE
ارزشیابی اثرات اجرای سیاست اسکان مجدد در نواحی روستایی مبتنی بر رهیافت معیشت پایدار (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان آوج)
جابهجایی به معنای "عمل مکان گزینی جدید" یکی از سیاستهای اجرایی است که برای بازسازی پس از وقوع بلایای طبیعی یا انسانی اتخاذ میگردد. این بلایا به هنگام وقوع؛ معیشت جامعه آسیبدیده را بهشدت تحت تأثیر قرار میدهند. در این پژوهش سعی شده است که اثر این سیاست بر مؤلفههای معیشت پایدار در روستاهای آبدره، چنگوره و سعیدآباد از توابع بخش مرکزی، دهستان حصار ولیعصر در شهرستان آوج، مورد ارزشیابی قرار گیرد. روش پژوهش در تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی از نوع زمینهیاب یا پهنانگر (پیمایشی) بوده و براساس هدف کاربردی است. جامعه آماری مورد مطالعه خانوارهای سه روستای مذکور هستند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران مجموعاً 212 خانوار برآورد شد. برای انتخاب نمونهها، از روش نمونهگیری تصادفی استفاده شد. برای جمعآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز، از روشهای کتابخانهای و میدانی، فن پرسشگری و ابزار پرسشنامه استفاده گردید. همچنین، از روشهای آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس، رگرسیون و تحلیلمسیر) و نرمافزار SPSS برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده گردید. براساس یافتههای پژوهش این نتیجه حاصل شده است که اجرای سیاست اسکان مجدد- در چارچوب اقدام جابجایی – تا حدودی توانسته زمینهساز ارتقای مؤلفههای معیشت پایدار در روستاهای جابهجا شده شود. تحلیل وضعیت معیشتپایدار به تفکیک مؤلفههای آن نشان داده است که؛ سرمایه فیزیکی از وضعیت خوبی برخوردار است؛ سرمایههای طبیعی، مالی و اجتماعی دارای وضعیت متوسط هستند و سرمایه انسانی در وضعیت نامناسب قرار دارد.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32456_9b8e128cdc475e4d44b5a206f3b4b25d.pdf
2018-06-22
133
150
10.22067/geo.v7i2.64560
سیاست اسکان مجدد
جابه جایی
ارزشیابی
معیشت پایدار
شهرستان آوج
فرهاد
عزیزپور
azizpour@khu.ac.ir
1
دانشگاه خوارزمی تهران
AUTHOR
فاطمه
امیری
maryamamiri387242@gmail.com
2
دانشگاه خوارزمی تهران
LEAD_AUTHOR
آلبا، عبدالله؛1390. تحلیل تأثیر تعاونیهای مرزنشینان بر معیشتپایدار روستایی شهرستان سراوان. پایاننامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: دکتر مرتضی توکلی. جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زابل.
1
بدری، سید علی؛1380. ارزیابی پایداری راهبرد اسکان مجدد روستایی (مطالعه موردی مجموعه ادغامی آب بر). رساله دکتری، استاد راهنما: دکتر عبدالرضا رکنالدین افتخاری. جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس.
2
جلالیان، حمید؛ 1394. جزوه درسی برنامهریزی مدیریت ریسک و مخاطرات در مناطق روستایی. دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی.
3
جمعه پور، محمود؛ احمدی، شکوفه؛ 1390. تأثیر گردشگری بر معیشتپایدار روستایی (مطالعه موردی: روستای برغان، شهرستان ساوجبلاغ). پژوهشهای روستایی. شماره 1، 33-63.
4
حیدری ساربان، وکیل؛ مجنونی توتاخانه، علی؛ نقابی، محبوبه؛ 1395. بررسی و ارزیابی تأثیر الگوهای اسکان مجدد بر تغییرات سرمایه اجتماعی در روستاهای زلزلهزده (مطالعه موردی: روستاهای زلزلهزده شهرستان ورزقان). جغرافیا و توسعه. شماره 43، 70-51.
5
خنیفر، حسین؛ امیری، علینقی؛ جندقی، غلامرضا؛ احمدی آزرم، هادی؛ حسینی فرد، سید مجتبی؛ 1388. درگیر شدن در کار و رابطه آن با عدالت سازمانی در چهارچوب نظریه مبادله اجتماعی و فرهنگی. مدیریت فرهنگسازمانی. شماره 21، 200-177.
