%0 Journal Article %T سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمین‌لرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) %J جغرافیا و مخاطرات محیطی %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2322-1682 %A نامجو, فروغ %A صمدزاده, رسول %A معصومی, محمد تقی %D 2021 %\ 01/20/2021 %V 9 %N 4 %P 201-219 %! سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمین‌لرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) %K تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی %K تاب‌آوری نهادی و کالبدی %K خطر زمین‌لرزه %K تاب‌آوری شهری %K تبریز %R 10.22067/geoeh.2021.67022.0 %X با توسعۀ مداوم شهرنشینی و افزایش عدم اطمینان و خطرپذیری، تاب‌آوری به معیار مهمی برای ایمنی شهری تبدیل شده است. سامانه­های شهری به‌عنوان سامانه­های فضایی پویا و باز، نمودهای پیچیدۀ مشخصی را ارائه می­نمایند؛ بنابراین، درک تاب‌آوری شهری از منظر نظریۀ سامانه­­های پیچیده برای دست‏یابی به درک کامل از ترکیب و سازوکار عملکرد سامانه­های شهری و سپس بهبود ماهیت علمی شناخت و پژوهش­های سامانۀ شهری حائز اهمیت است. مناطق شهری، بیشینۀ جمعیت کشور را در خود جای داده­اند و علاوه بر گره­های مصرف منابع و کانون­های نوآوری، از لحاظ نظری و عملی به عرصۀ عمدۀ آزمون تاب‌آوری در برابر مخاطرات طبیعی به­ویژه زمین­لرزه تبدیل شده­اند. پژوهش حاضر با هدف سنجش تاب‌آوری شهر تبریز به‌عنوان بزرگ­ترین کانون جمعیتی شمال باختری ایران و درعین‌حال یکی از لرزه­خیزترین شهرهای کشور در برابر خطر زمین­لرزه انجام شده است. این پژوهش از لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی است. بر این اساس تاب‌آوری شهری تبریز بر مبنای 14 معیار در قالب 4 مؤلفه اصلی (تاب‌آوری اجتماعی، اقتصادی، نهادی، کالبدی) به روش دلفی و توسط 50 نفر خبره مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای واکاوی داده‌ها، از آزمون‌های t تک نمونه‌ای، فریدمن، کندال و تحلیل مسیر در قالب نرم­افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که وضعیت تاب‌آوری شهر تبریز در برابر وقوع زمین­لرزۀ احتمالی بعد اجتماعی، 19/2؛ در بعد اقتصادی، 37/2؛ در بعد نهادی، 94/1؛ و در بعد کالبدی 57/2 است. در مجموع میزان تاب‌آوری شهر تبریز در برابر زمین­لرزه، با میانگین 33/2  نامطلوب است. از بین مؤلفه‌های چهارگانه، مؤلفۀ کالبدی با مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم 560/0 آلفا را تبیین نموده و مؤثرترین مؤلفه در تاب‌آوری شهر تبریز است. ابعاد چهارگانه تاب‌آوری، روی هم رفته توانستند 345/0 از تاب‌آوری شهر تبریز را تبیین نمایند. %U https://geoeh.um.ac.ir/article_39423_87e3c3694e0dfa4ae7a0f040f563387b.pdf