6
خیری، شقایق؛ 1382. رهیافت معیشتپایدار و جایگاه آن در توسعه روستایی. جهاد، شماره 261، 87-95.
7
رضوانی، محمدرضا؛ کوکبی، لیلا؛ منصوریان، حسین؛ 1392. تأثیر اسکان مجدد بر کیفیت زندگی روستاهای آسیبدیده از سوانح طبیعی (مورد: شهرک زنجیران و شهرک ایثار – استان فارس). مسکن و محیط روستا، شماره 144، 106-97.
8
سازمان دهیاریها و شهرداریها؛ 1394. دانشنامه مدیریت شهر و روستا.
9
سجاجی قیداری، حمدلله؛ صادقلو، طاهره؛ رئیسی، اسلام؛ 1393. سنجش سطح دانش مدیریت بحران مدیران محلی روستایی با تأکید بر زلزله (مطالعه موردی: دهستان گشت، شهرستان سراوان). پژوهشهای روستایی. شماره ۳، ۵۶۴- ۵۴۱.
10
سعیدی، عباس؛ حسینی حاصل، صدیقه؛ 1388. شالوده مکانیابی و استقرار روستاهای جدید. انتشارات شهیدی، چاپ دوم.
11
شایان، حمید؛ حسین زاده، سیدرضا؛ خسروبیگی، رضا؛ 1390. ارزیابی پایداری توسعه روستایی (مطالعه موردی: شهرستان کمیجان). جغرافیا و توسعه. شماره 24، 120-101.
12
قراگوزلو، هادی؛ عیسی لو، علیاصغر؛ گراوند، فرزاد؛ 1393. ارزیابی اثرات کالبدی- فضایی جابهجایی در سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: دهستان ملاوی، شهرستان پلدختر). فصلنامه علمی - پژوهشی برنامهریزی منطقهای. شماره 16. 125–136.
13
مرکز آمار ایران؛1390. سرشماری عمومی و نفوس و مسکن.
14
نوروزی، ملیحه؛ 1391. سنجش میزان رضایتمندی روستاییان از اسکان در مجتمعهای زیستی روستایی احداثشده پس از رویداد زلزله (مطالعه موردی: شهرستان زیرکوه). پایاننامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: دکتر علی حاجینژاد. جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
15
Bebbington, A., 1999. Capital and capabilities: a framework for analysing peasant viability, rural livelihoods and poverty. World Development, 12, 2021–2044.
16
Carney,D., 1999. Sustainable livelihood Approaches: Progress and Possibilities for Change. London: DFID.
17
Carrasco, S., Ochiai, C., & Okazaki, K., 2016. Disaster Induced Resettlement: Multi-stakeholder Interactions and Decision Making Following Tropical Storm Washi in Cagayan de Oro, Philippines. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 218, 35-49.
18
Cernea, M., 1997. African Involuntary Population Resettlement in a Global Context. Environment Department Papers, Social Assessment Series, No. 045.
19
Chambers, R.,& Conway, G. R., 1992. Sustainable rural livelihoods: practical concepts for the 21st century. IDS)UK.( Discusson Paper 296.
20
DFID., 1999. Sustainable Livelihoods Guidance Sheets. Department for International Development, London, UK: DFID.
21
Donohue, C., & Biggs, E., 2015. Monitoring socio-environmental change for sustainable development: Developing a Multidimensional Livelihoods Index (MLI). Applied Geography ,62,391-403.
22
FAO., DFID., IFAD., UNDP & WFP., n.d. Forum on Operationalizing Participatory Ways of Applying Sustainable Livelihoods Approaches: Proceedings. A cooperative venture of the Department for International Development (DFID) of the United Kingdom, the Food and AgricultureOrganization (FAO), the International Fund for Agriculture and Development (IFAD), the United Nations Development Programme (UNDP) and the World Food Programme (WFP).
23
Internal displacement monitoring center., 2015. Global Estimates,people displaced by disasters,Notwegian Refugee Council.
24
Kollmair, M., & St, Gamper., 2002. THE SUSTAINABLE LIVELIHOODS APPROACH. Development Study Group, University of Zurich (IP6).
25
Ortolano, L., & K. K. Cushing., 2000. Grand Coulee Dam and Columbia Basin Project Case Study – Scoping Report. prepared for the World Commission Dams, Cape Town, South Africa.
26
Serrat, O., 2008. The Sustainable Livelihoods Approach. Mandaluyong: ADB.
27
Xu, J., Wang, Z., Shen, F., Ouyang, C., & Tu, Y., 2016. Natural disasters and social conflict: A systematic literature review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 17, 38-48.
28
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل خطر زمینلرزه بر اساس بیشینه شتاب با استفاده از رهیافت تعیینی (مطالعه موردی: شهرستان سمنان)
کشور ایران به دلیل شرایط زمینشناسی و جغرافیایی خاص، همیشه در معرض خطرات طبیعی مختلفی بوده است. یکی از این بلایا، زمینلرزه است که آسیبهای قابل توجهی را بر پیکره اقتصادی و اجتماعی کشور تحمیل کرده است. این مسئله بهویژه در مناطق دارای گسلهای فعال تهدیدی جدی محسوب شده و هر ساله خسارتهای جانی و مالی غیرقابل اغماضی به بار میآورد. ازاینرو توجه به اهمیت مکانیابی و پهنهبندی مناطق پرخطر از نظر دارا بودن پتانسیل خطر لرزهخیزی امری ضروری و قابلتوجه است. بر همین اساس در پژوهش حاضر با استفاده از رهیافت تعینی به تعیین مناطق پرخطر لرزهخیز پرداخته شده است. به همین منظور گسلهای منفرد و سامانههای گسلی مهم موجود در منطقه ابتدا به کمک تکنیکهای سنجشازدور، روی تصاویر ماهوارهای لندست 8 شناسایی شدند. در گام بعدی با توجه به ویژگیهای زمینشناسی و تکتونیکی منطقه به قطعهبندی زمینشناختی و لرزهای منطقه مورد مطالعه پرداخته شد و سازوکار گسلها مشخص شدند و نقشه رقومی گسلها در محیط نرمافزار Arc GIS تهیه شد. سپس با استفاده از معادلات تجربی معتبر، بیشینه بزرگای مورد انتظار گسلهای اصلی منطقه محاسبه و میانگینگیری انجام شد. درنهایت با انتخاب چند رابطه کاهندگی معتبر بیشینه شدت و شتاب افقی زمینلرزه برای منطقه مورد مطالعه، با استفاده از رهیافت تعینی، محاسبه شده و میانگین مقادیر محاسبه شده بهعنوان بیشینه شدت و شتاب زمین مربوط به هر گسل، برای تحلیل خطر منطقه مورد مطالعه استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد بیشینه شدت زمینلرزه بیش از +Ⅷ مرکالی و کمترین میزان آن نیزⅤمرکالی است. همچنین میزان بیشینه شتاب افقی زمینلرزه در منطقه مورد مطالعه g37/0 و کمترین مقدار آن نیزg 05/0 بود. بر همین اساس طبق نتایج بهدست آمده مناطق با پتانسیل خطرپذیری کم، دارای خطر متوسط، خطرپذیری بالا و مناطق با خطرپذیری بسیار بالا، بر اساس مقادیر بیشینه شدت زمینلرزه به ترتیب، 45/17، 81/24، 62/33 و 10/24 درصد و بر اساس مقادیر بیشینه شتاب زمینلرزه به ترتیب، 34/36، 77/29، 72/17 و 17/16 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه را تشکیل میدهند. درنهایت بهمنظور بررسی میزان صحت پژوهش انجام شده نتایج حاصله با نمونههای رخداد واقعیت زمینی تطابق داده شد و نتایج نشان دهنده تطابق قابل ملاحظه نتایج به دست آمده با واقعیت زمینی بود.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32485_73cefe7e40c113ca7d57f73a842e9bfd.pdf
2018-06-22
151
168
10.22067/geo.v0i0.67237
زمینلرزه
سامانه اطلاعات جغرافیایی
روش قطعی
تحلیل خطر تعینی
فاطمه
نیکوکار
nikookar.fa@gmail.com
1
پیام نور- تهران شرق
LEAD_AUTHOR
محمد
آریامنش
aryamanesh.geo@gmail.com
2
دانشگاه پیام نور- تهران شرق
AUTHOR
آژانس همکاری بین المللی ژاپن (JICA)، مرکز تحقیقات زیست محیطی تهران بزرگ؛1380. گزارش نهایی ریز پهنه بندی لرزهای تهران بزرگ.
1
حاتمی نژاد، حسین؛ فتحی، حمید؛ عشق آبادی، فرشید؛ 1388. ارزیابی میزان آسیب پذیری لرزهای در شهر تهران نمونة مورد مطالعه : منطقة 10 شهرداری تهران. پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 41، شمارة 68 ، ص 20-1.
2
زارع، مهدی؛ 1384. مقدمهای بر زمینلرزه شناسی کاربردی. چاپ اول. تهران: انتشارات پژوهشگاه بین المللی زمینلرزه شناسی و مهندسی زمینلرزه.
3
زارع، مهدی؛ 1388. مبانی تحلیل خطر زمینلرزه، انتشارات پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.
4
سیاهکلی مرادی، علی؛ میرزایی، نوربخش؛ رضاپور، مهدی؛ 1383. روابط تضعیف شدت زمینلرزه در ایران، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران.
5
شاهپسندزاده، مجید؛ حیدری، مهدی؛ 1382. بررسی مقدماتی لرزه زمین ساخت و تاریخچه لرزه خیزی در استان اصفهان.
6
صفایی، همایون؛ 1383. طرح پژوهشی شناسایی و بررسی توان لرزههای گسلهای اطراف اصفهان. معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان.
7
قهرودی تالی، منیژه؛ پورموسوی، سید موسی؛ خسروی، سمیه؛ 1391. بررسی پتانسیل تخریب لرزه خیزی با به کارگیری مدلهای چند شاخصه (مطالعه موردی: منطقه یک شهر تهران). پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی. شماره سوم، ص 68-57.
8
مهاجراشجعی، ارسلان؛ 1360. ثبت و تفسیر لرزههای محلی و ویژگیهای زلزله خیزی مناطق شهرکرد و اصفهان. امور و ویژة زلزله شناسی سازمان انرژی اتمی ایران.
9
Amberseys, N., Melville, C.P., 1982. A history of Persian earthquake, Cambridge earth Science series. Cambridge University Press, UK.
10
Ambraseys, N., Douglas, J., 2000. Reappraisal of the effect of vertical ground motions on response. ESEE Report 00-4. Department of Civil and Environmental Engineering, Imperial College, London.
11
Brunet, M.F., Korotaevb, M.V., Ershovb, A.V., Anatoly M. & Nikishin A.M., 2003. The South Caspian Basin: a review of its evolution from subsidence modelling. Sedimentary Geology. 156, 119–148.
12
Campbell, K.W., Bozorgnia, Y., 2003. Updated Near-Source Ground Motion (Attenuation) Relations for the Horizontal and Vertical Components of Peak Ground Acceleration and Acceleration Response Spectra. Bulletin of the Seismological Society of America. 93(1),314-331.
13
Chandra, U., McWhorted, J. G., Nowroozi, A.A., 1979. Attenuation of intensities in Iran. Bulletin of the Seismological Society of America. 69, 237-250.
14
Coppersmith, K. J., Wells, D. L., 1994. New Empirical Relationship among Magnitude, Rupture, Length, Rupture Area, and Surface Displacement. Bulletin of the Seismological Society of America. 84, 974 -1002.
15
Feng, X., Xuping, C., Aizhu, R., Xinzheng, L., 2008. Earthquake Disaster Simulation for an Urban Area, with GIS, CAD, FEA, and VR Integration, Tsinghua Science and Technology. 13, 311-316.
16
Ghodrati Amiri, G., Mahdavian, A., Manouchehri Dana, F., 2007. Attenuation relationships for Iran. J. Earthquake Eng. 11, 469-492.
17
King, A., Kiremidndjian A., 1995. Law Lincho H., Basoz Nersin I, Earthquake Damage and loss Estimation through GIS. International conference on seismic zonation. 265-272.
18
Lee, C.F., Ding, Y.Z., Huang, X.H., 2000. Seismic Hazard Analysis of the Hong Kong Region, JSEE: Fall 2000. 2(4), 9-18.
19
Matsuoka, M., Midorikawa, S., 1995. GIS Based Integrated Seismic hazard mapping for a large Metropolitan Area. In International conference on seismic zonation. 1334-1341.
20
Mohajer, A. Nowroozi, A. A. 1978. Observed and Probable Intensity Zoning of Iran. Tectonophysics. 49, 21-30.
21
Nowroozi, A. A., 1985. Empirical Relations Between Magnitudes and Fault Parameters for Earthquakes in Iran. Bull. Seismol. Soc. Am. 75, 1327-1338.
22
Yuan, Z., 2003. Development of A GIS Interface for Seismic hazard Assessment, International Institute For Geo-Information Science And Earth Observation Enschede, The Netherlands.
23
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی و شبیهسازی رشد شهری با استفاده از مدل زنجیره مارکوف (مورد مطالعه: شهر دزفول)
در این مقاله به ارزیابی و شبیهسازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان دزفول با استفاده از دادههای ماهوارهای قبل از جنگ عراق با ایران پرداخته شده است. جنگ به همراه خود خرابیهای زیادی خصوصاً در محیطهای شهری در بر دارد. در دوران پس از جنگ توجه به رشد و توسعه شهری در جهت از بین بردن آسیبهای وارده اهمیت ویژهای مییابد. امروزه مدلسازی و شبیهسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای میتواند ابزار بسیار مفیدی برای تشریح روابط متقابل بین محیط انسانساخت و محیط طبیعی برای کمک به تصمیمگیری برنامهریزان در شرایط پیچیده باشد. در این تحقیق مدل شبیه سازی و پیشبینی تغییرات کاربری اراضی CA-Marcov به کاربرده شد و در این مدل از دادههای تاریخی به دست آمده از استفاده از دادههای سنجش از دور چندزمانه (Landsat ETM+) مربوط به سالهای 1985 و 2005 استفاده شد. نقشههای کاربری و پوشش اراضی با روش طبقه نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال در طی دو سال مورد نظر تهیه گردید. سپس با استفاده از نقشههای کاربری و پوشش اراضی بدست آمده و ترکیب آن با روشهای پیشبینی زنجیرههای مارکوف به شبیهسازی و پیشبینی تغییرات فیزیکی آتی در سالهای 2018 و2030 پرداخته شد. نتایج شبیهسازی در سالهای 2018 و 2030 نشان از روند افزایشی در اراضی شهری شهر دزفول به ترتیب برابر 77/130 و 334 هکتار و روند کاهشی در اراضی کشاورزی به ترتیب برابر 22/320 و 24/273 هکتار دارد. نتایج تحقیق حاکی از کارایی بالای مدل تلفیقی CA-Marcov در پایش روند تغییرات کاربری اراضی در سالهای گذشته و پیشبینی این تغییرات خصوصاً رشد شهری برای سالهای آتی براساس الگوی تغییرات در سالهای گذشته است.
https://geoeh.um.ac.ir/article_32512_6c1aeccb5ce7e4a514d7594ca6d10de7.pdf
2018-06-22
169
180
10.22067/geo.v7i2.64775
رشدشهری
شبیه سازی
زنجیره مارکوف
تصاویرماهواره ای
دزفول
غلامرضا
سبزقبائی
grsabz1@gmail.com
1
دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران.
AUTHOR
فرهاد
صالحی پور
farhadsalehipour@gmail.com
2
دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران.
AUTHOR
سولماز
دشتی
solmazdashti@gmail.com
3
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
LEAD_AUTHOR
آرزو
صفویان
safavian_az@yahoo.com
4
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
AUTHOR
خاکپور، براتعلی؛ ولایتی، سعدالله؛ کیانژاد، قاسم؛ 1386. الگوی تغییر کاربری اراضی شهر بابل طی سالهای 1362- 1378. مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره 9، 64-45.
1
زارع گاریزی، آرش؛ شیخ، عبدالواحدبردی؛ سعدالدین، امیر؛ سلمانماهینی، رسول؛ 1391. شبیهسازی مکانی- زمانی تغییرات گستره جنگل در آبخیز چهلچای استان گلستان با استفاده از مدل تلفیقی سلولهای خودکار و زنجیره مارکوف. فصلنامة علمی پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. شماره 2، 273- 285.
2
شکوئی، حسین؛ 1373. دیدگاههای نو در جغرافیای شهری. چاپ تهران. موسسه انتشارات سمت. صدرموسوی، میرستار؛ یزدانیچهاربرج، رسول. 1392. ارزیابی و شبیهسازی رشد شهری میانه اندام با استفاده از مدل CA-Markov (نمونه موردی: شهر مراغه)، همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری، یزد.
3
قربانی، رسول؛ پورمحمدی، محمدرضا؛ محمودزاده، حسن. 1392. رویکرد زیستمحیطی در مدلسازی تغییرات کاربری اراضی محدوده کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهوارهای چند زمانهای، ارزیابی چند معیاری و سلولهای خودکار مارکوف. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهری. شماره 8، 30- 23.
4
کامیاب، حمیدرضا؛ سلمانماهینی، رسول؛ حسینی، سیدمحسن؛ غلامعلیفرد، مهدی؛ 1389. اتخاذ رهیافت اطلاعات محور با کاربرد روش رگرسیون لجستیک برای مدلسازی توسعه شهری گرگان، فصلنامه محیطشناسی. شماره 54، 96-89.
5
Anderson, W.P., Kanaroglou, P.S., Miller, E.J., 1996. Urban form energy and the environment, a review of issues, evidence and policy. Urban Studies 33(1), 7-35.
6
Arsanjania, J., Helbich, M., Kainz, K., Darvishi Boloorani, A., 2012. Integration of logistic regression, Markov chain and cellular automata models to simulate urban expansion. International Journal of Applied Earth Observation and Geo information 21, 265-275.
7
Barredo, I., Demicheli, L., 2003. Urban sustainability in developing countries megacities: modelling and predicting future urban growth in Lagos. Journal of Urban sustainability in developing countries’ megacities 5, 297-310.
8
Dongjie, G., HaiFeng, L., Takuro, I., Weici, S., Tadashi, N., Kazunori, Kazunori., 2011. Modeling urban land use change by the integration of cellular automaton and Markov model. Ecological Modeling 222 (20), 3761–3772.
9
Fan, F., Wang, Q., Wang, Y., 2007. land use and land cover change in Guangzhou, Chaina, from 1998 to 2003. Based on landsat TM/ETM+ imagery, Sensors, 7, 1323-1342.
10
Geoghegan, J. Klepeis, S., Mendoza, P.M., Yelena, O.R., Chowdhury, R. Turner, B.L. and Vance C., 2001. Modeling tropical deforestation in the southern Yucatan Peninsular region: comparing survey and satellite data Agriculture. Ecosystems and Environment 85, 25-46.
11
Healey, S. P., Cohen, W. B., Zhiqiang, Y., Krankina, O. N., 2005. Comparison of Tasseled Cap-based Landsat data structures for use in forest disturbance detection. Remote Sensing of Environment, 97, 301-310.
12
Iacono, M., Levinson, D., El-Geneidy, A., 2012. A Markov Chain Model of Land Use Change in the Twin Cities, University of Minnesota: Nexus Research Group. Working Papers 107.
13
Islam, Sh., Ahmed, R., 2011. Land use change prediction in Dhaka City using GIS aided markov chain modeling. J. Life Earth Sci, 6, 81-89.
14
Parker, D.C., Manson, S.M., Janssen, M.A., Hoffmann, M.J., Deadman, P., 2002. Multi agent systems for the simulation of land use and land cover change: A Review, 43.
15
Richards John A., Xiuping Jia., 2006. Remote Sensing Digital-Image Analysis. Electronics & Electrical Engineering, 439.
16
Rogan, J., Franklin, J., Roberts, D. A., 2002. A comparison of methods for monitoring multi-temporal vegetation change using Thematic Mapper imagery. Remote Sens. Environ, 80, 143−156.
17
Seto, K. C., Woodcock, C. E., Song, C., Huang, C., Lu, J., Kaufman, R.K., 2002. Monitoring, Land-use change in the Pearl River delta using Landsat TM. Int. J Remote Sens, 23, 1985-2004.
18
Subedi, P., Subedi, K., Thapa, K., 2013. Application of a Hybrid Cellular Automaton Markov (CA-Markov) Model in Land-Use Change Prediction: A Case Study of Saddle Creek Drainage Basin, Florida. Applied Ecology and Environmental Sciences, 6, 126-132.
19
Verburg, P.H., Chen, Y., Soepboer, W., and Veldkamp, A., 2000. GIS based modeling of human-environment interactions for natural resource management. Applications in Asia. Proc. 4th Int. Conf. Integrat. GIS Environ. Modeling (GIS/EM4): Problems, Prospects and Research Needs, Banff, Alberta, Canada, Sept 8, 1-18.
20
Wu, Q., Li, H.Q., Wang, R.S., Paulussen, J., He, Y., Wang, M., Wang, B.H., Wang, Z., 2006. Monitoring and predicting land use change in Bijing using remote sensing and GIS. Landscape and urban planning, 78, 322-333.
21
Xian, G., Crane, M., 2005. Assessments of urban growth in the Tampa Bay watershed using remote sensing data. Journal of Remote Sensing of Environment, 97, 203-215.
22